‘Top Gun’ 50 jaar (deel 2) | Fotolongread

Wie zich de begintitels van de film met Tom Cruise kent, weet dat vijftig jaar geleden ‘Top Gun’ werd opgericht. Het trainingscentrum van de Amerikaanse marineluchtvaart is inmiddels wereldberoemd, mede dankzij het gelijknamige bioscoopsucces. In twee artikelen besteedt Up in the Sky aandacht aan het jubileum. Dit tweede deel gaat over Top Gun anno 2019.

Opleiding

In 1996 voegde de US Navy haar opleidingsinstituut voor jachtvliegers (Fighter Weapons School, het oorspronkelijke ‘Top Gun’) en die voor grondaanvalspiloten (Strike Warfare Center) samen met de school voor radarvliegtuigbemanningen. Het gecombineerde opleidingscentrum kreeg een nieuwe naam (NSAWC – Naval Strike and Air Warfare Center) en verhuisde naar NAS Fallon. Deze marinevliegbasis in de woestijn van Nevada was al langer de thuisbasis van het Strike Warfare Center en beschikte over enorme oefengebieden boven de woestijn.

Oefentegenstander

Tegelijk met de oprichting van NSAWC op NAS Fallon, kwam er nog een eenheid naar deze vliegbasis in Nevada: VFC-13. Dit reserve-squadron van de Amerikaanse marine is gespecialiseerd in één taak: het fungeren als oefentegenstander, ‘adversary’, in luchtgevechten.

VFC-13 is uitgerust met de F-5 en is daarmee een ideale ‘adversary’. Het toestel lijkt qua uiterlijk en vliegeigenschappen veel op de Russische MiG-21. De F-5’en hebben afwijkende beschilderingen en Russische rode sterren op de staart. De piloten van VFC-13 passen veel tactieken toe zoals die ook worden gebruikt door luchtmachten van potentiële tegenstanders, om de trainingssituaties zo echt mogelijk te maken.

Aanvankelijk vloog VFC-13 met een aantal F-5E’s, overgenomen van de USAF. Omdat deze toestellen flink aan slijtage onderhevig waren door het intensieve vliegen, ging de US Navy rond 2005 op zoek naar een alternatief. Uiteindelijk werden vervangende toestellen gevonden – in Zwitserland! De Zwitserse luchtmacht is al jarenlang gebruiker van de F-5. De Zwitserse F-5’en hadden relatief weinig vlieguren en waren goed onderhouden.

Uiteindelijk kocht Amerika ongeveer veertig F-5’en terug van Zwitserland. Deze toestellen kregen na een onderhouds- en moderniseringsprogramma de aanduiding F-5N. Ze werden verdeeld onder twee ‘adversary’-squadrons van de US Navy (VCF-13 en VFC-111) en een adversary-squadron van de US Marines (VMFT-401).

Verhuizing

Sinds de verhuizing naar Fallon zijn de taken van het opleidingscentrum van de US Navy nog verder uitgebreid. Het gaat dan om vervolg-trainingen en bijvoorbeeld het opleiden van instructeurs. Naast scholing wordt ook veel aandacht besteed aan ontwikkeling van nieuwe tactieken. Dit komt terug in de nieuwe naam, die in 2015 werd ingevoerd: Naval Aviation Warfighting Development Center (NAWDC).

NAWDC bestaat uit verschillende onderdelen, waarvan er vijf belast zijn met het trainen en opleiden van piloten en bemanningsleden. Het ‘Strike department’ ontwikkelt nieuwe tactieken voor grondaanvalsvliegtuigen en helikopters van de US Navy. Ook is het verantwoordelijk voor de training van ‘Carrier Air Wings’ op Fallon. Voordat een ‘Carrier Air Wing’ wordt uitgezonden aan boord van een vliegdekschip, komen de toestellen en hun bemanningen meerdere keren naar Fallon om te oefenen. Om goed op elkaar ingespeeld te zijn, komt vlak voor uitzending zelfs bijna de gehele ‘Air Wing’ naar Fallon.

Radarvliegtuig

De ‘Carrier Airborne Early Warning Weapons School’ is de afdeling die de bemanningen traint van de E-2 Hawkeye. Deze vliegende radarstations staan ook wel bekend als ‘de ogen van de vloot’. De E-2 is uitgerust met een grote radarschotel op de rug, vergelijkbaar met die van de AWACS. De oude naam van deze opleidingsafdeling is ‘Top Dome’. De Hawkeye radarvliegtuigen houden in de gaten welke toestellen er in het luchtruim rondom een vliegdekschip vliegen, vriend én vijand.

Hogeschool

‘Top Gun’ is nog altijd in gebruik als naam bij NAWDC. Het is tegenwoordig de afdeling die de cursussen verzorgt voor jachtvliegers. Top Gun levert elk jaar 45 zogeheten ‘Strike Fighter Tactics Instructors’ af. Vier keer per jaar volgt een klas van ervaren jachtvliegers deze SFTI-cursus op Fallon. Gedurende negen weken worden Super Hornet piloten op deze ‘Hogeschool van de Jachtvliegerij’, opgeleid tot tactisch instructeur. De opgedane kennis nemen ze meer terug naar hun eigen squadron, zodat de kennis verder verspreid wordt.

Ook verzorgt de ‘Top Gun’ afdeling de ‘Adversary Training Course’, de opleiding tot oefentegenstander. De piloten van NAWDC vliegen met de F-16’s en Hornets regelmatig missies als oefentegenstander, bijvoorbeeld als een Carrier Air Wing zich komt voorbereiden op een ‘cruise’ aan boord van een vliegdekschip.

Helikopters

De afdeling van NAWDC die tactische instructeurs opleidt voor de US Navy helikopters, staat bekend als ‘Sea Wolf’. Meer dan 60 ‘Weapons & Tactics Instructors’ worden opgeleid, afkomstig van verschillende Sea Hawk squadrons van de US Navy. NAWDC beschikt zelf over enkele MH-60 helikopters. Net als bij de meeste andere cursussen op Fallon, nemen ook de cursisten van ‘Sea Wolf’ toestellen van hun eigen squadron mee naar Fallon.

Growler

Sinds 2011 bestaat er op Fallon een aparte cursus voor ‘Growler’ bemanningen, de ‘Airborne Electronic Attack Weapons School’. De EA-18G Growler is een speciale versie van de F/A-18 Super Hornet, ontwikkeld voor elektronische oorlogsvoering. De EA-18G is daarmee de opvolger van de EA-6B Prowler. Met speciale apparatuur kunnen vijandelijke radars en communicatiemiddelen gestoord worden. Met speciale raketten kan de Growler ook radarinstallaties aanvallen. Per jaar volgen twee klassen van acht Growler bemanningen een cursus tot ‘Weapons & Tactics Instructor’.

F-35

De F-35 heeft inmiddels zijn intrede gedaan binnen de US Navy, maar maakt nog geen deel uit van de NAWDC vloot. Zip Upham, persvoorlichter van NAS Fallon, verwacht dat het niet lang meer zal duren. “De F-35C zal spoedig naar Fallon komen. NAWDC zal zich in eerste instantie bezig houden met het ‘tactics development’, het ontwikkelen van nieuwe tactieken, voor de US Navy F-35.” Upham denkt niet dat de F-35 snel gebruikt zal worden als oefentegenstander: “We zullen voorlopig geen 5e generatie gevechtsvliegtuig als adversary gaan inzetten. De F-35 zou dat prima kunnen, maar het liefst wil je oefenen tegen een ander vliegtuigtype dan je zelf gebruikt.” Dit principe wordt vaak aangeduid als DACT: Dissimilar Air Combat Training, training in het luchtgevecht met een anderssoortige tegenstander.

Imiteren

Als oefentegenstander is de F-16 als ‘4e generatie gevechtsvliegtuig’ ideaal voor de US Navy, omdat dat type verder niet in gebruik is bij de Amerikaanse marine. Het is een zeer wendbaar gevechtsvliegtuig en hierdoor voor Amerikaanse Super Hornet piloten een uitstekende tegenstander om tegen te oefenen. De ‘gewone’ Hornet wordt door NAWDC veel ingezet om de Russische Sukhoi Su-27 Flanker te ‘imiteren’. Vandaar ook het blauwe kleurenschema, dat erg lijkt op dat van Russische Sukhois.

F-14 Tomcat

De Iraanse luchtmacht heeft nog steeds de F-14 Tomcat in gebruik, een type dat tot 2005 ook bij de Amerikaanse marine vloog. Op Fallon werd de Tomcat eveneens gebruikt als oefentegenstander, zelfs in ‘Iraanse’ camouflagekleuren. Hoe kan NAWDC nog Iraanse F-14’s imiteren, nu ze de Tomcat niet meer hebben? Upham: “We laten onze Hornets gewoon groter lijken!” Als de Hornet-piloten zich de vliegeigenschappen en tactieken van de Iraanse toestellen imiteren, kunnen ze prima die vliegtuigtypen nadoen tijdens oefenluchtgevechten. Op eenzelfde manier worden ook Russische MiGs en Sukhois geïmiteerd.

Tom Cruise

Volgend jaar staat de release van een nieuwe Top Gun film gepland, opnieuw met Tom Cruise in de hoofdrol. Op uitgelekte foto’s is een Super Hornet te zien, met als naam van de piloot Pete ‘Maverick’ Mitchell – het personage van Cruise. Het toestel is deels zwart geverfd, met lichtblauwe strepen, exact zoals de tas op onderstaande foto. ‘Top Gun: Maverick’ zou vanaf 26 juni 2020 in de Amerikaanse bioscopen te zien moeten zijn.