Lodewijk Oudshoorn: Vertrouwen

Ooit was ik op vakantie in Kroatië, waar ik de bus nam door de bergen. Het was een tamelijk oud busje, en de buschauffeur maakte een nogal sjofele indruk.

Wat erger was: de weg zat vol haarspeldbochten en ging langs diepe ravijnen. Ik had geen zin om vier uur lang bang te zijn en bedacht dat de chauffeur waarschijnlijk niet zomaar op dit traject zat: hij had het ongetwijfeld vaker gedaan, ik moest erop vertrouwen dat hij ons er met zijn stuurmanskunst allemaal doorheen zou slepen. En dat deed hij.

Vertrouwen – daar draait het om in veel sectoren, ook in de luchtvaartindustrie. Ik las dat sommige piloten en co-piloten van Germanwings zich nu, na de crash van twee weken geleden, persoonlijk aan hun passagiers voorstellen om ze gerust te stellen. Dat is een mooi en ontroerend gebaar, maar laten we niet vergeten dat er in de meeste touringcars en treinen überhaupt geen co-chauffeurs of co-machinisten aanwezig zijn. Waarom eigenlijk niet?

Dagelijks leggen we ons leven allemaal in handen van wildvreemden: als we in de metro of de tram stappen, maar ook als we door een tunnel (hoe weten we dat ‘ie niet instort?) of over een brug (houdt ‘ie het wel?) rijden. Dat vinden we normaal. Maar zodra we een vliegtuig instappen, verandert er bij veel mensen iets: dan verdwijnt het vertrouwen en maakt plaats voor angst en onzekerheid – zeker vlak na dramatische een crash in een gebied dat we allemaal kennen.

Dat is gek, maar toch ook wel weer begrijpelijk. Want is het niet iedere keer weer een wonder? Dat stalen bakbeest dat zich met bovenmenselijk geweld losmaakt van het aardoppervlak waartoe mensen miljoenen jaren veroordeeld zijn geweest? We weten dát het kan, maar hóé precies, dat weten maar weinigen.

Op school hebben we misschien ooit iets geleerd over aerodynamica en de wet van Bernouilli. Maar dat is theorie. Dat het ook werkelijk werkt in de praktijk blijft iets onvoorstelbaars – veel onvoorstelbaarder dan dat een brug ons draagt, of dat de remmen van een bus het blijven doen.

Een paar weken geleden was ik getuige van een opmerkelijk tafereel: een passagier met kennelijke vliegangst kreeg, vergezeld door zijn vrouw en een steward, een rondleiding door de cockpit en de cabine. “Kijk maar, alles doet het,” was de boodschap. Zwetend ging de man naast mij zitten, zijn hand stevig om de knie van zijn vrouw geklemd. Toen we geland waren zei hij zachtjes: “Zo, dat heeft deze jongen toch maar mooi doorstaan.” Zijn vrouw knikte en zei: “Ik ben trots op je.”

Ook dát vond ik mooi en ontroerend. Ik moest denken aan mijn busritje door de bergen, en hoe deze man daarmee zou omgaan. Zou hij er eens lekker voor zijn gaan zitten, genietend van het berglandschap, de Middellandse zee en een strakblauwe hemel? Of zou hij de knie van zijn vrouw hebben fijngeknepen? Ik had er weinig vertrouwen in.

Column Lodewijk Oudshoorn

Vanaf Schiphol vliegt Lodewijk wekelijks naar diverse bestemmingen in Europa en Azië. In 2014 vloog hij voor zijn werk ongeveer 150.000 km en heeft een onder andere een platinum Flying blue card. Deze frequent flyer schrijft een tweewekelijkse column op Upinthesky. Lees alle columns hier.