Tien Amerikaanse F-16’s zijn tijdelijk op de vliegbasis Leeuwarden gestationeerd voor de oefening ‘Frisian Flag’. “We zijn hier ongeveer twee weken, na afloop van de oefening vliegen we weer terug naar Amerika.”, vertelde luitenant-kolonel ‘Blade’ Thornton, commandant van het 179th Fighter Squadron, aan Up in the Sky.
Oefenmissies
De internationale oefening Frisian Flag is nu halverwege. Behalve de Amerikaanse F-16’s, nemen ook Nederlandse en Poolse F-16’s, Franse Mirage 2000D’s, Zwitserse F/A-18 Hornets en Duitse Eurofighter Typhoons deel aan de oefening. Twee keer per dag stijgen ongeveer 50 toestellen op om oefenmissies te vliegen. De oefenscenario’s zijn vaak complex, waarbij meerdere formaties vliegtuigen het tegen elkaar op moeten nemen. 
Samenwerken
Het belangrijkste doel van de oefening is om piloten uit verschillende landen met elkaar te laten samenwerken, zodat ze goed voorbereid zijn op een daadwerkelijke inzet. Sinds het einde van de Koude Oorlog worden gevechtsvliegtuigen vrijwel altijd ingezet in coalitieverband. Samenwerking van grote aantallen toestellen en piloten uit verschillende landen is inmiddels vanzelfsprekend geworden.
Red Flag
De naam en de opzet van de oefening Frisian Flag is geïnspireerd op Red Flag. Deze oefening wordt enkele malen per jaar georganiseerd op de Amerikaanse vliegbasis Nellis in Nevada. Eerder dit jaar namen Nederlandse F-16’s deel aan Red Flag. Luitenant-kolonel Thornton : “Red Flag is natuurlijk groter dan Frisian Flag; het oefengebied is groter, er zijn meer deelnemende toestellen. Maar dat maakt het voor ons niet minder interessant. De uitdaging ligt bijvoorbeeld in het coördineren en samenwerken met de internationale partners, zeker als dat moet plaatsvinden in een planningscyclus van drie of vier uur. Tijdens een Red Flag is er veel meer tijd beschikbaar voor het plannen en briefen. De tijdslijn is hier veel meer gecomprimeerd.”
Luchtafweer
Een groot verschil met Red Flag is verder dat er relatief weinig gesimuleerde luchtafweer is. Thornton: “De hoofdtaak van ons squadron is het bestrijden van vijandelijke luchtafweer en luchtdoelraketten (Suppression/Destruction of Enemy Air Defense, SEAD/DEAD). Er is wel wat gesimuleerde luchtafweer tijdens Frisian Flag, maar zeker niet heel veel. Daarentegen is de ‘air threat’, de dreiging van oefentegenstanders in de lucht, minstens net zo sterk als tijdens een Red Flag.”
Kroatië
Lt.kol. Thornton: “Het integreren en samenwerken met Europese partners is een belangrijke reden om mee te doen met een oefening als deze. Ons squadron was al langer van plan om naar Europa te komen. Minnesota, de staat waar we vandaan komen, heeft een samenwerkingsverband met Kroatië. Maar de geplande oefeningen in Oost-Europa pasten niet in onze planning, terwijl de periode van Frisian Flag ons juist heel goed uitkwam. Daarom hebben we voor Frisian Flag gekozen. In het weekend halverwege Frisian Flag gaan we wel met twee toestellen naar Zagreb.”
Parttime
Het 179th Fighter Squadron is onderdeel van de 148th Fighter Wing, Minnesota Air National Guard en heeft als thuisbasis de vliegbasis Duluth. De F-16’s van het squadron zijn speciaal uitgerust voor de taak van ‘SEAD’, ook hebben de toestellen een speciale coating (‘Have Glass 5’) die ze minder zichtbaar maakt voor radar. De Amerikaanse ‘Air National Guard’ (ANG) is een soort van reserve-luchtmacht, georganiseerd per staat. Lt.kol Thornton legt uit: “Eén derde van de piloten is fulltime F-16 vlieger, in dienst van het squadron. De overige twee derde, waar ik ook toe behoor, is parttimer. Ik vlieg voor Delta Air Lines, maar gelukkig stelt mijn werkgever mij ook in staat om te vliegen bij de Air National Guard.”
Ervaring
Omdat de Air National Guard relatief veel oudere en meer ervaren piloten in dienst heeft, is er een soort uitwisselingsprogramma opgezet. Enkele jonge, minder ervaren piloten worden voor een periode van ongeveer twee jaar gestationeerd bij een Air National Guard squadron. Lt. Chaz Smidt is één van hen: “Vanuit de 20th Fighter Wing op Shaw AFB, maak ik nu voor een paar jaar deel uit van de 179th Fighter Squadron. Het is geweldig om binnen het squadron samen te werken en te kunnen leren van collega’s die zo’n enorme schat aan ervaring hebben.”
Overeenkomsten
Lt.Smidt: “Het is voor het eerst dat ik mee kan doen aan een grootschalige oefening als deze, en voor het eerst dat ik in het buitenland vlieg met de F-16. Ik vind het fantastisch om van dichtbij mee te maken: al die verschillende toestellen en piloten uit bijvoorbeeld Polen en Zwitserland, samenwerkend tijdens missies. Verder is het leuk om te zien dat we als piloten eigenlijk zoveel overeenkomsten hebben. De Nederlandse F-16 vliegers die ik hier zie terwijl ze hun missie aan het plannen zijn, verschillen nauwelijks van onze jongens aan de andere kant van de oceaan.”
Aantrekkingskracht
Op luchtvaartenthousiasten heeft Frisian Flag ook een grote aantrekkingskracht. Dagelijks zijn er enkele honderden belangstellenden buiten het hek van Leeuwarden te vinden. De Amerikaanse F-16’s zijn voor veel spotters het interessantst, omdat toestellen van de USAF Air National Guard maar zelden in Europa te zien zijn.
Verschillend
