Column Bjorn Hassert: Stille kracht

Amazon, de e-commerce gigant, tekende onlangs een overeenkomst met Air Transport Services Group (ATSG). ATSG, eigenaar van onder anderen de freighter airlines ABX en ATI, gaat twintig 767’s vliegen voor Amazon.

Weinig nieuws onder zon. Amazon heeft immers altijd al vliegtuigen met hun pakketjes gevuld. ATSG vliegt al jarenlang in opdracht van derden, zoals het Canadese Cargojet.
Toch merkten veel luchtvaartmaatschappijen, verladers en experts uit het vrachtwereldje de aanwezigheid van een Stille Kracht. Net als in de mysterieuze Javaanse cultuur, door Couperus beschreven in het gelijknamige boek, hoorden ze angstaanjagende geluiden. Glas barstte spontaan uiteen. Als je zo eens wat vakbladen doorbladert, hoor je hier en daar een overslaande stem. Je ziet wat beginnende paniek in de ogen, en als de wind verkeerd staat ruik je zelfs een vleugje zweet. Angstzweet.

Begrijpelijk. Amazon heeft immers een gruwelijk sterke reputatie wanneer het aankomt op het wakkerschudden van ingeslapen bedrijfstakken. Ze zijn meedogenloos, ook voor zichzelf. Ze leggen namelijk ook hun eigen lat steeds hoger.

Aanvankelijk zette Amazon de wereld van uitgevers en boekverkopers op zijn kop met de digitale boekhandel. Sindsdien kopen steeds meer mensen steeds vaker hun boeken online.
Vervolgens digitaliseerden ze Het Boek. Ze deden dat heel slim door ook de Kindle aan te bieden, een e-Reader waarop je deze e-Books kon lezen.

Sindsdien heeft Amazon deze e-commerce activiteiten in hoog tempo uitgebreid, waardoor ze inmiddels als een grootindustrieel van het internettijdperk zijn geworden.

Als zo’n scherpschutter je in het vizier lijkt te hebben, loop je vanzelfsprekend rond met klotsende oksels en een knoop in je maag.
Aan de andere kant: ook een mastodont als Amazon heeft natuurlijk zijn zwakke plekken. Ik kan er zo al twee opnoemen: capaciteit en prijs.
Hun vraag naar vrachtcapaciteit is enorm. De luchtvrachtmarkt ligt echter nog deels op zijn gat. Onder druk van stijgende brandstofprijzen en dalende vraag hebben veel luchtvaartmaatschappijen en verladers in de afgelopen jaren hun vrachtcapaciteit flink teruggeschroefd. Menig full freighter carrier heeft inmiddels de maindeck capaciteit in Mojave en Victorville staan.

Amazon heeft op dit moment dus een grote vraag naar een schaars goed: vrachtcapaciteit. Een zwak punt.
Als het aanbod niet kan aansluiten op die stijgende vraag, gaat in de regel de kostprijs omhoog. En daar zit een tweede zwakke plek. De beproefde succesformule van Amazon draait om betrouwbaarheid, snelheid en gemak. Bekt lekker, maar in e-commerce draait alles uiteindelijk om de laagst mogelijke prijs.

Ik zie Amazon’s expansie in de luchtvaart dan ook vooral als een poging om deze gaten te dichten. Ik denk dat het hen vooral gaat om meer invloed op prijs en capaciteit dan om het starten van een revolutie in de luchtvracht. Misschien beoogt Amazon wel een slimme tweetrapsraket: hun actie (eigen freighters) leidt tot een reactie (meer capaciteit zonder prijsverhoging) van hun leveranciers.

Zou het zo makkelijk zijn? Luchtvaart is complex, peperduur en vergt geduld, terwijl e-commerce juist draait om gemak, lage kosten en snelle transacties. Twintig 767’s zijn bovendien slechts een druppel op een gloeiende plaat: e-commerce heeft aanzienlijk meer schaalgrootte nodig. Maar het is aardig om te zien welke enorme Stille Kracht dit nog jonge bedrijf nu al uitstraalt.