Jaaroverzicht: 2017 in vogelvlucht

Van de wereldwijde uitfasering van de Boeing 747, en de Fokker 70 bij KLM, tot de topdrukte in de meivakantie op Schiphol. En van een pilotentekort bij Ryanair tot de aankondiging van het nieuwe Nederlandse regeringstoestel. Ook 2017 was een bewogen jaar in de luchtvaart. Hier een greep uit de belangrijkste nieuwsgebeurtenissen van 2017.

Failliet

Veel airlines boekten het afgelopen jaar succes met de stijgende passagiersaantallen wereldwijd. Tegelijkertijd verkeerden er maatschappijen in zwaar weer. De toekomst van Alitalia is onzeker geworden, nadat de maatschappij alleen nog met een noodlening van de Italiaanse regering kon doorvliegen. Airberlin ging failliet ondanks meerdere investeringen, onder meer door voormalig aandeelhouder Etihad. Ook voor dochtermaatschappij Niki bleek een faillissement de enige uitkomst, doordat Lufthansa van Brussel een halt werd toegeroepen om de maatschappij over te nemen. Lufthansa zou te groot worden.

En uit het Verenigd Koninkrijk kwam slecht nieuws. Vakantievlieger Monarch staakte in oktober per direct haar activiteiten, vanwege aanhoudende financiële problemen. Duizenden toeristen strandden in het buitenland.

Fokker

Velen leefden er maanden naartoe. Het afscheid van de laatste Fokker 70’s van KLM. De toestellen PH-KZU, PH-KZS, PH-KZL en de PH-KZB, de laatste vier die voor Cityhopper vlogen, hebben 21 jaar dienstgedaan bij de maatschappij. Volgens KLM-topman Pieter Elbers werd het tijd om ze te vervangen door de nieuwe en zuinigere Embraers. De relatie tussen KLM en Fokker kwam daarmee na 97 jaar tot een eind. Op 29 oktober werd uitgebreid stilgestaan bij het uitzwaaien van de vliegtuigen.

Uitfasering

Ondertussen vliegen er bij KLM ook steeds minder Boeing 747’s. De maatschappij heeft de uitfasering van de Jumbojet afgelopen jaar doorgezet. Eind 2020 moeten alle toestellen zijn vervangen door nieuwe 777’s, 787’s en waarschijnlijk A350’s. Vier 747’s verlieten dit jaar de KLM-vloot. De PH-BFR werd naar Twente gevlogen voor demontage, de andere toestellen vlogen naar kerkhoven in het buitenland.

Ook bij andere maatschappijen verdwijnt de 747 langzaam maar zeker. United en Delta hebben eind dit jaar afscheid genomen van het type.

Topdrukte

Schiphol kwam dit jaar vooral in het nieuws vanwege de topdrukte en de lange wachtrijen bij de security en de paspoortcontrole. Ondanks dat een tijdelijke terminal werd geopend, ontstond chaos rond de meivakantie. Vanuit Den Haag, en ook vanuit KLM, nam de kritiek toe. De luchthaven beloofde beterschap en nam maatregelen om dergelijke taferelen in de zomer te voorkomen. Dat lukte over het algemeen goed.

Naast de drukte in de terminals liep Schiphol ook tegen de capaciteitsgrenzen, wat betreft het aantal vliegbewegingen. De discussie over het groeiplafond laaide, met het in het zicht komen van de maximaal 500.000 vluchten per jaar, weer op. De luchthaven stevent af op 498.000 bewegingen dit jaar.

Schiphol werkt de komende jaren aan de uitbreiding met onder meer een nieuwe terminal en een nieuwe pier. Het ontwerp werd in september onthuld.

Handbagage

Handbagage inchecken, het lijkt een nieuwe trend. Op Schiphol biedt easyJet de mogelijkheid handbagage tegen betaling van 5 euro in het ruim te laten plaatsen. KLM doet dat op de buitenstations gratis. Sinds luchtvaartmaatschappijen geld in rekening brengen voor het meenemen van een koffer, neemt de hoeveelheid handbagage een grote vlucht. Die mag immers wel gratis mee, maar dit leidt tot problemen. Zowel op de grond als in de lucht. Bagagebakken zijn overvol en tassen moeten alsnog in het ruim. Bij het instappen zijn lange rijen en ook de security-controle duurt langer door al die extra handbagage.

Voordeel van het nieuwe beleid voor de reiziger is dat er gebruik kan worden gemaakt van speciale ‘small bags only’-lanes. KLM laadt de handbagage op de buitenstations op vrijwillige basis gratis in het ruim en bestudeert de mogelijkheid dit ook op Schiphol in te voeren. Het moet vooral de reiservaring aan boord verbeteren.

Schiphol is in juni met een vergelijkbare service gekomen met de introductie van ‘no trolley-lanes’, om reizigers met minder bagage sneller door de security te laten gaan, en de rijen korter te maken. Het was één van de maatregelen na de topdrukte in het voorjaar.

Regeringstoestel

Nederland krijgt een nieuw regeringsvliegtuig. De PH-KBX, het voormalig regeringstoestel, is in augustus vertrokken naar Australië, waar het gebruikt zal worden voor VIP-vluchten. Het publiek kon in juni uitgebreid afscheid nemen van het vliegtuig.

Inmiddels wordt het gewerkt aan de opvolger, de PH-GOV. De keuze van het ministerie van I&M viel op een Boeing 737 Business Jet. Boeing schakelt Fokker Technologies uit Papendrecht in voor de interieurbouw. Volgens toenmalig minister Schultz zal het toestel een sobere en functionele cabine krijgen.

Koning Willem Alexander haalde ondertussen zijn typerating voor de 737. Het ligt voor de hand dat hij ook dit regeringstoestel zo nu en dan zal besturen.

A380

Het succes van de Airbus A380 lijkt over het hoogtepunt heen, zo bleek dit jaar des te meer. De productie werd teruggeschroefd tot 12 vliegtuigen per jaar en er wordt bekeken of 6 toestellen per jaar een optie is. De vliegtuigbouwer wist geen nieuwe klanten te vinden voor het bestaande model en probeerde de Superjumbo opnieuw in de markt te zetten met een vernieuwde uitvoering, de A380plus. Tot dusver heeft alleen Emirates interesse getoond in de verbeterde versie, maar van de order is het nog niet gekomen. De maatschappij vindt het risico nog te groot en stelt een bestelling uit. Inmiddels is er zelfs over gesproken om de oudste A380’s naar de sloop te sturen.

Air France-KLM

Air France-KLM heeft heeft tot dusver een goed jaar achter de rug. Het aantal passagiers steeg, de omzet groeide en de winst nam flink toe. Wat bij de kwartaalpresentaties opviel is dat KLM telkens het grootste aandeel in de positieve cijfers vertegenwoordigde. Air France had lang moeite om KLM bij te benen, het verschil tussen inkomsten van het grotere Air France en het kleinere KLM wordt kleiner.

Voor de KLM-partner stond 2017 vooral in het teken van de presentatie van Joon, de nieuwe dochtermaatschappij. Air France hoopt op verlieslatende routes terrein terug te winnen door met lagere ticketprijzen reizigers naar Parijs te halen.

KLM timmerde het afgelopen jaar aan de weg met de introductie van diverse nieuwe bestemmingen, waaronder Minneapolis, Freetown, San Jose en Mumbai. Vooral de laatste is interessant voor de hechtere relatie die is ontstaan met Jet Airways. Elbers heeft grote plannen voor de verbinding tussen Amsterdam en India.

Ook werd samen met Air France en Delta geïnvesteerd in het Britse Virgin Atlantic. Delta, Air France-KLM en Virgin Atlantic beginnen een gezamenlijke joint venture. Delta Air Lines en China Eastern kochten beide voor 375 miljoen euro een belang van 10 procent in partner Air France-KLM en een positie in de raad van bestuur van het bedrijf. Air France-KLM is voornemens in 2018 op haar beurt een belang van 31 procent in Virgin Atlantic te nemen.

Aan het kortstondige Transavia Duitsland avontuur kwam een eind. De basis op München werd na anderhalf jaar alweer gesloten. Daarmee volgt AF-KL niet de trend van IAG en Lufthansa met steeds grotere wordende low(er)-cost dochter.

Piloten gezocht

In de luchtvaart is te merken dat gemiddeld genomen het aantal passagiers sneller groeit dan de beschikbare capaciteit. Veel airlines zijn daardoor hard op zoek naar nieuw personeel. Bij Ryanair resulteerde een tekort aan piloten zelfs in het schrappen van meer dan duizend vluchten.

Ook in Nederland is vraag naar vliegend personeel. KLM zoekt bijvoorbeeld piloten van de long-haul vloot, en ook easyJet is in Nederland op zoek naar piloten en cabinemedewerkers.

Lelystad

De uitbreiding van Lelystad Airport haalt dit jaar bijna wekelijks het nieuws. Ondanks dat de baanverlenging inmiddels bijna is afgerond en de bouw van een passagiersterminal is begonnen, klinkt de vraag of het vliegveld überhaupt open moet. Voorstanders, bijvoorbeeld vanuit de regering en vanuit Schiphol, zien met het naderen van de groeilimiet op Amsterdam, Lelystad als ideale overloop voor point-to-point vliegverkeer.

Onvoldoende capaciteit bij Luchtverkeersleiding Nederland, om de vliegroutes in het drukke luchtruim in te passen, zorgt ervoor dat Lelystad pas in 2019 open kan. Voor bewoners onder de geplande aanvliegroutes, tot in Friesland, Overijssel en Gelderland, is dat te vroeg. Zij roepen op om Lelystad pas te openen zodra het Nederlandse luchtruim volledig opnieuw is ingedeeld. Een herindeling van het luchtruim is volgens de huidige planning gereed in 2023.

Greep
Natuurlijk is dit slechts een greep van alles wat het nieuws dit jaar heeft gehaald. Voor meer nieuws uit het afgelopen jaar kun je terecht in het nieuwsarchief.