In de christelijke kalender wordt elk jaar op 6 januari gevierd dat de drie wijzen uit het oosten een bezoek brachten aan het pasgeboren kindje Jezus. Volgens de overlevering schonken zij de zoon van God goud, wierook en mirre. In de nieuwjaarsboodschappen van wat Grote Roergangers uit de luchtvaart hoor ik een pleidooi om deze traditie bij het oud vuil te doen belanden. Liefst zo snel mogelijk. De toon van de meeste speeches is veranderd. Het gaat niet langer over hoop, vertrouwen in de toekomst, en hoe luchtvaart mensen van over de hele wereld met elkaar kan verbinden. De toespraken staan bol van angst en zorgen. Misschien ook wel afgunst. Voornamelijk gericht op de hedendaagse drie wijzen uit het oosten: Emirates, Etihad en Qatar Airways.
Uiteraard is er met de rappe opmars van deze maatschappijen iets veranderd binnen de luchtvaart. Definitief. Wat je er ook van vindt, ze zijn er. En het zijn waarschijnlijk blijvertjes. Wat me vooral verbaast, is dat veel ‘traditionele’ maatschappijen zichzelf nog steeds als de Zoon van God beschouwen in dit verhaal. Ik begin me zelfs te irriteren, merk ik, aan hun uit het veld geslagen toon, en die wat truttige oproep aan overheden om meer ‘verantwoording te nemen’ inzake de drie wijzen uit het oosten.
Moet ik deze vraag om (nog) meer overheidsbemoeienis beschouwen als een pleidooi voor een radicale politieke ommezwaai naar links? Wordt hier geopperd dat een communistische heilsstaat de zelfbenoemde onderdrukte klasse van ‘eigen’ luchthavens en ‘onze’ maatschappijen het arbeidersparadijs binnen moet leiden? Afgeschermd van de vrije marktwerking door een Berlijnse Muur van 40.000 voet hoog? Ik hoop het niet. Maar check voor de zekerheid toch maar vast de bijtelling op een lease Lada. Misschien sta ik van het weekend al met de kleine de geitjes te aaien op een kinderKolchoz.
Hebben de decision makers in de afgelopen twaalf maanden zitten slapen? De stand van zaken, precies een jaar geleden, was immers nagenoeg gelijk: toen was Etihad al de grootste klant van de 787-9, Qatar Airways van de A350, en Emirates van zowel de 777 als de A380. Emirates had toen al 284 vliegtuigen in bestelling, Etihad 213 en Qatar 215. Wat is er in het afgelopen jaar met deze informatie gedaan?
Er werd vooral geschermd met allerlei ‘onderzoek’, lijkt het. Met name uit de VS. Onderzoek dat aan zou tonen dat Emirates, Qatar Airways en Etihad Airways in de afgelopen tien jaar meer dan veertig miljard dollar aan staatssteun zouden hebben ontvangen. Reken je even mee? Aan het begin van 2015 hadden deze drie maatschappijen samen dus 712 wide- bodies in bestelling. Zelfs met wat kwantumkorting betaal je nog altijd zo’n 200 miljoen dollar per toestel. De totale waarde van deze orderlijst bedraagt dus zo’n 140 miljard dollar. Dat is drie keer meer dan de waarde van de vermeende subsidie. En dan hebben we het niet eens over de honderden toestellen in hun bestaande vloot. Zelfs als die subsidie verstrekt zou zijn (wat nog steeds niet onomstotelijk is vastgesteld, en wat de Gulfcarriers zelf blijven tegenspreken), dan zou dat dus nooit genoeg zijn om hun gezamenlijke vloot te financieren. Misschien doen ze gewoon iets goed. Of beter. Waardoor zij klanten aan zich blijven binden, kosten laag houden en onder de streep dus geld overhouden. En dat herinvesteren in een grote en jonge vloot.
Laten we ook niet vergeten dat de inwoners van het Land of the Free niet altijd last hebben van een kritische en onafhankelijke blik. Als je die onderzoeken eens wat beter tegen het licht houdt, voelt het soms alsof een aantal zelfbenoemde ‘slachtoffers’, zoals United, Delta, American en de grote vakbonden, zelf aan het woord zijn. De Amerikaanse overheid bestudeert hun claims nog steeds, dus we wachten de feiten, en hun oordeel, geduldig af. Het gerucht gaat dat de US Department of Justice aan de kant van de Gulfcarriers zou staan. Maar die hebben geen beslissingsbevoegdheid in dit dossier, overigens.
Daarnaast werd, ook in enkele media, met verve geklaagd en gemopperd. Verontwaardigd proza over het overspoelen van de markt met dumptarieven, en ‘hun’ A380 stofzuigers, die ‘onze’ toestellen zouden leegslurpen. Ik heb ’t even opgezocht. Als ik via Expedia een retourtje Amsterdam-Dubai boek, vertrek op 1 maart, vlieg ik met KLM en bij Emirates voor nagenoeg dezelfde prijs. Als ik met Transavia vlieg, betaal ik fors minder. Wie biedt er dan dumptarieven aan? En ja, die Golf A380 trekt je klanten weg. Omdat ‘ie rechtstreeks vanuit Dubai naar populaire bestemmingen als New York vliegt. En jij, Delta Airlines, mij in een 777 via Atlanta laat vliegen. Dat is drie uur extra reistijd. Drie uur langer ondefinieerbare ‘chicken or beef’ naar binnen werken. En dat gekmakende gekraak in mijn te vaak gerecyclede hoofdtelefoon aanhoren.
Ik vlieg zelf ‘lokaal’, als het even kan. Maar daarin wil ik wel graag mijn keuzevrijheid behouden. Geen zachte dwang dus, bijvoorbeeld door de concurrentie buiten te laten sluiten. Tijd om de schouders eronder te zetten, en met gezonde moed aan de slag te gaan. Stoppen met klagen en vingerwijzen. Concurreren op zowel kwaliteit als prijs. Als de gesmeerde bliksem werken aan een beter product, tegen een concurrerende prijs. En breng de glimlach terug. Aan boord, en in de nieuwjaarsboodschap.
Verschillend
