‘Dit moet stoppen’, zegt Peter van Dalen, Europarlementariër voor de Christenunie. In het radioprogramma Reporter Radio zegt hij bang te zijn dat piloten niet altijd gefocust zijn tijdens een vlucht. Namens de PvdA noemt Agnes Jongerius de praktijken uitbuiting. ‘We zien dat bedrijven zich overal onderuit proberen te draaien, ze buiten eigenlijk hun personeel uit’, stelt ze. Ook voor passagiers is het belangrijk dat pay to fly stopt. ‘Als de piloten en de cabin crew zich niet veilig voelen, zit je ook als passagier niet lekker in het vliegtuig’, aldus Jongerius.
Een rapport van de Universiteit van Gent concludeerde eerder al dat pay-to-fly verboden moet worden.
Bij pay-to-fly kopen de piloten uren in om te mogen vliegen bij een maatschappij. Hiermee verdient de piloot wel uren, maar is er verder geen zekerheid. ‘Piloten kunnen geen onafhankelijke beslissingen maken’, stelt Otjan de Bruin, namens onder meer de VNV. Hij noemt het voorbeeld van maatschappijen die piloten ontslaan als ze weigeren op een vrije dag te vliegen.
Volgens Michiel van Dorst, directeur Flight Operations bij KLM, moet een piloot zich gewoon kunnen afmelden als hij zichzelf niet ‘fit-to-fly’ acht. Dorst wil ook dat piloten en cabinepersoneel verzekerd zijn van goede contracten, zodat ze eventuele veiligheidsissues durven te melden. ‘Maar dan moet er wel een level playing field zijn.’
Uitvlaggen
Om dat gelijkwaardige speelveld te bereiken, moet er volgens De Bruin een einde komen aan pay to fly en aan het zogeheten ‘uitvlaggen’ van maatschappijen. Bij ‘uitvlaggen’ wordt een vliegtuig in land A gestationeerd en cabinepersoneel aangenomen in land B, terwijl het bedrijf zelf in land C zit. Hierdoor kunnen belastingen en sociale premies ontdoken worden, waardoor tickets goedkoop kunnen worden aangeboden. Norwegian past deze constructie toe: het cabinepersoneel komt uit Singapore, de vliegtuigen staan in Ierland geregistreerd en de maatschappij is Noors.
Zowel de Europese Commissie als de staatssecretaris zijn inmiddels eigen onderzoeken gestart. De resultaten van het Nederlandse onderzoek worden in juni verwacht, Europarlementariër Van Dalen verwacht dat ‘Brussel’ in het najaar maatregelen neemt.