Louis de Bernières | Het stof dat van dromen valt
Paperback | 584 pagina’s | € 19,99
ISBN 978-90-29504-84-3
De Arbeiderspers | 2016
Recensie door Jaap Schellinger
In Het stof dat van dromen valt beschrijft Louis de Bernières, bekend van Kapitein Corelli’s mandoline, het wel en wee van een gegoede familie en hun vrienden ten zuiden van Londen vanaf de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog tot de periode daarna. Eén van hen, Daniel Pitt, wordt gevechtspiloot. Zijn lotgevallen vormen niet de hoofdmoot van het boek, maar de gevechtshandelingen worden wel op zeer indringende wijze ingebed in het dagelijks leven van zowel de piloot als zijn dierbaren. Het stof dat van dromen valt behandelt hiermee de verschrikkingen van de oorlog – zowel de loopgravenoorlog als de strijd in de lucht – en wat dat doet met alle betrokkenen. Middels brieven aan geliefden en gesprekken waarin verslag wordt gedaan van de strijd, wordt duidelijk wat er op het slagveld voorvalt. Dit schept wat afstand tot de vreselijke gebeurtenissen en dempt de eerste emoties. Toch laten de brieven en gesprekken niets aan de verbeelding over.
De verschrikkingen van de loopgravenoorlog worden realistisch beschreven door Ashbridge Pendennis aan zijn verloofde Rosie McCosh. De stank van rottende lijken, ratten die over je heen krioelen als je probeert te slapen in de half onder water staande loopgraaf, het kruipen door de modder, het geschreeuw van gewonden die nergens hulp krijgen, de vijand die soms maar een paar honderd meter verder op ligt – zo dichtbij dat men elkaar kon horen praten, het constant inslaan van granaten, de dode paarden. Het enige dat de soldaten staande houdt in deze waanzin is hun onderlinge band, een vriendschap die sterker is dan welke bedreiging ook en die tot uiting komt in niets ontziende rauwe humor en het voor elkaar door het vuur gaan: je laat nooit een kameraad achter, ook niet als het je je eigen leven kost.
In de luchtstrijd hebben de vliegers te maken met vijandelijk vuur, onbetrouwbare kisten en hun eergevoel: is het wel gerechtvaardigd een ‘collega’ neer te halen? In brieven aan zijn moeder vertelt Daniel over zijn ervaringen: over de colonnes Duitse infanteristen die hij beschiet zonder er in eerste instantie warm of koud van te worden, de luchtgevechten waarin hij de ander te slim af is en brandend naar beneden ziet storten, maar ook hoe hij zich een gentleman toont jegens tegenstanders die geen kant meer uit kunnen door hen met een armgebaar te laten gaan. Om bij terugkomst op de basis elke dag de lege plekken van collega’s te zien die het niet gehaald hebben. Daniel worstelt met de wetenschap dat elke vlucht de laatste kan zijn en dat de gemiddelde gevechtspiloot slechts zes weken in leven blijft. En hij niet alleen. Om de verschrikkingen en twijfels het hoofd te bieden, zijn er geregeld fikse zuippartijen, waarin Daniel en de zijnen zingen, dansen, en de hele inboedel compleet in de vernieling slaan. Dit wordt zo raak beschreven dat de lezer in de huid van de vliegers kruipt en is overgeleverd aan hun emoties.
Het stof dat van dromen valt is een prachtig boek. Het beschrijft op indringende wijze hoe het dagelijks leven tijdens de oorlog ‘gewoon’ doorgaat, terwijl langzaam maar zeker karakters veranderen met het in versneld tempo volwassen worden, waarbij de meesten harder en sommigen ook verbitterd raken. Maar de grootste verdienste zit in de toon waarop de oorlog zelf wordt beschreven: geen persoonsverheerlijking of weergave van heroïsche gevechten, maar een kille beschrijving van gebeurtenissen met enorme gevolgen voor de betrokkenen.
Het stof dat van dromen valt gaat over de waanzin van een oorlog die door niemand gewild is maar waaraan iedereen uit loyaliteit een bijdrage levert, en over hoe mensen in deze waanzin een modus vinden om te overleven zonder zelf gek te worden.
[bol_product_links block_id=”bol_579f9cbfe51a8_selected-products” products=”9200000046118729″ name=”Het stof dat van dromen valt” sub_id=”Louis de Bernières” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”1″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
Boekrecensies
De nieuwste recensie van een luchtvaartboek vind je elke andere woensdag in de boekenrubriek.