Toen rond de eeuwwisseling de Dreamliner werd gepresenteerd, vertelde een Boeing-bobo me in de wandelgangen dat er in een kluis op het hoofdkantoor van Boeing drie rapporten lagen van externe adviseurs, die allemaal behelsden dat een toestel gróter dan de Jumbojet economische waanzin was.
De verwondering van Boeing over de A380 was destijds dan ook groot. Een beetje bangigheid was er ook wel: in de eigen gelederen was er veertig jaar eerder eveneens grote twijfel geweest over de levensvatbaarheid van de Jumbojet.
Boeing koos desondanks, diametraal ten opzichte van de hub hugger A380, voor op point-to-point-vervoer via de revolutionaire Plastic-Elektrische B787.
Slim of niet: een mirakel was het, die A380. Ik heb slechts één keer van de Vliegende Flat – zoals een vriend van me de A380 noemt – mogen genieten. Wat me bijgebleven is: de onvoorstelbaar mooie afwerking van de vleugel, waar ik vijf uur naar heb mogen staren. Zo netjes de naden, de panelen, de verbindingen, prachtig. Einfach fabelhaft! Saugeil! Richtig Klasse, Jürgen Thomas!
Kun je zo’n miljardenproject ongestraft laten mislukken? Ja! Als de overheid maar bijspringt. Het inderhaast ontwikkelde me-too product XWB-350, in paniek opgestart met het oog op het vermeende succes van de Dreamliner, werd door u en mij gefinancierd uit een Europees potje. Omdat het geld op was. Vanwege de A380.
Dat Boeing van pure onzekerheid toch óók nog een me-too opstartte in de vorm van de B747-8 heeft natuurlijk ook serieus geld gekost. Maar niet de miljarden die de from-scratch-ontwikkeling van de A380 verslonden heeft. En: eigen Boeing-geld, toch een verschilletje. Verdiend met veel militaire overheids-opdrachten. Dat weer wel. Díe discussie blijft.
Ik heb zelf in 2005 geschreven: als de Chinese economie blijft groeien zoals die nu doet, is die A380 straks nog te klein, maar anders is het toestel gedoemd te mislukken. In alle bescheidenheid: dat is een beetje waar geworden.
De werkelijkheid is trouwens nog een stukje minder fraai dan die lijkt. Boeing bereikte met de B747 het break even point pas bij het vijfhonderdste exemplaar, bij een totale productie van vijftienhonderd. Airbus heeft, dacht ik, wel eens het getal 420 genoemd. Bij lange na niet gehaald. Bovendien: paar megalomane sjeiks hebben hele project nog enige geloofwaardigheid verleend. Hadden die hun oliedollars niet teruggepompt naar Europa, dan waren er van de A380 nog geen vijftig exemplaren aan gezond-calculerende airlines verkocht. Veel van de orders waren min of meer politiek.
Geen levensvatbaar concept, derhalve? Nee. De adviseurs van Boeing hadden eind jaren negentig gelijk. En ik denk stilletjes dat Airbus ook wel vergelijkbare goeie raad gekregen heeft, van tevoren. Maar dat ding moest-en-zou er komen.
Waarom? Dat werd duidelijk bij de maiden flight. Schaamteloos werd daar door de vliegers gebragd ‘dat ze de Amerikanen het nakijken gegeven hadden’, of woorden van gelijke strekking. Of het een voetbalwedstrijd was. Honderd jaar Franse vernedering, twee wereldoorlogen waarbij de Amerikanen ze te hulp hadden moeten schieten, collaboratie en Marshallhulp, de verloren koloniën, de vermolmde auto-industrie, de ingeslapen cultuur. De Franse jeugd, die massaal kiest voor Amerikaanse muziek, film en hamburgers. En het chanson de rug toekeert. Alleen de wijn en de kaas staan nog een beetje overeind.
Al die Nationale Neergang moest goedgemaakt worden door één goeie, lieve lobbes. Arme A380. Je hebt je best gedaan.
Goof Bakker
De Queen of the Skies is terug!
Dertig jaar lang vloog de PH-BFG in het KLM-blauw de wereld over. In 2019 ging ze met pensioen, maar nu is ze terug..
Een uniek stukje luchtvaartgeschiedenis. Bestel nu in de webshop van Up in the Sky - gratis verzonden!