Dat in de VS alles mogelijk is, is afgelopen dinsdag, 1 maart, op “Super Tuesday” wel weer gebleken. Nog geen half jaar geleden geloofde niemand in Amerika dat Donald Trump enige schijn van kans zou maken om een gooi te doen naar het Amerikaanse Presidentschap. Inmiddels weten we beter en heeft hij door de overwinningen van de afgelopen weken een aantal van zijn Republikeinse tegenstanders van zich af weten te schudden. Onder meer Jeb Bush, aanvankelijk de gedoodverfde kandidaat, moest al in een vroegtijdig stadium – en met de staart tussen de benen – het strijdtoneel verlaten. De verkiezingsdebatten beginnen steeds meer op het theater van de lach te lijken en het lijkt minder om het niveau van de discussie te gaan dan om elkaar te ridiculiseren en met modder te smijten.
Aan de andere zijde van het politieke spectrum heeft mevrouw Clinton meer moeite om haar tegenstander Sanders van zich af te schudden. Wat wel duidelijk is, is dat veel Amerikanen genoeg lijken te hebben van de gevestigde orde in Washington DC. Inmiddels loopt het het Republikeinse establishment de dunne door de broek, want men weet zich geen raad met Trump. Trump weet van geen ophouden en dat kan hij doen zonder zich te bekommeren over de financiering van zijn campagne. Hij lijkt te beschikken over een onuitputtelijke bron van geld.
Ook deze weken weer het nodige te doen over de prijsvechter Norwegian Air International Airlines (NAI). Up in the Sky besteedde daar al de nodige aandacht aan. Onder de EU-VS luchtvaartovereenkomst wil NAI (die van de Ierse overheid een AOC gekregen heeft) vluchten uit gaan voeren tussen EU lidstaten en punten in de VS. Wat decennia lang voor onmogelijk werd gehouden, lijkt deze nieuwe maatschappij wel te lukken, namelijk het ontwikkelen van een low cost lange afstandsnetwerk, mits het Department of Transportation mee wil werken.
Daarvoor heeft de maatschappij echter een Foreign Air Carrier Permit nodig en die wordt vooralsnog niet afgegeven door DoT, voornamelijk onder druk van met name de Amerikaanse vakbonden. Inmiddels loopt de aanvraag sinds 2013 en in het Amerikaanse verkiezingsjaar zou het politieke suïcide zijn om de vakbonden tegen zich in het harnas te jagen, dus een snelle beslissing van DoT is mijns inziens uit te sluiten.
Met het traineren van de uitgifte van deze permit handelt de Amerikaanse overheid mijns inziens in flagrante strijd met de bepalingen van het Verdrag, zowel naar de letter als in de geest. Ik zal uitleggen waarom. Artikel 17bis van het Verdrag is de basis waar alles om draait. Dit artikel is er destijds op aandringen van de EU ingekomen. De VS delegatie was, sterk aangemoedigd door de vakbond, mordicus tegen het opnemen van een sociale clausule. De belangrijkste reden was dat de vakbonden onder de Railway labour act de Amerikaanse carriers in de houdgreep heeft. Een dergelijke riante onderhandelingspositie geef je niet gauw op nietwaar?!
Het uiteindelijke resultaat van de onderhandelingen vormde een slap aftreksel van hetgeen aanvankelijk de bedoeling van de EU was. Het vormt geen bindende verdragstekst maar “slechts” een intentie en aansporing tot overleg in de Joint Committee. Dit Committee is opgetuigd om de implementatie van het verdrag te ondersteunen.
Van de Democratische administratie mogen we dus geen oplossing verwachten, maar zijn we onder de Republikein onder Donald Trump dan beter af? Ik wens het te betwijfelen. In zijn verkiezingsretoriek heeft hij al aangegeven een niet al te grote voorstander te zijn van vrijhandel tegen het Amerikaanse belang in, dus ook na aantreden van de nieuwe President is het maar de vraag of DoT tot een voor NAI positieve beslissing komt. Liberalisering is goed, maar het mag (helaas) niet te gek worden en niet tegen de gevestigde belangen indruisen is kennelijk het motto.
Hiervoor bestaat een precedent; namelijk toen de EU voorstelde tot een verdergaande liberalisering van eigendom en zeggenschap in luchtvaartmaatschappijen aan beide kanten van de Atlantische oceaan. Het is daarom te hopen dat de Europese Unie het moment van een nieuwe Administratie niet afwacht en tijdens de komende besprekingen in april in Washington een sterke vuist maakt tegen deze willekeur van de VS administratie. Er van uitgaand dat het niet tot een oplossing komt, dan hoop ik dat door de EU internationale arbitrage zal worden voorgesteld. Volgens mij hebben we een goede kans om die zaak te winnen. Nederland zou als voorzitter van de EU hierin een leidende rol moeten nemen.