Toekomstdroom of nachtmerrie?
De steun die eerder deze week door China, de EU en de VS tijdens de G20 bijeenkomst in Beijing werd uitgesproken over de bijdrage die de luchtvaart sector moet (gaan) leveren aan klimaat veranderingen betekent zeker een belangrijke steun in de rug voor de Algemene Vergadering (Assembly) van ICAO die vanaf 27 september in Montréal bijeen komt, maar tegelijkertijd moet geconstateerd worden dat er nog een aantal belangrijke spelers ontbreekt in de lijst van landen die ook zouden moeten vinden dat er een oplossing moet komen voor deze problematiek.
Wil een mondiale regeling enige kans van slagen hebben, dan zullen in ieder geval de andere grote landen zich moeten uitspreken voor een commitment. Met name vanuit Brazilië, India, Rusland en Zuid Afrika heb ik deze signalen (nog) niet gezien. Ook vanuit het “thuisland” van de president van de ICAO Council, Nigeria, heb ik nog geen tekenen vernomen die er op kunnen duiden dat een oplossing in het verschiet ligt.
Het Europese samenwerkingsverband ECAC, waarin 44 landen vertegenwoordigd zijn, hebben tijdens hun bijeenkomst in Bratislava vorige week ter voorbereiding van de ICAO bijeenkomst een tranen roerende verklaring opgesteld met de mededeling dat de Europese landen volledig aan een oplossing willen meewerken als de milieu problematiek die veroorzaakt wordt door de sector luchtvaart op een integrale wijze wordt aangepakt. Dank je de koekoek. De EU is de afgelopen jaren de initiator geweest van de mondiale aanpak van de klimaatveranderingen door middel van een financieel instrument, genaamd Global Market Based Measures (GMBM). Mooie woorden dus en wellicht een hart onder de riem voor ICAO die uiteindelijk binnen de Verenigde Naties en als gespecialiseerde luchtvaartorganisatie verantwoordelijk is voor het vinden van een passende oplossing, maar de enige weg voorwaarts is een consensus oplossing waarin alle 191 Contracting States meegaan en die lijkt nog niet a priori voorhanden.
Vanwaar dan die koudwatervrees van de landen die zich nog niet expliciet hebben uitgesproken. Het compromis dat nu is opgesteld ligt lichtjaren verwijderd van de oorspronkelijke inzet vanuit de EU en het is dan ook met name Europa die tot op heden de belangrijkste concessies heeft gedaan in de aanloop naar de huidige resolutie. Wellicht ook begrijpelijk vanwege de additionele kostendruk die het huidige ETS systeem op (en met name) de Europese luchtvaartmaatschappijen uitoefent. Een mondiale oplossing trekt in ieder geval – een deel van – het level playing field recht. In tegenstelling tot hetgeen eerder het plan was komt er, zoals het er nu uitziet, eerst een vrijwillige (pilot) fase die drie jaar duurt. De bedoeling is dan “ervaringen” op te doen met het systeem. Met name China heeft voor deze fase in de afgelopen periode van onderhandelingen een lans gebroken. Na de vrijwillige fase komt er een tweede (ook vrijwillige) en een derde fase waarin het systeem van Global Market Based Measures (GMBM) tot volledige wasdom moet komen; de tijdshorizon 2035!!
Uiteindelijk is het de bedoeling dat ook een bepaalde groep van ontwikkelingslanden buiten schot blijft. Uit het oogpunt van milieuwinst zal daar de wereld niet aan ten onder gaan, maar ook hier is het nog niet duidelijk op welke hoogte de lat uiteindelijk zal komen te liggen. Ik sluit niet uit dat een aantal ontwikkelingslanden met een vloot van zekere omvang zal proberen het percentage dat de voorgestelde limiet moet gaan vormen te verhogen om zodoende vrijgesteld te worden onder het systeem.
Ik houd de moed er dus maar in en troost me met de gedachte dat in ieder geval de VS en China tijdens de G20 hebben aangegeven “that they expect to be early participants”. Er ligt dus op zich een milieuvriendelijke toekomst in het verschiet. Of het compromis over de resolutie dat er hopelijk in de nachtelijke uren van 7 oktober komt uitrollen het Europees Parlement zal doen laten juichen, waag ik te betwijfelen, maar wie dan leeft, die dan zorgt. In het uiterste geval blijft het huidige door de EU geïntroduceerde ETS systeem van kracht en wordt in ieder geval het level playing field niet verder verstoord.
