Tot 2023 gebeurt (bijna) niks in de Nederlandse luchtvaart

2020 had het magische jaar moeten worden; dan zou Schiphol verder kunnen groeien dan 500.000 vliegbewegingen en Lelystad Airport zou eindelijk echt opengaan voor groot handelsverkeer. Beide liggen onder vuur, wij houden het op 2023 voordat het magische jaar voor de Nederlandse luchtvaart daar is.

Lelystad

Medio december zette de minister van Infrastructuur en Waterstaat de deur op een kier voor verder uitstel van de opening van Lelystad door te zeggen dat opening in 2020 ‘steeds ingewikkelder’ wordt. Dat is Haags voor: dat gebeurt waarschijnlijk niet. Brussel krijgt de schuld, want daar vinden ze dat ook nieuwe toetreders toegang moeten krijgen tot de luchthaven. Stel dat Lelystad voor 2023 opengaat, dan is daar ruimte voor gemiddeld minder dan één retourvlucht per uur. Die beperking is er dankzij de huidige indeling van het luchtruim. Toestellen moeten lang relatief laag vliegen om niet in de clinch te komen met de aanvliegroutes naar Schiphol. Hierdoor hebben omwonenden in een veel grotere straal rond Lelystad te maken met het geluid. Vooral de groep die verder weg van het vliegveld woont, roerde zich de afgelopen tijd. Het was de voornaamste reden voor de minister om de opening al uit te stellen tot volgend jaar.

Luchtruim

De herindeling van het luchtruim zit al lang in de planning. Als die een feit is, kunnen de toestellen richting Lelystad langer hoger blijven vliegen en hebben minder mensen ‘last’ van de vliegtuigen. Na de herindeling van het luchtruim kan Lelystad op termijn maximaal 45.000 bewegingen faciliteren in plaats van 10.000; de capaciteit verviervoudigt ruim. Een aantal dat een luchthaven serieus bestaansrecht geeft èn de minister de ruimte geeft om ook wat nieuwe toetreders toe te laten, naast de overloop van Schiphol. Een win-win-win-win situatie. Schiphol blij, Lelystad blij, omwonenden blij en Brussel blij. De herindeling van het luchtruim staat op de agenda voor 2023. 

Lobby

In de tussentijd bestaat misschien wel behoefte aan een beetje groei op Schiphol. Een beetje wordt wellicht ook geaccepteerd door de omgeving, zeker als daar juist de belofte aan gekoppeld wordt dat Lelystad Airport nog even niet opengaat. Zowel KLM-topman Pieter Elbers als voormalig Schiphol-ceo Jos Nijhuis zinspeelden daar ook al op, want in het Aldersakkoord waren de opening van Lelystad en minder groei op Schiphol onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Dat gold eigenlijk ook voor Eindhoven, maar dat is sowieso mislukt. Wellicht is groei op Schiphol met 10.000 vliegbewegingen in ruil voor verder uitstel van Lelystad wel acceptabel voor alle partijen. De lobby om de vierde baan vaker het mogen inzetten is met de publicatie van de concept milieueffectrapportage (mer) Schiphol ook ten volle ingezet. Daarmee kan een beetje groei gefaciliteerd worden op de piekmomenten, zoals KLM graag zou zien.

Veiligheid

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) heeft zo haar eigen belang: veiligheid. De raad heeft meermalen gewaarschuwd dat het veiliger moet op Schiphol. De luchthaven neemt die waarschuwingen niet serieus genoeg, stelt de OVV. Schiphol en partners hebben een roadmap gemaakt. Veel projecten zitten nog in de planningsfase. Eén van de grootste en belangrijkste projecten voor die veiligheid, de verdubbeling van het laatste stukje enkelbaans taxiweg, is wel onderweg. De afronding staat in de boeken voor 2023. 

Sector

Wanneer we kijken naar de belangrijkste spelers in de sector, KLM en Schiphol, vragen zij wel om groei, maar is het volume van die roep om groei wel wat afgenomen. KLM-topman Pieter Elbers zei begin 2018 al tegen Up dat zijn maatschappij gas terug zou nemen. Want de beschikbare capaciteit van KLM wordt al maximaal benut. Het programma van vlootvervanging gaat weliswaar door, maar vervanging is geen uitbreiding. Dat komt over een paar jaar pas weer in zicht. En waar Schiphol-topman Jos Nijhuis is zijn nadagen ook nog wel ‘mompelde’ dat Schiphol verder moest kunnen groeien, zeker als Lelystad niet op tijd open zou gaan, zei hij ook dat Schiphol qua capaciteit aan het plafond zat. Zijn opvolger Dick Benschop nam al een voorschot op ‘gematigde groei’. Echte groei op Schiphol, gekeken naar de terminal capaciteit, kan pas als de verbouwing van de huidige terminal en de bouw van de nieuwe terminal klaar zijn. Dat is in: 2023.