Lelystad: het slimpele testveld van Schiphol | Interview

Op Lelystad Airport gebeurt alles slimpel, slim en simpel. Lelystad is behalve een (toekomstig) vliegveld voor vakantievluchten ook een ‘testvliegveld’ voor moederbedrijf Schiphol. Up in the Sky sprak CEO Hanne Buis over slimpel, de innovaties die ze uitvoeren en het uitstel van de opening voor groothandelsverkeer.

Slimpel

“Slimpel is een van onze kernwaarden. We willen het vliegveld zo slim en simpel mogelijk bouwen en runnen. Niet zomaar simpel, maar op een Tesla-achtige slimme manier. Eén van mijn collega’s versprak zich toen we het erover hadden en zei slimpel. Dat dekte perfect de lading en zo is de term geboren”, zegt algemeen directeur Hanne Buis. 

Toren

Een goed voorbeeld vindt ze de verhoging van de verkeerstoren. Die had de vorm van een trechter. “Tijdens een eerste gesprek met de architect werd geopperd niet een geheel nieuwe toren neer te zetten”, zegt Buis terwijl ze een blaadje pakt en de oude toren schetst. “‘Als we dan een omgekeerde trechter erop zetten hebben we de hoogte’, zei Jan Benthem. Dan moet je alleen nog ondersteuning bieden.” Ze tekent een trechter erop en wat steunbalken. “Het leuke is, die allereerste schets is bewaard gebleven en ziet er precies zo uit als de toren nu is.” De koepel van de oude toren is verwijderd en uiteindelijk op de verhoogde constructie geplaatst. “Zo is alles hergebruikt, op de bevestigingsbouten na. Dat is een prachtig voorbeeld van slimpel“, aldus Buis.

Uitbesteden

Een belangrijke testcase die Lelystad Airport uitvoert voor Schiphol Group is het regiemodel. Daarin wordt alle dienstverlening uitbesteed. Het team van Buis bestaat uit 35 mensen en voert alleen kerntaken uit. “Het bedrijf achter Frankfurt Airport heeft 21.000 mensen in dienst en doet bijna alles zelf. Bij Schiphol is dat al anders, daar werken ruim 2.000 mensen. Bij ons is alle dienstverlening van de normale operatie de komende 10 jaar uitbesteed aan dienstverlener Viggo. Daarom kunnen wij, ook in de toekomst, het vliegveld met ongeveer 35 eigen mensen runnen. Daar komt de komende tijd nog ons brandweerkorps bij. “

Ontwerpen

“We kunnen alles zelf willen specificeren, maar hoe vaak open je een nieuw vliegveld? Er zijn marktpartijen die bij het ontwerp van een nieuw vliegveld veel beter weten wat de beste methoden en de laatste inzichten op innovatie-gebied zijn ”, zegt Buis. “Omdat Viggo de operatie gaat runnen, doen ze momenteel ook de afbouw van de terminal. Zo gebruik je de kennis uit de markt.” De terminal is onlangs casco opgeleverd. “Wij hebben bij de aanbesteding van de terminal drie top-eisen gesteld: een passagier moet binnen een half uur na aankomst bij het security filter in het toestel kunnen zitten, de omdraai van een vliegtuig kan binnen 25 minuten, en de gemiddelde waardering van reizigers moet een 7 zijn.” 

30 minuten

“De terminal is zo gemaakt dat je binnen een half uur van auto in je toestel kunt zitten”, zegt Buis. “De snelle passagiers blijven op de begane grond. Je parkeert echt voor de deur, en binnen een paar minuten sta je voor de terminal. Omdat alles van glas is zie je je toestel al staan. De passagiers lopen via de incheck en security zo naar het vliegtuig. Geen trappen niks. Als je wat ruimer van te voren er wil zijn, kan dat ook. Passagiers kunnen op de eerste etage wat eten en drinken.”

Regiemodel

De organisatie Lelystad Airport met zo’n 35 mensen, blijft ook na opening dezelfde omvang hebben. Buis: “de taken zullen wel wat veranderen. Dit is het regiemodel dat we testen. Op een klein vliegveld kan dat testen veel makkelijker dan op het grote Schiphol. Wij onderhouden de contacten met de maatschappijen en bijvoorbeeld LVNL. Op het moment dat er een verstoring of zelfs een crisis is, dan wordt de rol van mijn organisatie groter”, aldus de CEO. “Daarvoor liggen goede plannen klaar en wordt veel getraind.”

VVR

De dag dat we Buis spreken wordt bekend dat de minister de Verkeers verdelingsregel (VVR) ingetrokken heeft, na kritiek van Brussel. Buis: “Ik denk dat we ons niet blind moeten staren op het middel, namelijk de VVR. Het is een instrument, ik denk dat de markt daarbinnen ook haar werk zal doen. We hebben hier een mooie luchthaven, met lage tarieven voor maatschappijen en snelle afhandeling. Een maatschappij kan vanaf hier een aantal vakantievluchten uitvoeren en op Schiphol vrijgekomen slots vullen met de voor Schiphol belangrijke intercontinentale vluchten en/of het netwerk en zakelijke verkeer.”

Uitstel

“Wanneer de minister ook groen licht geeft, wij zijn klaar voor opening”, zegt Buis. De opening van Lelystad voor groothandelsverkeer is twee keer uitgesteld. “Na de eerste keer konden we nog een aantal bouwwerkzaamheden naar een later moment verplaatsen.” Na de tweede keer kon dat niet meer. Wel lukte het een deel van de bestelde apparatuur uit te stellen, zoals de securityscans en de zelfrijdende bagagekarretjes. “De minister heeft gezegd dat Lelystad in 2020 open gaat. Omdat er geen concrete datum is, zorgen we dat we 1 januari 2020 open zouden kunnen. Eind 2019 zal alles gereed zijn”, aldus Hanne Buis. “Een logische datum voor opening is bij de wisseling van IATA seizoenen, dus 1 april 2020. Maar als de minister anders besluit, kan dat ook.”

Gemotiveerd

Het team van Buis is hard aan het werk om open te gaan en dan wordt het project twee maal uitgesteld. “Toch blijven de medewerkers gemotiveerd”, zegt ze. “Er is gewoon veel leuk werk te doen: enerzijds omdat de luchthaven gewoon operationeel is voor het bestaande verkeer en anderzijds omdat we ons op heel veel verschillende onderdelen aan het voorbereiden zijn op de komst van de grotere toestellen. Voor een ander deel komt dat omdat ik zelf ook heel gemotiveerd ben en blijf. Tot slot houden we iedereen van alle ontwikkelingen op de hoogte, we zijn dus heel transparant. Ik denk dat dat bijdraagt aan het begrip van wat er om ons heen gebeurt en zaken in perspectief plaatst” Dat er geen verminderd enthousiasme is blijkt wel in de rondleiding die Up in the Sky krijgt van Marc van den Donker, medewerker operationele dienst. Elke kuil en elke schroef kent hij van ‘zijn’ vliegveld.

Olifantenpad

We rijden airside op vanaf de kant die al jaren in gebruik is en waar alle bedrijven gevestigd zijn. Dit is ten zuidoosten van de landingsbaan. De nieuwe terminal staat te blinken aan de overzijde van de baan. Van den Donker rijdt om de kop van de baan richting de terminal. Om op de nieuwe taxibaan te komen moeten we over wat rijplaten die in de klei liggen. “We noemen dit het olifantenpad”, zegt hij. “We moesten eerst altijd de landingsbaan oversteken. Als het druk was kon het lang duren voordat we clearance van de toren kregen. Toen zeiden we: ‘kunnen we niet wat rijplaten neerleggen, dan kunnen we er omheen’.” Dat was een goed idee en ook in mum van tijd geregeld. 

Slimpel.