In Nederland bestaan verscheidene organisaties en stichtingen met als doelstelling: het in de lucht houden van vliegend historisch erfgoed. Eén daarvan is Stichting Exploitatie Catalina, gevestigd op vliegveld Lelystad Airport. De stichting is eigenaar van PH-PBY, een Consolidated PBY-5A Catalina. Het toestel werd dit jaar 75 jaar en is daarmee de oudste, nog vliegende Catalina ter wereld.
Oorlogsveteraan
De PH-PBY werd gebouwd in 1941 met constructienummer 300 en ‘US Navy bureau number’ 2459. Het was één van de eerste Catalina’s dat als PBY-5A werd gebouwd, waarbij de ‘A’ staat voor ‘amphibean’. Deze versie was namelijk uitgerust met een intrekbaar wiellandingsgestel, in tegenstelling tot de PBY-5 vliegboot zonder wielen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft het toestel dienst gedaan bij de Amerikaanse marine. Vanaf een vliegbasis in IJsland heeft de 2459 heel wat vlieguren boven de Atlantische Oceaan gevlogen, op zoek naar Duitse onderzeeboten. En met succes, want in twee jaar tijd heeft de 2459 drie onderzeeboten tot zinken kunnen brengen. Voor zover bekend is dit geen ander geallieerd maritiem patrouillevliegtuig ooit gelukt.
Restauratie
Na de oorlog is deze Catalina uiteindelijk in Canada terecht gekomen, waar het is ingezet als blusvliegtuig. In 1995 werd de Catalina gekocht door Cat-Air en naar Nederland gehaald. Tot aan het faillissement van Cat-Air in 1998 vloog de Catalina in het airshow circuit, inmiddels met de registratie PH-PBY. Na het faillissement van Cat-Air stond de PH-PBY lange tijd in weer en wind op Schiphol-Oost, totdat de Stichting Neptune Association zich over de Catalina ontfermde. Na aankoop werd de PH-PBY provisorisch gerepareerd en klaargemaakt voor één ferryvlucht. Voorzitter Arjan Dros vertelt hierover: “We hebben eerst flink wat gaten in de romp moeten dichten. Er zat maar liefst 3000 liter water in de romp van de Cat!”. Op toenmalig Marinevliegkamp Valkenburg vond de stichting onderdak. In één van de hangaars kon begonnen worden aan de restauratiewerkzaamheden. Het einddoel was de Catalina weer vliegwaardig te maken, maar dat bleek aanzienlijk meer tijd te kosten dan aanvankelijk voorzien. De restauratie nam bijna vijf jaar in beslag, pas in augustus 2004 maakte het toestel de eerste vlucht na zes jaar. Sindsdien vliegt de PH-PBY met het Koninklijke Marine-registratienummer 16-218. De oorspronkelijke 16-218 vloog tot 1957 bij de Marine Luchtvaart Dienst. De PH-PBY kreeg de naam ‘Karel Doorman’, ter nagedachtenis aan de Nederlandse admiraal die in 1942 sneuvelde bij de Slag in de Javazee.
Rondvluchten
“In 2005 konden we beginnen met het maken van rondvluchten met donateurs. Speciaal hiervoor zijn hebben we vijftien vliegtuigstoelen in de cabine van de Catalina laten zetten”, vertelt Arjan Dros. Hoewel in 2010 de PH-PBY intrek kon nemen in een eigen hangaar op Lelystad Airport, volgden hierna enkele jaren van tegenwind. Doordat tussen 2010 en 2013 vanwege aangescherpte regels er niet met donateurs mocht worden gevlogen, miste de stichting een belangrijke bron van inkomsten.
“We streven er naar om jaarlijks 75 uur aan donateursvluchten te maken, dat is namelijk het ‘break-even punt’. De minimale bezetting van een donateursvlucht is 12 personen. We hebben onze vaste kosten, die zo’n twee ton op jaarbasis bedragen. Dat zijn kosten voor onderhoud, landingsgelden enzovoort. Daarom is de samenwerking met DDA Classic Airlines ook een mooie manier om de vaste kosten omlaag te brengen. Sinds de verhuizing van de DDA naar Lelystad bieden we zelfs een combi-ticket aan, voor een rondvlucht met de Catalina én de Dakota.”
Splash & go
Stichtingsvoorzitter Dros: “Sinds 2013 kunnen we wekelijks meerdere rondvluchten met donateurs maken. Helaas kunnen we dat alleen doen tussen 1 april en 1 oktober, vanwege de vogeltrek. Bij iedere rondvlucht maken we een ‘splash-and-go’, een doorstart op het Markermeer of IJsselmeer. Maar na 1 oktober mogen we geen waterlandingen meer maken, om de vogeltrek niet te verstoren”. Van oktober tot en met maart vindt dan ook altijd het groot onderhoud met inspectie plaats. Daarnaast gaat de Catalina halverwege het vliegseizoen nog twee weken de hangaar in voor een 50-uurs inspectie.
Vanaf begin 2017 kan er via de website van de stichting weer aangemeld worden voor een rondvlucht met de Catalina.
Bestel een Aviationtag van de PH-BFF, een voormalige KLM B747!
Ondersteun Up in the Sky in haar missie om meer unieke content te maken en haal dit stukje Nederlandse luchtvaartgeschiedenis in huis.
Na 27 jaar over de hele wereld te hebben gezworven ging de PH-BFF in 2017 met pensioen. Het machtige toestel werd uiteindelijk in 2018 gerecycled op voormalige Vliegbasis Twente.
