Ingrid van der Chijs | Luchtmeisjes: verzet en collaboratie van twee stewardessen
Paperback | 352 pagina’s | € 19,95
ISBN 978-90-38894-34-8
Nijgh & Van Ditmar | 2012
Luchtmeisjes: verzet en collaboratie van twee stewardessen vertelt het verhaal van Hilda Bongertman en Trix Terwindt, twee van de eerste stewardessen in de geschiedenis van de KLM in het bijzonder en die van de luchtvaart in het algemeen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog komen zij voor keuzes te staan en zij gaan daar ieder op eigen wijze mee om. Ingrid van der Chijs, na een studie geschiedenis en journalistiek zelf enige tijd stewardess voor Martinair, heeft de juiste combinatie van achtergrond, ervaring en kennis om de levensloop van deze uitzonderlijke vrouwen te reconstrueren.
Hoewel het hier in wezen een historisch verslag betreft, heeft Van der Chijs zoveel mogelijk de door haar geprefereerde romanvorm geprobeerd vast te houden. Zeker aan het begin van het boek is dit haar goed gelukt en heeft de reconstructie van de jeugd van beide dames en hun pad richting het gastvrouwschap van de Nederlandse luchtvaartmaatschappij veel weg van een roman. Zij dicht hen gevoelens en gedachten toe waarvan niet met zekerheid is na te gaan of dat is wat zij daadwerkelijk gevoeld en gedacht hebben, maar dat is niet per se erg. Wat Van der Chijs meer aan te rekenen valt is dat ze deze vorm niet consequent vasthoudt naarmate het boek vordert, en dat het toch hier en daar meer de kenmerken van een historisch verslag is dan iets anders. Deze vorm had zij ook kunnen kiezen, want dat zij op die manier ook haar punt kwijt kan bewijst zij terdege, maar de – waarschijnlijk per ongeluk onstane – combinatie van de twee is jammer omdat de wisseling van stijl afleidt van het verder intrigerende verhaal van de twee vrouwen.
Want intrigerend zijn de jaren voor, tijdens en na de oorlog zeer zeker. Niet alleen weet Van der Chijs invoelbaar te maken dat geen mens autonoom is en nog zo graag zijn of haar eigen weg zou willen gaan maar nu eenmaal gekleurd is door de opvattingen van in de eerste plaats ouders, en later ook klasgenoten, vrienden en collega’s. Ook is Luchtmeisjes een goed en toegankelijk begin voor mensen die zich afvragen wat de rol van grote bedrijven en hun stromannen in de oorlog is geweest, hier te beginnen bij de KLM. Want dat die niet altijd even zuiver is geweest, is even duidelijk als misschien ook logisch. Net als individuën, opereren bedrijven in een complex geheel van tegenstrijdige belangen en meningen, en op het moment zelf is het niet altijd direct helder wat nu de juiste koers is om te varen.
Vrijpleiten doet Van der Chijs echter niet. Zij spaart niemand, maar trapt ook niemand na. Uitgaande van de enorme druk waaronder mensen in die jaren stonden en beïnvloed werden door propagande en mensen met een specifieke agenda, beschrijft zij enkel hoe de een tot de ene keuze kwam, en de andere tot bijna het compleet tegenovergestelde. Hiermee is het boek niet alleen interessant (en leuk) vanwege wat we te weten komen over de introductie van de stewardess bij KLM en de moeilijke jaren voor het bedrijf tijdens de oorlog, maar ook een subtiele spiegel voor iedereen die denkt de wijsheid in pacht te hebben.
[bol_product_links block_id=”bol_563767bda6b68_selected-products” products=”1001004011852989″ name=”Luchtmeisjes” sub_id=”Ingrid van der Chijs” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
Boekrecensies
Elke dinsdag een recensie van een luchtvaartboek in de boekenrubriek.
Hilversum
Recensent. Anne is MA in Book & Digital Media (Universiteit Leiden) en is soms op de spottersplaats bij Schiphol te vinden, uitsluitend als de patatkraam er staat. Anne is verantwoordelijk voor de boekenrubriek.