De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hebben hun luchtruim gesloten voor alle vluchten van en naar Doha. Dit is in strijd met de door de VAE getekende VN-akkoorden.
Niet alleen Qatar Airways, ook andere maatschappijen zoals Oman Air zijn hier de dupe van.
Conflict
De Verenigde Arabische Emiraten, Saudi Arabië, Bahrein en Egypte verbraken 4 juni diplomatieke, lucht en maritieme banden met Qatar, omdat Qatar Islamitische Staat zou steunen. De Qatari ontkennen deze steun. De landen hebben vluchten van en naar Qatar opgeschort en overvliegen is een heel stuk lastiger geworden. Het schrappen van de vluchten betekent volgens CH-Aviation dat Qatar bijna 80.000 wekelijkse stoelen aan de grond houdt. Het is nog nog nooit voorgekomen dat een dergelijke maatregel is genomen.
Qatar Airways
Het luchtruim van Qatar ligt ingeklemd tussen dat van Bahrein, Saudi Arabië en de VAE. Dankzij een corridor ingesteld door Bahrein kan Qatar Airways in het Iraanse luchtruim komen om zo verder te vliegen. Bahrein doet dit op basis van het International Air Services Transit Agreement (IASTA). Elke ondertekenaar garandeert de anderen “het privilege om over haar territorium te vliegen zonder te landen.”
Gesloten luchtruim
De Verenigde Arabische Emiraten zijn, net als Qatar, ook ondertekenaar van het IASTA verdrag. Toch heeft eerstgenoemde haar luchtruim sinds donderdag gesloten voor alle verkeer van en naar Doha. Het is een volgende stap in de poging Qatar te isoleren. Deze stap betekent dat ook andere maatschappijen, zoals Oman Air, niet via het luchtruim van de VAE naar Doha kunnen vliegen. Oman Air (en ook Kuwait Air) zorgt met overstap voor verbindingen tussen Qatar en de rest van het Arabische Schiereiland. Oman heeft IASTA ook ondertekend.
In strijd
Het sluiten van het VAE luchtruim is in strijd met het IASTA verdrag. Saudi Arabië heeft IASTA niet getekend, zij kunnen dus overvliegende vluchten weigeren.
Opvallend
Het is opvallend dat de VAE hiertoe besluiten. Zowel Emirates als Etihad komen uit dit land. De maatschappijen zijn voorvechters van Open Skies. Hoe minder beperkingen, hoe meer vluchten ze in kunnen zetten en door kunnen groeien. Ze stuiten daarmee vaak op verzet in andere delen van de wereld. Het besluit wat de VAE nu hebben genomen staat haaks op Open Skies voorwaarden.
Aanvechten
Het besluit van de VAE kan aangevochten worden. Qatar kan dit doen, maar bijvoorbeeld Oman ook. Er kan de Council van VN-luchtvaartorganisatie ICAO gevraagd worden de situatie te bekijken. Partijen zullen dan gehoord worden. De Council probeert het geschil op te lossen middels bemiddeling en onderhandeling. Als dit niet werkt zijn er twee mogelijkheden. De Council kan aan de Algemene ICAO Vergadering voorleggen dat rechten en privileges van de VAE worden ingetrokken zoals die vastgelegd zijn in het Verdrag van Chicago en IASTA. De Vergadering moet daar met tweederde meerderheid mee instemmen. De volgende vergadering is in 2019.
Andere mogelijkheid is dat het Internationaal Gerechtshof in Den Haag zich erover uitspreekt. De zaak kan aangevraagd worden door elke bij het conflict betrokken staat. Als een staat het Gerechtshof niet erkent zal door ICAO Council verplicht een ‘scheidsrechter’ worden aangesteld die uitspraak doet.
Aan het overvliegverbod van Saudi Arabië valt niks te doen. Het land staat volledig in haar recht, omdat het IASTA niet ondertekend heeft. Ook het intrekken van landingsrechten is geheel aan de verschillende landen zelf.
Meer lezen over het conflict en waarom dat vorige week escaleerde? Begin met dit, dit of dit artikel.
Lees ook wat het Qatar-ballingschap voor de reiziger betekent.
Luchtvaartconsultant Hans de Jong heeft bijgedragen aan dit artikel.
Verschillend
VWO