Het lijkt geen toeval te zijn dat landen met prachtige natuur voorop lopen als het gaat om investeren in duurzaamheid. Naast Scandinavië zijn ook de Alpenlanden zich ervan bewust dat het roer om moet, willen de inwoners en toeristen kunnen blijven genieten van het overvloedig aanwezige natuurschoon. In dit artikel neemt Up in the Sky een aantal groene luchtvaartinitiatieven in Zwitserland onder de loep en komt de voorzitter van de Smartflyer Challenge aan het woord.
Zonnecellen
Het bekendste duurzame luchtvaartproject uit Helvetia is ongetwijfeld de Solar Impulse. Het prototype (Solar Impulse 1) met registratie HB-SIA vloog voor het eerst in december 2009. Het eenpersoons toestel was ontworpen om lange afstanden af te leggen. Een aantal jaren later volgde de Solar Impulse 2 met meer zonnecellen en krachtiger motoren en een spanwijdte van bijna 63 meter, vergelijkbaar met die van een Airbus A340. Met dit toestel maakten André Borscherg en Bertrand Piccard in 2015/2016 een vlucht rond de wereld. 
Trainingsvliegtuig
Op 21 juni 2019 vond vanaf het vliegveld van Sion (Valais) de eerste vlucht plaats van de Bristell Energic, een volledig elektrisch tweepersoons trainingsvliegtuig. Het toestel is ontworpen door H55, een technologische spin-off van Solar Impulse, en gebouwd door BRM Aero. H55 ziet het toestel als een belangrijke mijlpaal voor de ontwikkeling van nieuwe transportmiddelen, zoals VTOL-vliegtuigen en vliegende taxi’s. De Bristell Energic kan 1,5 uur in de lucht blijven, wordt in een uur opgeladen en staat in de belangstelling van verschillende vliegscholen. Directe concurrent is de eFlyer 2 van Bye Aerospace uit Denver.
Stratosfeer
Nog een spectaculair Zwitsers zonne-energie project is de SolarStratos. De uitdaging is om met een bemande solar plane de stratosfeer binnen te dringen tot een hoogte van 23 kilometer boven de aarde. Doel is een bijdrage te leveren aan de bescherming van onze atmosfeer. Het tweepersoons vliegtuig heeft een lengte van 8,5 meter en een spanwijdte van 24,9 meter. De oppervlakte van de zonnecellen bedraagt 22 vierkante meter. Het bedrijf Solarxplorers, bouwer van de SolarStratos, is gevestigd in Yverdon-les-Bain maar maakt gebruik van de vliegbasis Payerne in het westen van Zwitserland. 
Rog
Een revolutionair Zwitsers ontwerp is de Ray. Die naam is niet toevallig gekozen, want het vliegtuig heeft wel wat weg van een rog. Verantwoordelijk voor het ontwerp is Ray Research uit Muttenz bij Bazel. De Ray kan verticaal opstijgen en landen en 4 passagiers en 1 piloot vervoeren. Het toestel is goedkoper, heeft een groter vliegbereik en is sneller en stiller dan een conventionele helikopter. Voor start en landing worden vier grote elektromotoren in de vleugels (fan-in-wing) gebruikt. Bij de horizontale vlucht sluiten de vleugels en gebeurt de voortstuwing door twee elektro tilt-motoren in de staart.
Aerobatic
Het eerste vliegtuig van Dufour Aerospace uit Visp (Wallis) vloog in juni 2016 en was meteen een primeur. De aEro 1 is ’s werelds eerste elektrische aerobatic vliegtuig. Spoedig daarna werden de contouren zichtbaar van de aEro 2, een tweepersoons hybride of full electric VTOL-vliegtuig met tilt-wing. Grondtesten zijn voorzien eind 2020. De kruissnelheid bedraagt 320 kilometer per uur, de actieradius is 800 (hybride) of 120 (full electric) kilometer. Elektrisch vliegen is niet alleen schoon en stil, het is ook nog eens flink sneller en goedkoper. Dufour heeft berekend dat een reis van Zermatt (Zuid-Zwitserland) naar Milaan bijna de helft goedkoper wordt per aEro 2 (reistijd: 22 minuten) in plaats van met de auto (reistijd: 3 uur en 19 minuten). Speciaal voor de reddingsdiensten heeft Dufour de aEro 3 ontwikkeld, een hybride vijfzitter met tilt-wing.
Smartflyer
Grenchen ligt zo’n 40 kilometer ten noorden van Bern. Hier is het bedrijf Smartflyer gevestigd. Zij zijn een vierpersoons hybride vliegtuig aan het ontwikkelen, dat eind 2021 zijn eerste vlucht gaat maken. Het bijzondere is dat het toestel twee motoren heeft, maar slechts één propeller. Tijdens start en landing wordt er puur elektrisch gevlogen. Gedurende de kruisvlucht gaat de range extender (de conventionele motor) de batterijen opladen. Daardoor krijgt de Smartflyer een actieradius van meer dan 750 kilometer.
Fly-in
Uniek in Europa en wellicht in de wereld is de Smartflyer Challenge. Voorzitter Sandra Dubach is in het dagelijks leven purser bij Swiss en privévlieger en legt uit wat de challenge inhoudt: “Het is een fly-in die exclusief bedoeld is voor elektrische en hybride vliegtuigen. Het evenement wordt medio september voor de derde maal georganiseerd op het vliegveld van Grenchen. Nieuw dit jaar is een wedstrijd, waarbij een beker en prijzengeld valt te winnen. Winnaar is het team dat naar de fly-in in Grenchen de grootste afstand heeft afgelegd met uitsluitend elektrische aandrijving.”
E-zwevers
Tijdens de fly-in is er speciale aandacht voor jongeren. Zij kunnen kennis maken met techniek in het algemeen en technische luchtvaartberoepen in het bijzonder. Dubach zet het programma van de fly-in uiteen: “Er zijn lezingen, demonstraties in de lucht en er is een static show/tentoonstelling. De deelnemers variëren van e-zwevers tot verticaal opstijgende vliegende taxi’s. Wist je dat onze eerste fly-in in 2017 een heuse wereldprimeur had? Een formatievlucht van drie elektrische vliegtuigen! Nederlandse vliegers of eigenaren van elektrische of hybride vliegtuigen zijn van harte welkom om 14/15 september naar Grenchen te komen. Wel graag vooraf een berichtje naar de organisatie.”
Verschillend
VWO