De protesten in Hongkong tegen de invloed van Peking zijn zo’n twee maanden aan de gang. Cathay Pacific had er flink last van door honderden vluchten die noodgedwongen geschrapt moesten worden en teruglopende passagiersaantallen. Sinds twee weken bevindt de maatschappij zich middenin het politieke spel; omdat het een ‘mooie’ zondebok is voor Peking.
Voorbeeld
China lijkt met de behandeling van Cathay Pacific een voorbeeld te willen stellen aan Hongkongse bedrijven dat het niet gediend is van de protesten. Het voorlopige dieptepunt was afgelopen vrijdag: de twee hoogste bazen van de maatschappij moesten het veld ruimen. De officiële lezing is dat ze uit eigen beweging opgestapt zijn. De meeste China-kenners denken echter dat het op aandringen van Peking is gebeurd. Het waren immers Chinese media die het nieuws als eerste meldden; nog voordat het nieuws door het bedrijf naar buiten werd gebracht.
Toegeven
Het begon toen een piloot van Cathay Pacific werd opgepakt wegens relschoppen tijdens één van de protestacties. China verbood dat Cathay-personeel dat deelgenomen had aan acties (volgens CNN waren dat er circa duizend) om op vluchten te werken van en naar het vasteland van China. Het zou de veiligheid in gevaar brengen. Zou Cathay niet buigen voor eis dan bestond de mogelijkheid dat alle vluchten werden verboden. Volgens Bloomberg zorgen die vluchten voor de helft van alle omzet. Cathay gaf dan ook snel toe. Tevens moest al het personeel aan boord van vluchten die door het Chinese luchtruim gaan -en dat zijn bijna alle Cathay-vluchten- speciale toestemming krijgen. Gegevens moeten worden gedeeld met de Chinese toezichthouder op de luchtvaart.
Meer
Eerder had een topman nog verklaard dat Cathay haar werknemers niet gaat vertellen wat wel en niet te doen. Vorige week maandag verharde de toon van Cathay, ogenschijnlijk om Peking tevreden te stellen. Het bedrijf waarschuwde dat het werknemers kon ontslaan die aan illegale protesten deel zouden nemen. Woensdag werden twee piloten ontslagen. Daarnaast moesten ook twee grondmedewerkers op zoek naar een andere baan.
Nog meer
Peking voerde de druk nog meer op. Cathay werd indirect beschuldigd dat het onvoldoende de veiligheid hoog in het vaandel heeft staan. De Chinese toezichthouder wilde allerlei veiligheidsprotocollen zien. Vervolgens was er één van de grote staatsbanken die verklaarde totaal geen vertrouwen meer te hebben in het aandeel Cathay. Zo snel mogelijk verkopen was het advies voor haar klanten. Enkele andere Chinese bedrijven verboden personeel zowel zakelijk als privé nog met Cathay te vliegen.
Nog niet klaar
En China was nóg niet klaar. CCTV, de staatstelevisie, heeft het in een social media post over de ‘zonden’ van de maatschappij. “Als je geen domme dingen doet, achtervolgen ze je ook niet.” Een paar uur later traden de topmannen af. CCTV wist het nieuws, zoals gezegd, als eerste te melden.
Vertrouwen
China zit met de protesten in haar maag. China-expert Henk Schulte Nordholt zegt tegen het FD: “Voor de leiders in Peking is het veilig stellen van de eigen machtsbasis het allerbelangrijkste. Ze willen te allen tijde voorkomen dat de drang naar vrijheid van Hongkong leidt tot “besmetting” van China.” Tegelijk is Hongkong nu een belangrijk financiële centrum voor internationale bedrijven. “Dat zou onder druk komen te staan bij Chinees ingrijpen. Zonder onafhankelijke rechters, is het vertrouwen snel weg.”
Waarom Cathay
Maar waarom dan Cathay dan zó hard aanpakken? Het lijkt om geld te gaan en om eer en macht. Als Cathay slecht draait is dat goed voor de grote Chinese maatschappijen. En het is goed voor die enige andere Hongkongse maatschappij: Hong Kong Airlines. Laatstgenoemde is onderdeel van de HNA group, een grote Chinese private luchtvaartgroep. HNA loopt in de pas met Peking en heeft enkele jaren geleden een grote lening gekregen van staatsbank Citic. Citic verbood het personeel nog met Cathay te vliegen.
Zere been
Op 1 juli 1997 ging de Britse bestuur van Hongkong over naar China. Met China is afgesproken dat Hongkong de komende 50 jaar andere wetten en meer vrijheden heeft dan het vasteland. Toen de protesten uitbraken heeft de Britse regering gezegd dat er “serieuze consequenties” zouden volgen als China zich niet aan de afspraak zou houden. Dat was tegen het zere been en in de eer aangetast.
Brits
Cathay is bij uitstek een symbool van het Britse Hongkong. In 1948, kort na de oprichting, kwam het in handen van de Swire group. Swire is een oer-Brits bedrijf van meer dan 200 jaar oud, met veel activiteiten in de ex-koloniën. Een paar jaar na de overdracht van Hongkong aan China is staatsbedrijf Air China voor 30 procent eigenaar van Cathay geworden en heeft Swire nog 45 procent.
Zondebok
Tientallen jaren zorgde Cathay voor de verbinding van Hongkong met de wereld. Brits erfgoed en luxe voor de Aziatische rijken met de ligging tegen China aan. Het symbolisme druipt er vanaf. Langzaam komt de macht over Cathay bij de nieuwe (Chinese) aandeelhouders te liggen en minder bij de Britse. Maar de Britten zijn nog in de meerderheid. Dat maakt het een mooie zondebok voor Peking.