De Cessna 336/337 Skymaster is een iconisch vliegtuig. Het tweemotorige toestel met centerline thrust en dubbele staartboom heeft een karakteristiek uiterlijk en dito motorgeluid.
Mooi
Het wordt ook wel het mooiste ontwerp van Cessna genoemd. Het prototype vloog al in 1961, maar wie denkt dat de Skymaster aan zijn nadagen bezig is heeft het mis. Verschillende initiatieven willen van de 337 een hybride of zelfs full electric vliegtuig maken. Up in de Sky nam de markante Cessna onder de loep en sprak met Michiel Selier, Europese vertegenwoordiger van Skymaster-ombouwer Ampaire uit Californië.
Introductie
Voor de geschiedenis van de Skymaster moeten we terug gaan naar 28 februari 1961. Op die datum maakte Model 336 Skymaster zijn eerste vlucht. Twee jaar later ging het toestel in productie, er werden er 195 gebouwd. In 1965 vond de introductie plaats van de 337 Super Skymaster. Deze Cessna was groter, had sterkere motoren en een intrekbaar landingsgestel. Nieuwe versies volgenden elkaar snel op. Zo kwam er een uitvoering met turbomotoren op de markt en een model met een drukcabine. Het bijvoeglijk naamwoord ‘Super’ verdween. In totaal zijn er 3.000 Skymasters gebouwd door Cessna en Reims Aviation uit Frankrijk.
Militair
De Cessna Skymaster vliegt nog steeds bij diverse luchtmachten. De militaire versie O-2 (‘Oscar Deuce’) maakte zijn eerste vlucht in januari 1967. Het toestel heeft de Cessna O-1 Bird Dog opgevolgd. De Amerikaanse luchtmacht gebruikte de O-2 vooral in de rol van forward air control. In die hoedanigheid schittert het vliegtuig in de speelfilm ‘Bat 21’ met in de hoofdrol Gene Hackman en Danny Glover. De U.S. Air Force heeft de Skymaster ook ingezet voor psychologische oorlogsvoering. Daartoe was het toestel uitgerust met luidsprekers en kon het flyers uitstrooien boven bezet gebied. Ook de U.S. Navy en Army hebben de O-2 in hun inventaris gehad.
Startup
In Amerika zijn tientallen bedrijven en organisaties actief op het gebied van hybride-elektrisch vliegen. Startup Ampaire uit Hawthorne in Zuid-Californië had afgelopen zomer de vliegende primeur met een Cessna Skymaster waarvan de achterste motor was vervangen door een elektrisch exemplaar. Michiel Selier van Ampaire was verrast door de hausse aan publiciteit, die gelet op de huidige druk om uitstoot, geluid en kosten te reduceren wel te verklaren is: “Er zijn voor de airlines en consumenten nog weinig opties. De meeste bedrijven die hierop actief zijn hebben vooral plannen voor complexe, nieuwe vliegtuigen die nog jaren van de markt verwijderd zijn. Wij hebben sinds zomer 2019 het grootste hybride elektrische vliegtuig dat ook daadwerkelijk vliegt: de retrofit van de bestaande Skymaster.”
Hawaii
De vluchten die zijn uitgevoerd in Californië waren de eerste stap om een beeld te krijgen van de CO2-uitstoot en het geluid van de beoogde productieversie. “Ons tweede vliegtuig wordt nu gereed gemaakt voor intensieve demonstraties op een echte commerciële route in Hawaï met Mokulele Airlines, medio 2020. Dat is een primeur. Door op echte routes te vliegen krijgen we ook representatieve data en geen ‘mooi weer’ verhaal uit het lab. Een derde prototype is recent aangeschaft, op kosten van een klant, voor verdere evaluaties in 2020. CO2- en geluidreductie zijn geen ‘vaste’ getallen maar zijn afhankelijk van de route. Hoe korter de vlucht, hoe meer we de batterijen kunnen gebruiken dus hoe zuiniger. We mikken eerst op hybride elektrische vluchten in bergachtig gebied en eilanden zoals Noorwegen, Schotland en Costa Rica”, aldus Selier.
Consument
Ampaire denkt met de productieversie meer dan 50% CO2-reductie te kunnen behalen en een significantie geluidsreductie. Hele korte vluchten kunnen zelfs volledig elektrisch. Naast CO2-reductie is ook kostenbesparing een belangrijk doel. Volgens Selier gaat duurzaam vliegen niet van de grond komen zonder een gezonde business case voor de airlines en gunstige prijzen voor de consument. Veel regionale luchtvaartmaatschappijen zijn failliet gegaan in de afgelopen jaren door zeer kleine marges. Zij zijn gevoelig voor de brandstofprijs en hoge onderhoudskosten van brandstofmotoren. Door elektrisch vliegen kunnen zowel de brandstofkosten als de onderhoudskosten omlaag.
Vertrouwen
Certificeren kost veel tijd en geld. Daarom heeft Ampaire gekozen voor hybride elektrische retrofits waarbij men één elektrische en één traditionele motor gebruikt. Als de elektrische motor uitvalt heb je de traditionele motor nog. Dat wekt vertrouwen bij passagiers en is de goedkoopste en snelste route naar certificatie via een ‘Supplemental Type Certificate’ (STC). De vliegtuigbouwer uit Californië verwacht in 2021 een STC voor de 337 te krijgen van de Federal Aviation Administration. Daarna kan men produceren, verkopen en vooral veel data vergaren wat weer helpt voor het opschalen naar en certificeren van volledig elektrisch. Overigens gaat Ampaire al zogenaamde ‘experimental’ versies van de Skymaster verkopen aan eerste klanten zodat die er ook mee kunnen testvliegen nog voor het STC rond is.
Orders
Selier legt uit hoe het staat met de orderportefeuille van Ampaire: “We hebben 15 ‘Letters of Interest’ van regionale airlines vanuit de hele wereld, zoals Wideroe (Noorwegen), Kenmore Air (USA), en Mokulele Airlines (Hawaii). We hebben harde orders van twee airlines: Personal Air Exchange en een airline die we later bekend maken. Wat betreft de aankoop van tweedehands Skymasters, we hebben goede contacten met diverse 337 resellers. Er zijn veel vliegtuigen beschikbaar voor een tweede leven, vooral in de USA. We zijn momenteel met een aantal initiatieven bezig om ons vliegtuig naar Europa te krijgen. En dan niet alleen voor een vliegshow maar voor uitgebreide testen en demonstraties.”
Nederland
Ampaire heeft recent een contract van NASA gekregen om het concept op te schalen naar een 19-zitter, zoals een De Havilland Canada Twin Otter. Men hoopt dat toestel over een jaar of vijf commercieel beschikbaar te hebben. Volgens Ampaire is samenwerken de sleutel tot succes. Selier geeft aan dat zijn bedrijf actief blijft om hun groeiende community uit te breiden met partners, potentiële klanten en investeerder: “Wij zoeken wereldwijd actief synergie met andere partijen, zeker als die ook aan de Skymaster werken. In Nederland zijn we in contact met onder andere DEAC Dutch Electric Aviation Centre, Technische Universiteit Delft en Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum. Zeker met DEAC, die ook met een 337 vliegt, zien we veel mogelijkheden om elkaar te versterken. Wij hopen in 2020 daar stappen in te kunnen zetten.”
Hybride
VoltAero uit Médis (zuidwest-Frankrijk) bewandelt een andere weg dan Ampaire. Het bedrijf stond afgelopen voorjaar op de static show van Le Bourget met hun Cassio 1, een op de Cessna Skymaster gebaseerd hybride vliegtuig in de vorm van een testplatform. De Cassio 2 wordt het vliegende prototype, dat binnenkort zijn eerste vlucht gaat maken. Een of twee jaar later kan dan de serieproductie van start gaan. Het toestel kan maximaal 5 passagiers vervoeren en maakt gebruik van de karakteristieke push-pull aandrijvingstechniek met twee elektromotoren én een verbrandingsmotor. De vliegduur bedraagt 3,5 uur. 
Flexibel
In Portugal ontwikkelt Flexcraft (Flexible Aircraft) een Skymaster look-a-like, al is die ook een maatje groter. Het toestel met een flexibele modulaire cabine kan maximaal negen passagiers vervoeren of vracht of een combinatie van beide. De aandrijving is hybride-elektrisch met motoren volgens het ‘fan-in-wing’ principe. Dat geeft het vliegtuig short take-off and landing capaciteiten. Het consortium dat het toestel ontwikkelt bestaat onder andere uit Almadesign en de universiteiten van Lissabon en Porto. Er is een partnership met Embraer.
Noordzee
De Cessna Skymaster is in ons land in gebruik geweest bij aansprekende organisaties als NOS en Luchtvaart Politie. Ook Vitair uit Rotterdam heeft er enkele in dienst gehad. Momenteel vliegen er in Nederland drie Skymasters rond bij Flying Focus (Texel), Stichting Postbellum (Teuge) en DEAC (eveneens Teuge). Herman IJsseling van Flying Focus gebruikt zijn Skymaster vooral om onder uitdagende weersomstandigheden foto’s te maken van schepen en booreilanden op de Noordzee. Postbellum beschikt over een vliegwaardige O-2, die acte de présence geeft op talrijke vliegshows en fly-ins.
Flying Testbed
Kenniscentrum DEAC op Teuge Airport gebruikt de Skymaster met registratie N4207X als Flying Testbed. Het toestel uit 1972 is afgelopen zomer aangekocht in België. Onder leiding van de Technische Universiteit Delft vinden eerst uitgebreide nulmetingen plaats. Dat gebeurt onder andere met een akoestische camera, die de geluidsproductie van toestelonderdelen kan waarnemen. Op het toestel komen op diverse plekken sensoren voor het meten van geluid, trillingen en luchtdruk. Na de nulmetingen wordt de achterste motor vervangen door een elektromotor met ‘stille’ propeller. Er is dan sprake van een hybride aandrijving. Het onderhoud en de modificaties aan het toestel worden uitgevoerd door studenten van het Deltion College uit Zwolle. Een student van de Aviation Academy van de Hogeschool van Amsterdam heeft het onderzoek naar wet- en regelgeving voor het testvliegtuig opgepakt. 
Verschillend
