Van onze Engelse en Amerikaanse vrienden mogen we op bepaalde vluchten geen laptop en tablet meer gebruiken. Ongetwijfeld hebben hun inlichtingendiensten in de catacomben van het internet en op obscure radiozenders genoeg ‘intel’ aangetroffen om tot deze maatregel over te gaan. Hoe vervelend een dergelijk verbod ook is voor veel passagiers, ik vind het goed dat ze actie hebben ondernomen.
Waarschijnlijk reageren ze hiermee ook op het incident met de Daallo Airlines vlucht in februari vorig jaar. Een A321 was toen nog maar net vertrokken vanuit Mogadishu naar Djibouti toen een explosie een gat in de romp sloeg. Er waren aanwijzingen dat het hier om een terroristische aanslag met een laptopbom ging.
Ondanks dat ik de noodzaak tot actie begrijp, vraag ik me wel af hoe effectief deze maatregel in de praktijk zal zijn.
Ten eerste lijkt het me onwaarschijnlijk dat de dreiging verdwijnt wanneer specifieke voorwerpen op bepaalde vluchten niet meer in de cabine mogen. Misschien gaan de bad guys dan gewoon andere materialen gebruiken, of kiezen ze andere vluchten.
Ten tweede is deze maatregel voornamelijk reactief. Natuurlijk moeten we snel en effectief op concrete, onvoorziene dreigingen kunnen reageren. Maar veiligheid betekent ook vooruitkijken: we moeten vandaag al nadenken over de mogelijke dreigingen van morgen.
Ten derde suggereert het verbannen van ‘risico’ items naar het ruim van het vliegtuig dat explosieven beter en sneller gedetecteerd kunnen worden in de ruimbagage dan in de handbagage. Als dat zo is, waarom dan niet vol inzetten op dezelfde capabiliteit voor de handbagage checks? Dan hebben we meer zekerheid dat zich in de bagage geen explosieven bevinden, ongeacht of die bagage in het ruim of in de cabine wordt vervoerd.
Ten vierde mis ik de menselijke schakel. Dit is mijn grootste bezwaar. De huidige screening technologie is zonder meer state of the art, maar toch is een machine per definitie nooit 100% betrouwbaar. Daarom moeten we deze technologie koppelen aan de kennis, ervaring en intuïtie van goed opgeleide security medewerkers. Enkele gerichte vragen en nauwkeurige observaties bij de inspectie van de handbagage kunnen bijzonder effectief zijn om mensen of voorwerpen te identificeren die afwijken van het gebruikelijke patroon dat zij dag in, dag uit in hun werk waarnemen. Zoals een laptop waarmee is geknoeid.
In tegenstelling tot een machine controleren zij niet alleen passagiers en hun bagage, maar alles en iedereen binnen het omvangrijke luchthavenproces. Hoe ontzettend belangrijk dat is bleek ook uit het eerdergenoemde Daallo incident: mogelijk ging het hier om een ‘insider job’, waarbij de passagier de laptopbom kreeg aangereikt nadat hij de veiligheidscontrole al was gepasseerd.
Veiligheid blijft mensenwerk.
Uddel
MBO