Worden jonge piloten uitgebuit?
De laatste tijd zijn jonge piloten veel in het nieuws. Ze zouden worden uitgebuit door de maatschappijen, de vliegscholen en de bank. Een groep van 60 werkeloze piloten heeft de ABN aangeklaagd. Bovendien zou de overheid tekort schieten in haar controlerende taken.
Maar hoe zit het nou eigenlijk? Worden jonge piloten inderdaad allemaal uitgebuit? Een ding is in ieder geval zeker: de opleiding tot piloot is niet goedkoop.
Kort door de bocht ziet het traject van middelbare school tot piloot er als volgt uit.
Na de middelbare school (minimaal HAVO) doe je selectie bij een van de ongeveer 15 vliegscholen in Nederland. De selectie verschilt sterk per vliegschool (de kwaliteit van de opleiding overigens ook). Als je wordt toegelaten moet je een flink bedrag betalen voor je opleiding: de opleiding kost ruim een ton. En daarnaast heb je ook nog kosten voor het levensonderhoud gedurende de opleiding.
Na het afronden van je opleiding kun je vliegen: je hebt een aantal uren gevlogen met name op kleine kisten. Je mag echter nog niet vliegen op een groot verkeersvliegtuig. Daar heb je namelijk nog een aanvullend type-gerelateerd vliegbrevet voor nodig. Een zogenaamde typerating.
Er zijn grofweg drie opties als je klaar bent met de opleiding. De eerste is veruit het best-case-scenario: je vindt een baan bij een degelijke maatschappij. Deze maatschappij betaalt voor jou de typerating en je kunt aan de slag. Helaas, deze optie is op dit moment niet heel kansrijk. Want er worden amper piloten gevraagd op dit moment.
Dan blijven er nog twee opties open. Je gaat vliegen bij een maatschappij waar je zelf je typerating moet betalen. De zogenaamde selfsponsored optie. Jij betaalt een type-rating, bijvoorbeeld voor een Boeing 737, en je kunt aan de slag als piloot. Voorbeelden van dit scenario: Ryanair, easyJet, Wizzair. Bij Ryanair, regelmatig in het nieuws, is het vervolgens behoorlijk onzeker hoeveel uur je gaat vliegen. Dat kan erg veel zijn, tegen het randje van het wettelijk toegestane aantal. Maar de laatste tijd horen we ook veel verhalen van jongens die, met name in de winter, niet aan een voldoende aantal uren komen om rond te komen. Laat staan om rente en aflossing te kunnen betalen. Bovendien kost een typerating bij Ryanair nog eens ongeveer 30k. Het is niet overdreven om te zeggen dat RYR ook aan zijn eigen piloten verdient (je moet trouwens ook je eigen koffie aan boord betalen maar dat terzijde).
De laatste optie is de minst gunstige. Dat zijn de zogenaamde Pay-to-Fly programma’s. Je betaalt als het ware om je uren op te bouwen. De bedragen voor dit soort programma’s verschillen enorm, maar het gaat om serieus veel geld. Bijvoorbeeld 45 duizend euro voor een type-rating en 500 uur. Voorbeelden van maatschappijen die dergelijke programma’s aanbieden (en dus met onervaren co-piloten vliegen) zijn SunExpress (Turkije), EnterAir(Polen), en diverse andere maatschappijen. Het grote bezwaar tegen deze optie is dat je niet zeker bent of je mag blijven werken voor de maatschappij als je afgesproken aantal uren bereikt is. Er zijn veel voorbeelden bekend van jonge piloten die bijvoorbeeld 35.000 euro hebben betaald, 100 uur hebben gevlogen en vervolgens weer thuis op de bank zitten. Dat wil zeggen, hoogstwaarschijnlijk bij hun ouders op de bank…
Nuances
Zoals gezegd is dit de kort-door-de-bocht versie waarin diverse nuances te maken zijn. Zo zijn er veel voorbeelden bekend van jongens die ervaring opdoen bij Ryanair en daarna een topbaan vinden, bijvoorbeeld in het Midden Oosten. Ook de Pay-to-Fly programma’s zijn lang niet altijd een slechte optie. Feit is wel dat de meeste jongens en meisjes die starten aan de opleiding vaak niet doorhebben dat het traject niet ophoudt na de opleiding. Sterker nog, daar begint het eigenlijk.
Er is op dit moment gewoon weinig vraag naar piloten in Nederland. De grootste Nederlandse maatschappij de KLM heeft de afgelopen jaren slechts mondjesmaat piloten aangenomen. Het ging dan bovendien om piloten die op de zogeheten bufferlijst of wachtlijst stonden. Dat zijn jongens die afgestudeerd zijn aan de KLM Flight Academy (studenten van andere scholen hebben op dit moment geen schijn van kans bij de KLM), een sollicitatiegesprek bij de KLM met succes hebben doorstaan en vervolgens soms wel 4 jaar hebben moeten wachten op een plek in de cockpit. Schattingen zijn dat er op dit moment ongeveer 300 piloten op deze bufferlijst staan.
Onlangs verscheen het boek “De vervlogen droom” van Nienke Feenstra. Daarin wordt een ontluisterend beeld geschetst van de opleidingspraktijken in Nederland. Naar de mening van onze redactie is het goed dat dit boek er is, maar mist er wel de nodige nuance. Zo is de eigen verantwoordelijkheid van de jonge piloten (en hun ouders!) wel heel marginaal als factor meegenomen. Het boek is geschreven door de moeder van een jonge piloot en dat lees je tussen de regels door.
Worden jonge piloten uitgebuit?
Worden ze nou uitgebuit of niet? In sommige gevallen zeker, in andere gevallen een beetje en in sommige gevallen niet. In ieder geval zou het bekend moeten (kunnen) zijn bij de piloten voordat ze eraan beginnen. Wat niet wegneemt dat deze hele structuur een vrij dubieus karakter heeft.
Dan maar geen piloot worden?
Tja, moeilijke vraag. De luchtvaart is van oudsher een sterk conjunctuur gevoelige markt. Waarbij het vaak hollen of stilstaan is. Feit is dat het de afgelopen jaren voor beginnende piloten een zeer lastige tijd is gebleken. Aan de andere kant zijn er de laatste tijd steeds meer positieve geluiden te horen (kijk bijvoorbeeld hier, hier en hier). De KLM neemt weer wat aan, bij transavia.com wordt er (volgens geruchten) weer wat aangenomen, in Amerika trekt de markt aan. Wat wijsheid is, is natuurlijk de vraag, maar mocht jij (of je kind) overwegen deze stap te gaan zetten: informeer je goed, kies een kwalitatief goede school en denk vooral ook na over de periode na de opleiding.
© Redactie Up in the Sky
De nieuwe Bose A30-pilotenheadset: beter dan ooit?
Bestel nu in de webshop van Bose Aviation!
