Vijftig jaar geleden werd ‘Top Gun’ opgericht, als opleidingsinstituut van de Amerikaanse marineluchtvaart. Zoals de USAF haar piloten naar ‘Red Flag’ stuurt om realistisch te oefenen, zo gaan jachtvliegers van de US Navy naar ‘Top Gun’. In twee artikelen besteedt Up in the Sky aandacht aan het jubileum van Top Gun. Dit eerste deel behandelt de ontstaansgeschiedenis.
Verliezen
Vanaf 1965 werden steeds meer US Navy toestellen ingezet in
de Vietnamoorlog. In de jaren die volgden, begonnen de verliescijfers tijdens luchtgevechten
dramatisch op te lopen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Korea-oorlog
schoten Amerikaanse piloten 5 tot 10 keer meer vijandelijke vliegtuigen neer,
dan dat er eigen toestellen verloren gingen. Deze ‘kill ratio’ daalde tussen
1965 en 1968 naar een teleurstellende 1 : 2,5.
Neergeschoten
Dit betekende dat tijdens luchtgevechten ‘slechts’ twee-en-een-half keer zoveel Vietnamese MiG’s werden neergeschoten als Amerikaanse toestellen. De Amerikanen was dit een doorn in het oog. Wat de ergernis nog groter maakte: de Amerikaanse luchtmacht en marine zetten hun modernste toestellen in, zoals de F-4 Phantom II. Terwijl de Vietnamese luchtmacht het veelal moest doen met verouderde Russische MiG-17’s.
Aanbevelingen
Wat was de oorzaak van deze stijgende verliezen? Om hier
achter te komen, stelde de Amerikaanse marine een onderzoek in. US Navy Captain
Frank Ault, een ervaren gevechtspiloot, kreeg de leiding over dit onderzoek.
Eind 1968 was zijn bijna 500 pagina dikke rapport klaar, dat later bekend zou
worden als het ‘Ault Report’. Ault bleek niet voorzichtig met zijn conclusies
en aanbevelingen.
Verwachtingen
Een opvallende conclusie was dat de nieuw geïntroduceerde luchtdoelraketten niet voldeden aan de verwachtingen. De F-4 Phantom was uitgerust met de radargeleide AIM-7 Sparrow en de hittezoekende AIM-9 Sidewinder. En in tegenstelling tot oudere gevechtsvliegtuigen als de F-8 Crusader, was de Phantom niet meer uitgerust met een boordkanon. Het idee was ontstaan dat met geavanceerde wapens als de Sidewinder en Sparrow, vijandelijke toestellen al van grote afstand konden worden uitgeschakeld. Een boordkanon werd beschouwd als overbodige ballast. Ook het oefenen van nabije luchtgevechten (‘dogfighting’) werd als nutteloos gezien en nauwelijks nog door nieuwe marinepiloten beoefend.
Falen
Na uitgebreide analyse
van de statistieken, concludeerde Ault dat slechts 10% van de afgevuurde
Sparrow raketten doel trof. De Sidewinder presteerde nauwelijks beter. Volgens
Ault was dit een gevolg van technisch en menselijk falen. Ault schreef dat de
US Navy “(…) de huidige raketsystemen kan optimaliseren door de betrouwbaarheid
te verbeteren, de kwaliteit van het raketonderhoud te verhogen en door de
trainingsmethoden te verbeteren.”
Trainingsmethoden
Wat betreft de trainingsmethoden, was Ault heel duidelijk: “(…) er is een geleidelijke achteruitgang geweest in kennis en continuïteit op het gebied van luchtgevechten.” Eén van de oplossingen die Ault voorstelde, was de oprichting van een ‘Advanced Fighter Weapons School’. Op deze ‘Hogeschool van het Luchtgevecht’ konden ervaren gevechtsvliegers geschoold worden in het voeren van luchtgevechten.
School
Er lagen al plannen voor de oprichting van een dergelijke
school, maar de aanbevelingen van Ault zorgen voor een stroomversnelling. Begin
1969 werd de US Navy Fighter Weapons School (FWS) opgericht op marinevliegbasis
Miramar (Californië). Op 3 maart 1969 ging de eerste cursus voor US Navy F-4
bemanningen van start. Al snel kwam de bijnaam voor de school: ‘Topgun’ –
terwijl ironisch genoeg de F-4 niet eens over een boordkanon beschikte.
Ervaring
Afgestudeerde piloten van de Fighter Weapons School verspreidden hun kennis en ervaring onder de piloten van alle US Navy gevechtssquadrons. De inspanningen van Topgun werden ook zichtbaar in de statistieken: begin jaren ’70 daalden de verliescijfers van de US Navy in Vietnam. Er werden minder eigen toestellen neergeschoten en verhoudingsgewijs meer Vietnamese MiGs.
Meerwaarde
In de eerste jaren was Topgun nog ondergebracht bij een van
de opleidingssquadrons op Miramar en was er een tekort aan bijna alles, behalve
enthousiasme. Geleidelijk kwam er meer tijd, geld, personeel en ruimte beschikbaar,
zeker nadat in 1972 de Fighter Weapons School een zelfstandige eenheid werd.
Ook kreeg Topgun eigen toestellen, wat een grote meerwaarde had bij het trainen
van piloten in het luchtgevecht.
Luchtgevecht
Door F-4 Phantom bemanningen luchtgevechten te laten oefenen tegen andere vliegtuigtypen dan de F-4, konden ze leren wat hun eigen sterke en zwakke punten zijn. Tegenwoordig is deze ‘Dissimilar Air Combat Training’ (DACT) heel normaal. Maar in de jaren ’60 en ’70 was het idee nieuw om met andere vliegtuigtypen luchtgevechten te oefenen. De FWS gebruikte aanvankelijk vooral de A-4 Skyhawk en de F-5E Tiger II als oefentegenstander voor F-4 piloten. De A-4 leek veel op de MiG-17 qua uiterlijk en vliegeigenschappen, de F-5 had veel weg van de MiG-21. De instructeurs van Topgun pasten veel tactieken toe zoals die werden gebruikt door Vietnamese en Russische piloten, om de trainingssituaties zo echt mogelijk te maken.
Tegenstander
Naast de A-4 Skyhawk en F-5E, nam Topgun in de jaren ’70 en
’80 ook andere vliegtuigtypen in gebruik. De F-14 Tomcat, F/A-18 Hornet en F-16
speelden de rol van modernere Russische toestellen als de MiG-29 en Sukhoi
Su-27 Flanker. Deze ‘adversary’ toestellen van Topgun die als oefentegenstander
fungeerden, kregen vaak afwijkende beschilderingen en Russische rode sterren op
de staart. Soms kregen de toestellen ook kleurenschema’s van andere landen als
Iran of Noord-Korea.
Tom
Top Gun werd wereldberoemd dankzij de bioscoopfilm met Tom
Cruise in de hoofdrol. Een belangrijke bijrol was weggelegd voor een andere
Tom: de Grumman F-14 Tomcat. Dit iconische toestel kwam halverwege de jaren ’70
in dienst bij de US Navy. En wie goed heeft opgelet, zag dat de rol van
“MiG-28” in de film werd gespeeld door Northrop F-5E’s.
Verhuisd
In 1996 werd de Fighter Weapons School samengevoegd met het opleidingsinstituut
voor grondaanvalspiloten (US Navy Strike Warfare Center) en de opleidingsschool
voor radarvliegtuigbemanningen. Het gecombineerde opleidingscentrum kreeg een
nieuwe naam (NSAWC – Naval Strike and Air Warfare Center) en verhuisde naar NAS
Fallon. Deze marinevliegbasis in de woestijn van Nevada was al langer de
thuisbasis van het Strike Warfare Center en beschikte over enorme oefengebieden
boven de woestijn.
Uitgebreid
De taken van het opleidingscentrum zijn de afgelopen jaren
nog verder uitgebreid. Naast scholing wordt ook veel aandacht besteed aan
ontwikkeling van nieuwe tactieken. Dit komt terug in de nieuwe naam, die in
2015 werd ingevoerd: Naval Aviation Warfighting Development Center (NAWDC). In het
tweede artikel zal aandacht worden besteed aan het huidige NAWDC.
De nieuwe Bose A30-pilotenheadset: beter dan ooit?
Bestel nu in de webshop van Bose Aviation!
