Luchtvaartbedrijven werden de afgelopen jaren steeds groter door consolidatie, fusies en overnames. De Brexit kan weleens een tijdelijke tegenovergestelde beweging bewerkstelligen.
Er zijn diverse scenario’s voor de luchtvaart denkbaar nadat de Brexit in werking is getreden. Deze zijn duidelijk door Hans de Jong in zijn Brexit-columns [1, 2] uitgelegd.
Bilaterale overeenkomsten
Eén van de belangrijkste redenen voor de Britten om uit de EU te stappen is het vrije verkeer van personen. Als het VK en de EU hierover voet bij stuk houden, blijven weinig opties over dan een flink aantal stappen terug doen in dat vrije verkeer. De ‘harde Brexit’ wordt dit genoemd. Dat betekent veel voor de routes die maatschappijen vliegen. Het VK kan terugvallen op de oude bilaterale overeenkomsten. Hier en daar kan wat aangepast worden om de liberale verworvenheden niet helemaal te grabbel te gooien. Dat is gunstig voor routes tussen het VK en de EU. Voor bedrijfsvoering van de maatschappijen en de consolidatie van de luchtvaart-sector is een Brexit een ander verhaal.
Eigendom
Binnen de EU kan een bedrijf volledig eigenaar zijn van in een ander EU-land gevestigde luchtvaartmaatschappij. In een analyse legde Up uit dat Air France-KLM zonder enig (juridisch) probleem KLM voor de meerderheid kan inlijven [link]. Ook wat betreft landingsrechten kan dit. Er is nog zo’n reus in Europa: International Airlines Group (IAG). Dochterbedrijven British Airways, Vueling, Iberia en Aer Lingus zijn voor 98 tot 100 procent eigendom van het in Spanje geregistreerde IAG.
Minderheidsaandeel
Het is niet toegestaan de helft of meer van de aandelen in een luchtvaartbedrijf te hebben door een buitenlandse partij. Delta heeft bijvoorbeeld 49 procent van de aandelen in Virgin, omdat meer niet toegestaan is. Dit geldt net zo voor in de EU gevestigde bedrijven, Etihad heeft bijvoorbeeld 49 procent van Alitalia. Na een Brexit is het VK geen onderdeel meer van de EU, het is dan ‘het buitenland’. Er staat dan bijna geen andere weg open dan British Airways los te weken van IAG. Het is uiteraard wel mogelijk dat IAG 49 procent van BA houdt. Bij een harde Brexit kan British Airways niet meer leunen op de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit het EU verdrag (Lissabon).
In dit scenario lijkt het ook ondenkbaar dat de huidige alliantie Oneworld in deze samenstelling haar door het Amerikaanse ministerie van Transport verleende antitrust immuniteit kan blijven behouden. De VS heeft steeds gesteld dat antitrust slechts hand in hand kan gaan met open skies. Het VK, British Airways en onworld profiteren nu van het Open Skies verdrag tussen de EU en de VS. Na een harde Brexit geldt dit niet meer voor de VK. Beperking van de markttoegang leidt dan “automatisch” tot het opheffen van dit anti concurrentie beding, aangezien dit net langer strookt met het beleid van de Amerikaanse regering.
Niet alleen BA
Meer maatschappijen komen bij een dergelijk scenario in de problemen wat betreft eigenaarschap. De Thomas Cook groep heeft twee airlines, Thomas Cook in het VK en Condor in Duitsland. Hetzelfde geldt voor TUI die naast onder andere een Duitse, Nederlandse en Belgische maatschappij ook het op Londen Luton gevestigde Thomson Air in handen heeft.
Meerdere bases
Ook maatschappijen met bases in zowel het VK als de EU zullen oplossingen moeten zoeken. EasyJet gaf al in vroeg stadium aan een nieuwe maatschappij gevestigd in de EU op te willen gaan richten. Ook Ryanair zei deze week te overwegen een Britse maatschappij te starten. Daar blijft het niet bij, Norwegian (Noors, basis op Gatwick) zal ‘iets’ moeten doen. En ook het Britse BMI Regional (bases in Duitsland) en Jet2 (Spanje) zullen in de problemen komen.
Of toch geen Brexit?
Het panel op de CAPA Global Summit dat discussieerde over de Brexit noemde alles minder dan een status quo een ongewenste situatie. Ook De Jong zegt dit in zijn column. Toch lijkt een status quo niet te verenigen met het referendum over de Brexit. CityJet (Iers, met grote basis op Londen City) komt ook voor bovengenoemde probleem te staan. De topman Pat Byrne nam deel aan het CAPA-panel. Hij denkt dat het niet tot een Brexit komt nu het parlement erover gaat stemmen. De vraag die direct uit het panel kwam: “Denk je dat echt of is het wishful thinking?” Verder dan een glimlach kwam Byrne niet.
Het zal nog zeker twee jaar gaan duren voordat een Brexit een feit is.
De Queen of the Skies is terug!
Dertig jaar lang vloog de PH-BFG in het KLM-blauw de wereld over. In 2019 ging ze met pensioen, maar nu is ze terug..
Een uniek stukje luchtvaartgeschiedenis. Bestel nu in de webshop van Up in the Sky - gratis verzonden!