De afgelopen weken is er heel wat geschreven over de uiteengespatte dromen van vele jongeren om piloot te kunnen worden. De Volkskrant berichtte zaterdag 12 maart als laatste over de zeepbel die uiteindelijk wel uit elkaar moest spatten.
Het leed voor vele jongeren die de afgelopen jaren een pilotenopleiding hebben gevolgd is inderdaad niet te overzien aangezien zij met een grote schuld opgezadeld zitten zonder dat er veel vooruitzicht is op een baan als piloot, laat staan een riant betaalde baan bij KLM. Ook ik heb een paar afgestudeerde piloten in mijn kennissenkring (en zonder baan).
Het feit dat de vooruitzichten al sedert de crisis van 2008 somber waren doet daar helaas niet aan af. In haar boek de vervlogen droom dat Nienke Groenendijk-Feenstra in 2013 schreef, wees ze toen al op de gevaren om zich al te gemakkelijk in het piloten avontuur te storten. Tevergeefs lijkt het. De adviezen waren tegen dovemans oren gericht en kennelijk hebben de ouders van deze jongeren ook liggen dutten.
Nu uiteindelijk (en naar het oordeel van velen te laat) ABN AMRO bank de stekker uit de financiering voor een pilotenopleiding heeft getrokken, valt het resterende deel van het kaartenhuis in elkaar. Een harde landing voor hen die de wereld van Peter Stuyvesant wilden omarmen.
Enkele jaren geleden, tijdens één van mijn missies aan Indonesië, trof ik bij het trainingsinstituut van Lion Air een achttal jongeren aan die het toentertijd probeerden bij de snel groeiende maatschappij in Zuidoost Azië. Met 250 uur kon je daar toen (nog) aan de bak. Helaas ben ik ze uit het oog verloren. Ook die mogelijkheden zijn, naar ik heb begrepen, verdampt. Geconstateerd moet echter worden dat het aanbod de vraag vele malen overtreft en dit zal naar verwachting nog wel even voortduren, met alle trieste gevolgen van dien. Nu is er bij mijn weten geen enkele opleiding die baangarantie geeft; ook vele academici zoeken lang naar een baan en nemen uiteindelijk maar een baan beneden hun opleidingsniveau.
Of met de nu ontstane situatie de pilotenopleiding louter en alleen (nog) is weggelegd voor de welgestelden wens ik echter te betwijfelen; wel wordt het inderdaad tijd om naar andere oplossingen te zoeken, zonder afhankelijk te zijn van een monopolistische aanbieder.
Juist een bank als ABN AMRO die de benodigde luchtvaartkennis in huis heeft om een goede beoordeling te kunnen maken, zou steviger aan de bel hebben kunnen trekken door objectievere voorlichting te kunnen geven aan jongeren door hen te wijzen op het aanzienlijke risico dat een baan niet a priori gegarandeerd is. Waarom dat niet of onvoldoende gebeurd is, blijft voor mij duister. Kennelijk werden door de bank de risico’s voor de terugbetaling lager ingeschat dan de verlening van de leningen.
De pilotenopleiding zoals die nu bestaat leidt louter op voor het besturen van een vliegtuig. Dat bepaalt ook voor een belangrijk deel de attractiviteit van het beroep vermoed ik. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu onderkende ook al in 2013 de problematiek van de jonge piloten, zo blijkt uit informatie aan de Tweede Kamer, maar tot op heden is er dus geen afdoende oplossing gevonden.
Nederland kent een aantal goede HBO instellingen en wellicht is het een idee om het ministerie van OCW als eerste verantwoordelijke in overleg met IenM eens te laten onderzoeken in hoeverre een opleiding tot piloot structureel valt in te passen in een bredere HBO opleiding. Hiermee komt ook studiefinanciering in zicht. Na het afstuderen bestaat er dan weliswaar geen garantie dat je als piloot aan de slag kunt, maar met het pakket van richtingen dat een doorsnee HBO instelling kan aanbieden of ontwikkelen, komt een baan, al dan niet als piloot, een stuk dichterbij.
Wellicht dat de Tweede Kamer, die er eerder als de kippen bij was om zich uit te spreken over de huidige situatie, de ministeries een duwtje in de goede richting kan geven. Ik ben er van overtuigd dat er een oplossing gevonden kan worden zodat het toekomstige piloten vak niet louter beschikbaar blijft voor de elite, maar baangarantie voor piloten lijkt me nog lichtjaren verwijderd van de realiteit. Voor een land als Nederland dat de luchtvaartsector en de mainport koestert moet een oplossing in het verschiet liggen.
Verschillend
VWO