To beenruimte or not to beenruimte | Column Lodewijk

Het probleem in de wereld is doodsimpel. De tegenstelling in de wereld is die tussen rijk en
arm. Deze woorden zijn niet van mijzelf, maar van Harry Mulisch, die ze in 1966 opschreef in Bericht aan de Rattenkoning. Dat Mulisch een punt had, is eenvoudig na te gaan, bijvoorbeeld als je een vliegtuig binnenstapt.

Allereerst kom je in de businessclass. Daar drinken de mensen dure champagne, staan de
knapste stewardessen en wordt, als het een beetje meezit, een menu geserveerd dat door een
top chef is geprepareerd. Wie zitten er in de businessclass? Mensen die dat kunnen betalen
natuurlijk. De rijken. De 1%.

Maar sinds 1966 is er natuurlijk wel wat veranderd in de wereld. Steeds meer mensen kunnen
de business class betalen, en als ze dat niet kunnen dan wel ‘economy plus’, een stoel bij de
nooduitgang of een stoel voorin het vliegtuig. Alles voor extra beenruimte.

Ik heb me altijd afgevraagd wat er zou gebeuren als iederéén een stoel met extra beenruimte
zou willen, en bereid zou zijn daarvoor te betalen. Dan zou EasyJet een groot probleem hebben, nietwaar?

Of misschien niet. Misschien zouden ze dan makkelijk meer vliegtuigen kunnen kopen en
minder stoelen op elkaar hoeven te pakken, zoals nu. In de praktijk gebeurt zoiets natuurlijk
niet. Nóg niet. Maar het valt me wel op dat de speedy boarding opties steeds sneller op raken,
en jaarlijks stiekem ook steeds duurder worden.

Laatst vloog ik met EasyJet naar een bestemming in Engeland. Ik had 25 euro neergeteld voor
een stoel op de eerste rij. ‘s Ochtends even lekker bijslapen in het vliegtuig met uitgestrekte
benen, dacht ik. Heerlijk.

Mooi niet, dus. Ik zat naast een stel, een keurige jongeman en een keurige jongedame. Met een baby van ongeveer een jaar oud tussen hen in! Het joch zat het eerste half uur van de vlucht naast me op schoot te krijsen – in mijn oor. Daarna begon hij de cabine al kruipend te
verkennen, daarbij over mijn benen heen klauterend en af en toe aan mijn broekspijpen
trekkend.

Harry Mulisch had dit ongetwijfeld prachtig gevonden – de democratisering van de
samenleving! Weg met de heersende klasse, weg met het grootkapitaal! En in theorie ben ik
het hartgrondig met hem eens. In de praktijk iets minder, moet ik toegeven. Ik had een erg
vervelend begin van de dag.

U zult mij misschien een verwend nest vinden, dat ik klaag over die wolk van een baby die toch
maar de mogelijkheid had om in een vliegtuig naar een ander land te reizen, en dat nog wel op
de voorste rij! En verwend, dat ben ik ongetwijfeld ook.

Maar het gaat niet om mij. Het gaat om mensen zoals ik, die volgende keer misschien niet meer zo snel 25 euro betalen voor een plek vooraan. Dat is een klein probleem voor mij, maar een groot probleem voor low cost carriers zoals EasyJet. De meerwaarde van extraatjes zoals meer beenruimte, gaat verloren als iedereen ze kan betalen. Daar moeten luchtvaartmaatschappijen snel iets op verzinnen. Maar wat?

Misschien is het probleem in de wereld toch niet zo doodsimpel als Mulisch dacht.