Weekend Longread | Regels rond drones

Drones: het is een hot topic de laatste maanden. Veel mensen genieten van de beelden die gemaakt kunnen worden met een drone en een camera.
Voor de luchtvaart vormen de vliegende objecten vooral een risico. Een drone in de buurt van een vliegtuig, al is dat een Cessna 172 of een kleine helikopter, kan gevaarlijke situaties opleveren. Sinds 1 juli gelden er nieuwe regels die het gebruik van de toestellen inperken.

De laatste maanden zijn er opvallend veel voorbeelden van bijna-incidenten. Het meest recente bijna-incident was maandag, toen in Alphen aan den Rijn twee bouwkranen omvielen. Terwijl er drie helikopters in de buurt waren, om hulpdiensten ter plaatse te krijgen, hing er bij het incident een drone in de lucht. Een Embraer E195 van Lufthansa miste vorige maand in Warschau op een haartje een drone.

Onderscheid
Bij drones – of eigenlijk RPAS: remotely piloted aircraft systems, wordt onderscheid gemaakt tussen een beroepsmatige gebruiker en een recreatieve gebruiker. Een recreatief gebruiker vliegt puur voor zijn plezier, terwijl een beroepsgebruiker de drone gebruikt om geld te verdienen. Bijvoorbeeld door er huizen van bovenaf mee te fotograferen of door er windmolens mee te inspecteren. Een recreatieve piloot mag een systeem besturen tot 25 kilo, een beroepsmatige gebruiker mag een apparaat tot 150 kilo besturen.

Tot 1 juli 2015 gold er een systeem met ontheffingen. Er mocht niet gevlogen worden, tenzij je een ontheffing had. Die moesten worden aangevraagd bij de inspectie leefomgeving en transport (ILT) en de provincie. Sinds 1 juli is de regeling  ‘op afstand bestuurbare luchtvaartuigen’ ingegaan. Veel zaken die onder het ontheffingenbeleid al moesten, zijn in deze regeling opgenomen.

Examen en keuring
Een beroepsgebruiker moet nu bijvoorbeeld een medische keuring ondergaan. Een andere grote verandering is de eisen die gesteld worden aan een praktisch examen. Voordat de regeling in ging, was een praktisch examen niet verplicht.  Met de nieuwe wet is dat veranderd. Voordat iemand zijn drone mag gebruiken:
– moet het toestel zelf gekeurd zijn,
– moet er een ‘operationeel handboek’ zijn waarin staat wat er wanneer moet gebeuren,
– moet de bestuurder een medische keuring ondergaan,
– moet een theoretisch en praktisch examen afgelegd zijn.

Een gebruiker moet in dat praktische examen onder andere aantonen een ‘achtje’ te kunnen vliegen. Hij moet zijn toestel ook “aantoonbaar handmatig” kunnen vliegen. Een complicerende factor is dat het examen per se gehaald moet worden. Wie zakt, moet op herhaling bij een vliegschool die praktijktrainingen aanbiedt. Die vliegschool is er op dit moment nog niet, waardoor de gebruiker niet met het toestel mag vliegen. De trainingen worden op dit moment alleen gegeven door het Engelse EuroUSC en door het NLR in Amsterdam.

Eisen
Voor iedere vlucht moet een piloot minstens 24 uur van tevoren een NOTAM (Notice to Airmen) indienen dat hij gedurende een bepaalde tijd wil vliegen op een locatie. Tijdens iedere vlucht moet hij een geldige luchtvaartkaart bij zich hebben om te zien waar hij wel en niet mag vliegen. Vliegen is bijvoorbeeld niet toegestaan in de CTR rond een luchthaven.

Iedere vlucht moet met daglicht zijn en de piloot moet zijn toestel altijd kunnen zien. Ook is het niet toegestaan om te vliegen binnen 150 meter van bebouwing. In stedelijk gebied wordt het dus lastig om te vliegen, als je je al buiten de CTR van een luchthaven bevindt. De CTR van Schiphol loopt bijvoorbeeld van het Noord-Hollandse Limmen naar Boskoop in Zuid-Holland. Dit is een afstand van 57 kilometer hemelsbreed. Een eventuele aanvraag voor de opnames die bijvoorbeeld gemaakt werden in Alphen aan den Rijn zou, om meerdere redenen worden afgewezen door de provincie.

Straffen
De nieuwe wet geeft een rechter ook mogelijkheden om straffen op te leggen. Bij de ontheffingen werden ook al boetes opgelegd, maar daar was veel op af te dingen. Nu wettelijk is vastgelegd wat wel en niet mag, heeft de rechter iets in handen om overtreders te veroordelen. Die bedragen maximaal 8100 euro of een gevangenisstraf van zes maanden. Een vrachtwagenchauffeur die zijn toestel liet crashen op Schiphol, is tot nu toe één van de weinige mensen die daadwerkelijk beboet zijn.

Nieuwe regels
Er zijn plannen om het gebruik van rpas-systemen tot 4 kilogram vrij te geven, hier is dan geen training en geen brevet meer voor nodig. Bij diverse organisaties stuit dit plan op veel weerstand. Een normaal verkeersvliegtuig is berekend op een botsing met een vogel van een kilo. Als het RPAS-gebruik tot vier kilo wordt vrijgegeven, dreigen er gevaarlijke situaties. Een kleine drone kan veel schade aanrichten aan een vliegtuig.

Diverse organisaties, waaronder de ANWB, VNV en LVNL maken zich zorgen over de toename van het recreatieve gebruik. In het Financieele Dagblad pleitten zij eind juli dan ook voor strengere regelgeving, maar vooral voor meer bewustzijn onder de gebruikers.