Het Nederlandse EU voorzitterschap is voor wat betreft de luchtvaart meteen al goed van start gegaan. Spotlights aan voor Minister Melanie Schultz, Staatsecretaris Sharon Dijksma, Pieter Elbers en Jos Nijhuis. Schiphol was op 20 en 21 januari voor even het middelpunt van de Europese kermis; de Aviation Summit. Ook een mooie opsteker voor Jos Nijhuis die dit jaar een jaar lang mag vieren dat de luchthaven 100 jaar bestaat. Nijhuis die tijdens zijn nieuwjaarsspeech nog zei dat er teveel (nationale) overlegstructuren waren, die een gezonde ontwikkeling van “zijn” luchthaven remt en slagvaardigheid van handelen bemoeilijkt. Hij moet toch beter weten. De sector heeft zich sinds het begin van de commerciële luchtvaart blijvend mogen verheugen op maatschappelijke en politieke aandacht voor de sector, onvergelijkbaar met welke andere economische activiteit dan ook en deze aandacht leidt er dan mijns inziens ook toe dat dit zich laat vertalen als een integraal aspect van wat je van een luchthaven manager als basis competentie mag verwachten. Ik hoop voor hem dat politiek Den Haag hem deze uitglijder maar vergeeft. De geste om de Aviation Summit op Schiphol te laten plaatsvinden heeft weer een boel goed gemaakt, vermoed ik.
Inmiddels zijn alle hoogwaardigheidsbekleders, Europarlementariërs en decisionmakers al weer veilig en wel thuis en alles gaat weer zijn normale gang op de luchthaven. Op naar de 60 miljoen reizigers in 2016.
De Aviation Summit is feitelijk het startsein geweest voor de uitwerking van de luchtvaart strategie die Europa de komende jaren zal moeten gaan voeren om mondiaal mee te kunnen blijven doen. Geen ferme besluiten, wel goede discussies die hopelijk een basis gaan bieden voor concrete invulling van de strategische visie hoe het verder moet met de Europese luchtvaart in een veranderend mondiaal speelveld. Het zal nog een hele kluif worden om met concrete maatregelen te komen, gelet op de verschillende signalen die door deze en gene de afgelopen dagen werden afgegeven. Er is nog net geen rode kaart uitgedeeld aan de Commissie, maar er lijkt nog veel huiswerk verzet te moeten worden.
De Eurocommissaris Violeta Bulc, verantwoordelijk onder meer voor luchtvaart stelde in een interview met een Nederlandse krant dat ze weigert de Golfstaten stevig aan te spreken op de oneerlijke concurrentie van hun luchtvaartmaatschappijen. Ze heeft geen boodschap aan geruchten. Connectiviteit, daar moet Europa het op langere termijn van hebben en ja er moeten eerlijke spelregels komen, maar niet louter voor de Golfstaten. Het nieuwe EU beleid moet de norm worden voor het mondiale speelveld. Connectiviteit, concurrentiekracht verhogen, kosten verlagen, milieuvriendelijker, hoge veiligheid en innovatiever te werk gaan.
Het is een hele mond vol, maar zal Nederland in casu het ministerie van Infrastructuur en Milieu, er in slagen tijdens het eerste halfjaar een eerste aanzet te geven tot concretisering van de voorgestelde plannen van de Europese Commissie, gelet op de discussies en statements. De Commissaris, en in haar slipstream ook het Europarlement, doet met name een beroep op Nederland om de eenwording van het Europese luchtruim een stap verder te brengen. Een politiek commitment dat nog steeds na al die jaren niet van de grond gekomen is. De Eurocommissaris begrijpt niet goed waarom de Single European Sky op zo weinig animo mag rekening van de Europese lidstaten. Zij ziet alleen maar voordelen, zowel vanuit het oogpunt van milieu, veiligheid als efficiënter gebruik van het luchtruim. Een mooie Europese gedachte, maar naar mijn stellige oordeel enigszins gespeend van de realiteit. Nationale overheden en hun luchtverkeersleiding organisaties houden er niet van om soevereiniteit af te staan, inkomsten te derven en (hoogwaardige) werkgelegenheid te verliezen en de lobby is sterk. Het streven naar Europese eenwording en overdracht van bevoegdheden ten spijt. Ik verwacht dan ook niet dat de bij de Summit aanwezige bewindspersonen nu opeens een “klap gijp” zullen gaan maken om SES II te omarmen. Het blijft vermoedelijk bij het bewijzen van lippendienst aan de ambities van de Commissie.
Ook nog een wat vrolijker noot. Na de deconfiture van de (Europese belangen organisatie) AEA, eind 2015, was het de vraag hoe de Europese luchtvaartlobby zich zou gaan hergroeperen om gemeenschappelijk te kunnen blijven lobbyen in Brussel. Airlines 4 Europe (A4E) is sinds woensdag officieel een feit. Air France/KLM, easyJet, IAG, Lufthansa en Ryanair, samen goed zijn voor de helft van het Europese luchtverkeer, vormen de founding fathers. Een bonter gezelschap is niet denkbaar en als de oplossingen die deze groep gaat aandragen net zo creatief zijn als de naam die ze hebben verzonnen dan vrees ik het ergste. Wat moet het worden als de airlines in Afrika en Azië ook de A4 formule gaan gebruiken. Vooralsnog lijkt het motto van A4E dat er meer is dat deze groep bindt dan hen scheidt. Eén gemeenschappelijke vijand heeft de groep al op het oog. De Europese Luchthavens, die veel te hoge tarieven rekenen aan de luchtvaart-maatschappijen. “Die” monopolisten moeten worden aangepakt en daarom heeft voor A4E de aanpassing van de Airport charges Directive een hoge prioriteit. Van deregulering naar re-regulering. Olivier Jankovec, voorman van ACI Europe, moet hebben gedacht dat aanval de beste verdediging is door te stellen in reactie op dit voorstel: “These airlines are building their unity on our back – as they are unable to come together on major strategic policy issues, let alone foster wider aviation industry alignment. For them (A4E), airports are just scapegoats”.
Michael (Kevin) O’Leary van Ryanair begon meteen al goed op de summit: “There’s no such thing as smart regulation. Europa is home of dumb regulation”. Daar maak je wel vrienden mee, moet hij hebben gedacht toen hij ministers met die opmerking tegemoet trad. De luchtvaartindustrie heeft in Europa zijn eigen “Donald Trump” gevonden.
Tenslotte is de recente oprichting van een groep die zich noemt “Europeans for fair competition” het vermelden waard. Deze coalitie van “rijp en groen ”wil in Europa de strijd aangaan tegen de oneerlijke concurrentie van uit de Golfstaten. Naar verluidt is de eigenaar van de domeinnaam de VNV, maar deze club ontkent het initiatief geïnitieerd te hebben. Dat wordt lastig een vorkje prikken met een Europese Commissaris die er niks voor voelt om de Golf staten aan te pakken, zonder dat de klagers met harde bewijzen komen.
En Jos maar zeggen dat het met al dat eindeloos overleggen maar eens afgelopen moet zijn. Mijn advies aan Nijhuis: Lees in een vrij momentje de Luchtvaartnota, een concurrerende en duurzame luchtvaart voor een sterke economie er nog eens zorgvuldig op na en met name hoofdstuk 7 van dat beleidsstuk. Ook de luchthaven is toentertijd akkoord gegaan met de kerstboom aan overlegstructuren, leidend tot een optimaal besturingsmodel. De luchtvaart was, is en zal altijd een dankbaar onderwerp blijven van maatschappelijk en politieke discussie en overleg, of hij dat nu leuk vindt of niet.
“come back to the real world man”.
Verschillend
