Ruim 58 jaar na de eerste vlucht maakt de Amerikaanse luchtmacht nog steeds gebruik van de F-4 Phantom. De laatste twintig jaar is dat weliswaar op minder glorieuze wijze, namelijk als vliegend doelwit voor andere gevechtsvliegtuigen. Maar omdat het aantal beschikbare Phantoms snel slinkt, komt ook hieraan een eind. Op 21 december zal de F-4 Phantom vanaf Holloman AFB (Nieuw-Mexico) officieel haar laatste operationele vlucht maken in dienst van de USAF.
Vliegend doelwit
Tot 1996 vloog de Phantom bij de USAF als operationeel gevechtsvliegtuig, in de ‘Wild Weasel’ rol tegen vijandelijke radarinstallaties. Sindsdien zijn ruim 300 Phantoms omgebouwd tot ‘drone’, een onbemand vliegend doelwit dat op afstand te besturen is. Na de conversie tot drone werden de betreffende toestellen aangeduid als QF-4, waarbij de Q aangeeft dat het een drone betreft. De meeste QF-4’s waren onder meer herkenbaar aan de rood gespoten vleugeltips en staart.
Opvolger
Tot halverwege vorig jaar vlogen de QF-4 drones vanaf Tyndall AFB in Florida en Holloman AFB in Nieuw-Mexico. In juni vorig jaar zijn de laatste twee QF-4’s van Tyndall overgebracht naar Holloman. Vanaf Tyndall vliegt nu de opvolger van de QF-4: de QF-16. Net als ooit van de Phantom, staan er grote aantallen overtollige F-16’s opgeslagen in de woestijn van Arizona (het bekende AMARG, bij Davis-Monthan AFB). Een aantal van deze F-16’s zullen de komende jaren worden omgebouwd tot doelwit. Net als bij de QF-4’s gebeurt dit door BAe Systems in Mojave, Californië.
Roemloos einde
De USAF gebruikt voor de onbemande missies meestal de afkorting NULLO – Not Under Live Local Operation. Na enkele NULLO-missies vonden de meeste Phantoms al een roemloos einde in zee, neergeschoten door een luchtdoelraket. Enkele QF-4’s waren een langer leven beschoren. Dat zijn de toestellen die gebruikt werden als doelsleper. Enkele maanden geleden vloog een QF-4 al de laatste NULLO-vlucht. Sindsdien vlogen de overgebleven Phantoms vanaf Holloman alleen nog maar bemande vluchten. Deze Phantoms zijn gespoten in ‘retro’-camouflagekleuren, bijvoorbeeld waarmee de USAF Phantoms vlogen tijdens de Vietnam-oorlog. Wat er met de enkele QF-4’s gebeurt die na 21 december overblijven, is nog onbekend. Mogelijk vinden ze hun weg naar musea in de Verenigde Staten.
Vliegende Phantoms
Tenminste één vliegende F-4 is er wel in Amerika, na 21 december; de Collings Foundation heeft een vliegwaardige F-4D, welke al enkele jaren voorvliegt tijdens vliegshows. In Europa en Azië is de Phantom nog wel volop operationeel. De luchtmachten van Griekenland, Japan, Turkije en Zuid-Korea maken actief gebruik van het type en ook in Iran en Egypte zou het toestel nog operationeel zijn. De komende jaren zal het aantal operationele Phantoms echter snel afnemen. In mei 2017 zal de Griekse luchtmacht haar laatste RF-4E fotoverkenners buiten dienst stellen. En met de toekomstige aflevering van de F-35 aan Turkije zullen de Turkse F-4E’s waarschijnlijk in 2017 of 2018 worden uitgefaseerd. In Japan vliegen nog twee squadrons met de F-4EJ luchtverdedigingsjager en een squadron met de RF-4E fotoverkenningsversie. De verwachting is dat deze toestellen tot ongeveer 2020 zullen blijven doorvliegen – meer dan 60 jaar na de eerste vlucht van de F-4!
De meeste foto’s bij dit artikel zijn gemaakt door Remco de Wit, bij het laatste publieke optreden van een operationele Phantom tijdens de “Aviation Nation” vliegshow op Nellis AFB vorige maand.
Aanmelden om de laatste vlucht van de QF-4 bij te wonen op Holloman AFB is nog mogelijk.
Unieke kans: win een proefles elektrisch vliegen!
Kom op 5 april langs bij E-Flight Academy op Teuge Airport en maak kans op een proefles elektrisch vliegen.
Verschillend
VWO