De wereld is veranderd. Brexit en Trump zijn breuklijnen, maar die zaten er al langere tijd aan te komen. Elitaire achterkamertjespolitiek en de schaduwkant van globalisering bleken een vruchtbare voedingsbodem voor een hang naar protectionisme. Populisten als Boris Johnson en Donald Trump hoefden maar wat olie op het vuur te gooien en we hebben allemaal kunnen zien waar dat toe kan leiden.
Dat er iets fundamenteel veranderd is blijkt wel uit het feit dat dit hernieuwde verzet tegen De Rest van de Wereld niet alleen in een politiek ‘rechts’ klimaat weerklank vindt. De Waalse minister president Paul Magnette, een sociaal democraat, trok onlangs bijvoorbeeld aan de noodrem van het CETA handelsverdrag tussen de EU en Canada. Ook uit deze ‘linkse’ hoek klinkt gemor over de arrogantie van het establishment (de EU in dit geval) en de ongelijke verdeling van de voor- en nadelen van globalisering.
Het is ongebruikelijk wanneer beide extremen van het politieke spectrum voor meer protectionisme gaan pleiten. Het is uitzonderlijk wanneer ook economische tegenpolen het in dit opzicht met elkaar eens zijn.
Trump maakt ontegenzeggelijk deel uit van de ‘One Percent’ elite, die wereldwijd de economische en politieke touwtjes in handen heeft. Hij behoort tot het bevoorrechte deel van de wereldbevolking dat vooral voordelen van de globalisering ondervindt.
Magnette lijkt een stem te willen geven aan het andere deel, dat van mening is daar slechts toenemende werkeloosheid, verlies aan concurrentiekracht en gebrek aan duurzame ontwikkeling aan over te houden.
TV en daarna internet hebben ons laten zien dat de wereld enerzijds aanzienlijk groter is dan onze voortuin, maar anderzijds veel kleiner dan mensen vroeger dachten. Globalisering lijkt me een vanzelfsprekendheid. Ik schrijf al een tijdje columns voor Up, een Nederlandse site, maar toch heb ik nog geen woord vanuit Nederland geschreven. Ik gebruik daarvoor mijn iPad: een Amerikaanse vinding, gefabriceerd in Azië, gekocht in Melbourne en op een Emirates vlucht meegenomen naar Brussel.
‘Act Global’ zit in ons DNA. ‘Think Global’ niet meer. Daarom wil Engeland liever weer een eiland zijn en gaat Trump een muurtje metselen.
Die tegenstrijdigheid zie je ook in de luchtvaart.
Globalisering brengt voordelen met zich mee. Vliegreizen, maar bijvoorbeeld ook de technologische vooruitgang en klimaatafspraken om de negatieve gevolgen daarvan in te dammen, vereisen per definitie een wereldwijd speelveld. Op die wereldwijde markt zul je concurrentie tegenkomen, maar ook nieuwe klanten en opportuniteiten om samenwerkingen aan te gaan.
Nadelen zijn er ook. Globalisering kan leiden tot het aanwakkeren van moderne slavernij, milieuvervuiling en oneerlijke concurrentie
Dat betekent voor mij nog niet dat globalisering vervangen moet worden door protectionisme. Ik vind dat politici de nadelen van globalisering veel harder moeten aanpakken, maar niet het kind met het badwater weggooien. Ik zie vooral een rol weggelegd voor jou en mij in deze nieuwe wereld: ken de feiten, denk kritisch na en neem dan een weloverwogen beslissing.
Mijn ouders gaven me vele wijze woorden mee. ‘Goedkoop is duurkoop’ schiet me in dit verband te binnen. Deze goede raad heeft me vaak geholpen om beslissingen te nemen. In het stemhokje, waar ik weet dat veel politici goedkope verkiezingsbeloften doen. En bij de slager, de bakker en de groenteman, waar ik weet waarom ik meer betaal dan in de supermarkt. Zo werkt het ook wanneer je een vliegticket boekt, uiteraard.
‘Think Global, Act Local’. En niet andersom.
Verschillend
VWO