Nog maar één nachtje slapen | Column Hans

Nog maar één nachtje slapen en dan breekt het grote luchtvaart spektakel los in Montreal. Vertegenwoordigers van 191 landen en luchtvaartorganisaties komen bijeen in Montreal voor de ICAO Assembly. Deze delegaties moeten zich door een kleine 500 documenten heenwerken, dus dat wordt voor ambtenaren zelfs overwerken. De voorbereidingen in Europa zijn al vroeg in 2016 begonnen en tijdens het Nederlandse EU voorzitterschap is daarom al veel voorwerk gedaan.

Voor de 44 Europese delegaties (en de Europese Commissie) die deel uitmaken van het Europese team betekent de Assembly dus vooral veel interne coördinatie om de boel een beetje ordentelijk te laten verlopen en daarmee te voorkomen dat  Europese landen als kikkers uit de Unie kar springen. Zoals ik eerder stelde is het er Europa veel aangelegen om een mondiaal systeem van Market Based Measures aanvaard te krijgen, dus dat onderwerp zal veel aandacht krijgen. Aan de Nederlandse delegatie de taak om een voor Nederland zeer belangrijk ander onderwerp ‘’boven water’’ te houden. Staatssecretaris Dijksma, in Nederland verantwoordelijk voor luchtvaartbeleid en die je om een boodschap kunt sturen, wordt er nota bene voor ingevlogen.

Al ruim twee jaar nadat vlucht MH 17 boven Oekraïens grondgebied werd neergehaald, hebben de ambtenaren van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu zich ingespannen om zowel Europa als ICAO te bewegen meer aandacht te laten besteden aan de problematiek van (het vliegen over) conflictzones. Dat lijkt, als ik document 108 goed lees, wonderwel goed gelukt. Europa, inclusief de Oekraïne, Australië en Maleisië hebben een gemeenschappelijk document ingediend dat zowel oproept tot meer internationale en ICAO inzet als tot aanpassingen in Standaarden en Recommended Practices (SARP’s). De komende week komt het er op aan dat dit document zonder al te veel headwind naar haar eindbestemming wordt geloodst.

Gelukkig zijn er belangrijke landen zoals de VS die het initiatief lijken te steunen. Grote onbekende is uiteraard de Russische Federatie die geopolitieke of andere redenen zou kunnen hebben om dwars te gaan liggen. De Russische Federatie heeft, en dat zal geen verwondering wekken, een eigen document ingediend dat in eerste opzicht weinig aanknopingspunten heeft met het Europese document, maar te hopen is dat ook de Russen over hun eigen schaduw zullen heen stappen. En om de woorden van onze eigen Minister-President te herhalen die hij uitsprak tijdens het VPRO programma Zomergasten “Vladimir vergelijk de sentimenten bij de nabestaanden van de MH 17 met het vergaan van de onderzeeër Kursk”. Nou van een dergelijke inkopper had Poetin natuurlijk niet terug.

Ik hoop dan ook dat de Russische gedelegeerden in ICAO deze woorden van Rutte via Poetin hebben meegekregen in hun instructie, en anders zou Dijksma tijdens het bilateraaltje met de Russische delegatie in Montréal dit sentiment van Rutte misschien nog eens kunnen herhalen. Een lichtpuntje lijkt het bericht van een paar dagen geleden dat nog ontbrekende (primaire) radargegevens over de vliegramp door de Russen overgedragen zullen worden aan het onderzoeksteam in Nederland. Het verschaffen van informatie bij ongevallen onder Annex 13 van de Conventie  (lees: het Verdrag van Chicago) vormt ook een van de belangrijkste pijlers van het Nederlandse document.

Het leed dat veroorzaakt is door het neerhalen van MH 17 zal er niet of nauwelijks mee worden verzacht, maar kijkend naar de oplossingen die worden aangedragen, wordt een bredere basis gelegd om ICAO haar verantwoordelijkheden te laten nemen en dit onderwerp steviger in het werkprogramma te verankeren, zodat er een solide basis gelegd wordt voor de toekomst. Het zou een nog mooier resultaat zijn als de voorgestelde acties ook nog op één of andere manier in een resolutie zouden kunnen komen. Voor de cynici; helaas werken de Verenigde Naties zo, maar dit zou mijns inziens een mooie opsteker zijn. Ik hoop dus dat Europa de rug recht houdt en niet alleen op het GMBM dossier. Over twee weken weten we meer.