Al sinds 1991 stuurt Nederland aankomende F-16 piloten naar Amerika, om te worden opgeleid op dit vliegtuigtype. Sinds 2010 gebeurt dat weer op de vliegbasis Tucson in Arizona. Up in the Sky bracht een bezoek aan het Nederlandse opleidingsdetachement aldaar.
Overeenkomst
Nederland heeft hiervoor een trainingsovereenkomst gesloten met de 162nd Wing, Arizona Air National Guard. De Nederlandse piloten vliegen in het 148th Fighter Squadron. Dit squadron is een van de drie F-16 opleidingssquadrons die gestationeerd zijn op Tucson. Luitenant-kolonel Joost ‘Niki’ Luijsterburg is commandant van het Nederlandse opleidingsdetachement op Tucson. “Hier op Tucson staan permanent tien Nederlandse F-16’s gebaseerd; vijf eenzitters en vijf tweezitters. Meestal hebben we steeds vier Nederlandse studenten die hier hun ‘IQT’ volgen.” 
Vliegopleiding
De IQT (Initial Qualification Training) is voor
kandidaat-jachtvliegers die hun vliegopleiding met succes hebben afgerond.
Tijdens deze training leren de studenten niet alleen te vliegen op de F-16,
maar het ook te gebruiken als wapensysteem. Luijsterburg: “De IQT duurt
idealiter ongeveer 9 maanden. Daarnaast verzorgen we ook kortere cursussen,
zoals de Tx-course.” De Tx-course of transitiecursus is gericht op ervaren
vliegers die bijvoorbeeld na een staffunctie, opnieuw gekwalificeerd moeten
worden.
Oefenen
Verder komen er iedere twee weken vanuit Nederland vier F-16
piloten om te oefenen. “Standaard vliegen de studenten ’s ochtends een
oefenmissie. ’s Middags is er dan een wave van vier vliegtuigen voor de
operationele vliegers. Die komen hier oefenen, om in Nederland de
geluidsoverlast te verminderen en te profiteren van het perfecte vliegweer.”
Voordelen
Het heeft verschillende voordelen om Nederlandse F-16
piloten in Tucson te laten trainen. Naast de eerder genoemde praktische
voordelen (vliegweer, geluid), is het gunstig
dat de opleiding helemaal naar Nederlandse wensen kan worden ingericht.
“We leiden de vliegers op zoals wij het zelf willen, en niet zoals de Amerikanen
het willen. Dat is ook het grote verschil met de opzet van de training op Luke.
De opleiding van de F-35 vliegers op Luke is volledig ingebed in de Amerikaanse
opleidingsstructuur.”
Nederlands
Op Tucson heeft Nederland de opleidingssyllabus en de
‘grading standards’ (beoordelingsnormen) helemaal in eigen hand. Luijsterburg:
“Door deze aanpak kunnen we onze jachtvliegers het beste voorbereiden op de
Nederlandse situatie, de Nederlandse regelgeving, de Nederlandse limieten,
enzovoort.”
Top Gun
Eén van de weinige nadelen van Tucson is het gebrek aan open
water in de nabijheid. In Nederland vliegen de F-16 piloten regelmatig boven
zee, maar de zee is ver te zoeken in de woestijn van Arizona. Daarom gaat elke opleidingsklas
twee weken naar MCAS Miramar nabij San Diego, aan de Stille Oceaan. Ooit was
Miramar de thuisbasis van ‘Top Gun’, tegenwoordig is het een belangrijke
vliegbasis van het US Marine Corps. De Nederlandse F-16 vliegers kunnen vanaf
Miramar oefenen in het vliegen boven water. Bovendien hebben ze ideale
oefentegenstanders in de F/A-18 Hornets van de Marines.
Instructeur
De Amerikaanse luitenant-kolonel Jeff Waterbury is sinds
drie jaar instructeur bij het 148th Fighter Squadron. Waterbury is al achttien
jaar instructeur op de F-16 en heeft studenten uit een groot aantal landen
voorbij zien komen. “Vergeleken met het Amerikaanse trainingsprogramma op de
F-16 is het Nederlandse iets korter, met iets minder vlieguren. Daarentegen
vliegen de Nederlandse studenten meer ’s nachts. Verder wordt er van de
Nederlandse studenten meer verwacht. Omdat de Nederlanders de opleiding zelf
hebben ingericht, kunnen ze ook meer eisen van de studenten.”
Nationaliteiten
Tijdens zijn carrière als F-16 instructeur heeft Waterbury
studenten van diverse landen opgeleid. “Ik heb gevlogen met onder meer Singaporezen,
Polen, Bahreini’s en Japanners. Die variatie in nationaliteiten is wel iets wat
ik nu een beetje mis. Het is altijd wel een interessante uitdaging, om met piloten
uit verschillende landen te vliegen.” Waterbury is positief over het niveau van
de Nederlandse piloten: “Ik ben onder de indruk van de kwaliteit van de
Nederlandse studenten. In al mijn jaren als instructeur heb ik grote
verschillen in niveau gezien bij de studenten. Maar de Nederlanders zijn altijd
uitstekende vliegers gebleken.”
Toekomst
Het opleiden van F-16 vliegers op Tucson is voorlopig nog
niet ten einde. Luijsterburg: “Ons contract met de Arizona Air National Guard
loopt tot halverwege 2022. De laatste piloten die we hier opleiden, vliegen dan
in Nederland nog zo’n twee jaar door op de F-16. Dus over een jaar of vijf is
het in Nederland gedaan met de F-16.” Of Nederland ooit terugkeert naar Tucson
met de F-35, is nog onzeker. “Dat is echt nog toekomstmuziek. Maar het is zeker
niet uitgesloten.”
Ideaal
In elk geval zal de komende jaren de F-16 training nog op Tucson blijven, al zullen niet per se Amerikaanse vliegers worden opgeleid. Waterbury: “De F-16 is nog altijd een waardevol toestel en er zijn nog genoeg landen die recent F-16’s hebben aangeschaft. De kans is dus groot dat die piloten hier opgeleid gaan worden, zoals bijvoorbeeld de Iraakse F-16 vliegers hier zijn opgeleid.” Waterbury verwacht dat de F-35 training uiteindelijk ook naar Tucson zal komen, zoals dat ook eerder gebeurde met de F-16. “Het luchtruim, de faciliteiten en ook de weersomstandigheden: alles hier is ideaal om te vliegen en te trainen.”
The author would like to thank Lt Col Luijsterburg (RNLAF), Lt Col Waterbury and MSgt Givens of 162nd Fighter Wing at Tucson ANGB for their cooperation. Met dank aan Lucien Blok en Paul Mali, voor hun medewerking aan de totstandkoming van dit artikel. 
Verschillend
