Proef vliegtuig tracking vanuit satelliet geslaagd

Een proef om vliegtuigen op basis van hun ADS-B gegevens te volgen met een tracking-satelliet is succesvol afgerond.

Black spot
MH370 verdween zowel letterlijk als figuurlijk van de radar. Iets wat anno 2016 (of 2014) eigenlijk niet voor te stellen is. Toch gebeurt het vele, vele malen per dag, zodra een vliegtuig boven een oceaan is. Radars kunnen de vliegtuigen dan niet meer ‘zien’ en ontvangers van vluchtgegevens (ADS-B) staan te ver om iets op te pikken. De aarde kent zodoende grote gebieden waar geen tracking-ontvangst is, black spots. Satellieten kunnen wel de signalen oppakken. Het is mogelijk om een abonnement te nemen bij een satellietbedrijf zoals Astra om de uitgezonden signalen op te pakken. Lang niet alle maatschappijen doen dat echter, meestal vanwege de kosten.

Samenwerking
In een samenwerking van Airbus Defense and Space, ESA, GomSpace en Flightradar24 is er een test uitgevoerd om vliegtuigen per satelliet te volgen boven de Atlantische Oceaan. De nano-satelliet GOMX-3 van GomSpace pakt de uitgezonden signalen op, zoals die op de grond ook door de Flightradar ontvangers wordt opgepikt. De tracking-data werd naar een grondstation van Airbus gestuurd en vervolgens in de systemen van Flightradar geïntegreerd. Door de hoge snelheid van de satelliet (27.440 km/u) was dit nog lastig.

De blauwe vliegtuigjes op de foto laten data zien die via de GOMX-3 satelliet is binnengekomen. In een persbericht zegt Flightradar dat de binnengekomen data nog zeer beperkt is doordat er één satelliet is gebruikt die met hoge snelheid voortbeweegt. Nu was er elke 90 minuten een serie data. Maar het is een eerste stap naar verdere uitbreiding.

MH370
Naast de test die samen met Flightradar24 is gedaan vangt ESA zelf ook de data op. Onderstaande afbeelding laat alle vliegtuigen zien die de afgelopen maanden door de GOMX zijn opgevangen. Daarbij zijn ook vliegtuigen te zien in het gebied waar MH370 waarschijnlijk verdwenen is.

Piloten
Er is nu nog één nadeel: als piloten de ADS-B zender uitzetten kan ook GOMX tracking niet plaatsvinden. Het onmogelijk maken van van het uitzetten van de ADS-B stuit regelmatig op kritische geluiden van met name piloten. Vaak wordt opgegeven dat bij brand de piloot afzonderlijke onderdelen van een vliegtuig uitgezet moet kunnen worden om de brand -hopelijk- onder controle te krijgen.

Namens pilotenvakbond VNV zegt Joost van Doesburg tegen Up: “VNV heeft, evenals IFALPA, vooralsnog geen unaniem standpunt in deze; security-wise is het ongewenst om van alle vliegtuigen de exacte positie te kennen. Het huidige ADS-B dat Flight-tracking sites voedt is daarbij al een bedreiging, een toekomstig satelliet-based systeem lijkt minder makkelijk te “hacken” en daardoor minder gevoelig. Het kunnen uitzetten van het systeem lijkt vooral een must over conflictgebieden.” Van Doesburg vervolgt dat het uit incident-onderzoeks oogpunt wel interessant is, omdat daarmee sneller een toestel en dus de oorzaak van een ongeval kan worden achterhaald. “We kunnen daar collectief lering uit trekken.” Volgens VNV lijkt het live streamen van positie-data van alle verkeersvliegtuigen ter wereld op dit moment technisch niet haalbaar, omdat het eenvoudigweg te veel data betreft. Van Doesburg: “Er zouden satellieten bij moeten komen om dit dataverkeer af te handelen.”

GOMX-3
De nano satelliet is in oktober 2015 met een raket naar het ISS gestuurd, vanaf waar het vervolgens in een baan rond de aarde is gebracht. Door de kleine omvang is het vele malen goedkoper en makkelijker een dergelijke satelliet in een baan rond de aarde te brengen. Het apparaat weegt drie kilo en heeft (zonder antenne) een afmeting van 10x10x30 centimeter.