Afgelopen week was ik voor een project op Bonaire in verband met de problemen die misschien kunnen ontstaan mocht InselAir het uiteindelijk, ondanks financiële steun vanuit de Curaçaose overheid, toch niet gaan redden. Met een groot aantal organisaties, belangstellenden en het Bestuurscollege heb ik gesprekken gevoerd en één ding werd me heel erg duidelijk. De Maatschappelijke ontwrichting die ontstaat als de bereikbaarheid van Bonaire onder druk komt te staan is zeer groot, temeer daar er niet of nauwelijks alternatieven voor handen zijn. Pogingen om alternatieven te ontwikkelen, bijvoorbeeld over water, zijn tot op heden steeds gestrand. Wrang is het dan ook te moeten lezen in Caribisch Netwerk dat de afgelopen 50 jaar maar liefst 15 luchtvaartmaatschappijen in het Caribisch deel van het Koninkrijk het loodje hebben gelegd. ALM, de luchtvaartmaatschappij die in handen was van de Nederlands Antilliaanse overheid, heeft het nog het langst volgehouden, maar uiteindelijk werd na 37 jaar in de lucht te zijn gehouden, in 2001 de laatste adem uit geblazen. Het kan verkeren, ondanks het feit dat de routes tussen Amsterdam en Curaçao op basis van een hechte samenwerking met KLM werd onderhouden. Kennelijk werd er op het hele routenetwerk dan toch te weinig geld gemaakt (of verdween het geld aan de kostenkant harder). Ik kan me nog herinneren dat gevlogen werd met gemengde crews. Het heeft uiteindelijk niet mogen baten. In het artikel kwamen meerdere luchtvaart experts uit de regio aan het woord die aangaven dat geld maken in de luchtvaart niet heel makkelijk is en dat is ook zeker zo. Het bekende grapje is; hoe wordt je het gemakkelijkst miljonair; door in de luchtvaart je eigen luchtvaart maatschappij te beginnen als miljardair. Het is een flauw grapje maar er zit wel degelijk een zekere waarheid in dit zinnetje. Oppassen, zorgvuldig een business plan op zetten en weet welk business model het meeste kans van slagen maakt. Zoek betrouwbare investeerders en een goed management team. Hoe verheugd was ik dan ook te lezen dat het ook anders kan. In 2010 werd de Nederlandse Staat, door de ontmanteling van het land Nederlandse Antillen, voor een klein deel aandeelhouder in Winair. Ik mocht toentertijd de Nederlandse staat vertegenwoordigen. Met de schouders er onder verrees deze nagenoeg failliete Phoenix uit de as. Inmiddels is recent met KLM en AF een mooie Codeshare afspraak gemaakt. Dat schept vertrouwen. Winair maakt een aantal jaren achtereen nu winst en de vooruitzichten lijken goed. Het kan dus wel. Lage olieprijs of hoge olieprijs. Elk nadeel heb zijn voordeel. Het probleem van kleine markten en dunne routes is dat er (helaas) weinig ruimte is voor overdadige concurrentie, en daar zit voor een deel het probleem. Ondernemers zijn van nature optimisten; zo ook de luchtvaartavonturiers.
De consument wil concurrentie want dat is goed voor de ticketprijzen en de frequenties, maar met heel veel concurrentie en teveel stoelcapaciteit sneuvelt de winstgevendheid op diezelfde routes met het gevolg dat een faillissement op de loer ligt. De ABC eilanden zijn voorbeelden van absoluut kleine markten. Veel van het primaire verkeer is Visiting friends and relatives (VFR) en woon- werkverkeer. Jaja. Wonen op Bonaire, werken op Curaçao bijvoorbeeld. De toeristen worden met name vanuit Europa en de VS aangevoerd, maar die willen ook reizen tussen de eilanden om de tropische sferen op te kunnen snuiven van alle eilanden. De Venezolaanse markt is door de crisis nagenoeg opgedroogd en dat heeft ook, InselAir opgebroken. Met de financiële impuls van de overheid en het drastisch terugschroeven van het netwerk moet erger worden voorkomen. Het faillissement van nummer 16 ligt, als de reorganisatie niet snel het gewenste resultaat oplevert, op de loer.
Voor de sociaal economische ontwikkeling van de ABC eilanden is het van belang het toerisme te blijven koesteren en goede, veilige en betaalbare luchtverbindingen tussen de eilanden is daarbij een must. Het Koninkrijk als geheel heeft de komende maanden een aantal uitdagingen aan te gaan die niet gemakkelijk lijken op te lossen. Wijsheid, geduld, doorpakken en samenwerken lijken daarvoor de belangrijkste ingrediënten.
Verschillend
VWO