Hoe makkelijk kom je op je bestemming zonder KLM? – Analyse

In 2019 hadden een kleine 50 miljoen passagiers Schiphol als vertrek- of eindpunt. Een meerderheid vliegt via KLM en partners. We vragen ons af hoe die mensen op hun bestemming moeten of zullen komen als KLM zou verdwijnen.

BV Nederland

De regering heeft uitgesproken ver te willen gaan om KLM te redden. Het lijkt zeer onwaarschijnlijk dat als de crisis rond het Covid-19-virus eenmaal (grotendeels) bezworen is, er geen KLM meer is. Schiphol is nu (voor de crisis) het op één na best verbonden vliegveld ter wereld. Wat zou er gebeuren als de politiek KLM toch laat vallen?

Als uitgangspunt nemen we 2019; en we gebruiken het jaarverslag van Schiphol en de vervoerscijfers van Air France-KLM. Daarnaast is in 2015 een rapport verschenen met een voorspelling wat er gebeurt als KLM wegvalt. Het is geschreven door SEO in opdracht van de regering. Die nemen we ook mee en actualiseren we waar nodig.

O&D-verkeer

Van de 72 miljoen passagiers op Schiphol waren er 25 miljoen overstappers. Die zullen bijna geheel wegvallen in een wereld zonder KLM. Theoretisch blijven er dan 47 miljoen mensen over die vanaf Schiphol willen reizen, het zogenaamde O&D-verkeer. Dat zijn circa 326 duizend vliegbewegingen.

Europa

Zeventig procent van de ‘Schiphol-passagiers’ hadden een Europese bestemming. Vanaf Schiphol waren 184 bestemmingen in Europa rechtstreeks aan te vliegen. Het rapport van SEO gaat er vanuit dat het overgrote deel van de bestemmingen blijven bestaan. Met name bestemmingen in Duitsland, zoals Bremen en Keulen, komen te vervallen als KLM en Transavia verdwijnen. Zo noemt SEO nog een aantal bestemmingen op korte afstand van Schiphol. Ook ligt het voor de hand dat een aantal bestemmingen in Scandinavië en het Verenigd Koninkrijk niet rendabel zullen zijn. KLM heeft daar nu een fijnmazig netwerk en vervoert veel overstappers.

Het overgrote deel zal blijven bestaan. Andere maatschappijen zullen hun kans schoon zien. We denken vooral aan low-cost maatschappijen die graag uitbreiden op Schiphol. EasyJet is een voor de hand liggende, maar natuurlijk ook Ryanair. Alle Transavia routes worden overgenomen, schatten we. En dus de meeste KLM-routes. Daarnaast zullen buitenlandse hub-maatschappijen reizigers voor zich proberen te winnen. Dat de frequenties naar een aantal bestemmingen omlaag gaan, lijkt evident.

Intercontinentaal

Voor de lange vluchten is het beeld wisselender. KLM stelt al langer dat als de hub-functie minder wordt ze niet voldoende vluchten kunnen vullen om minder courante bestemmingen aan te bieden. Dat zal met name naar Afrika en the Americas zo zijn.

Afrika

Er zullen zeker klappen vallen voor vluchten naar Afrika. Veel bestemmingen zullen simpelweg niet rendabel zijn. Ook niet voor een andere maatschappij om in het gat te stappen. Er zijn ook weinig Afrikaanse maatschappijen die een route naar Schiphol kunnen openen. Nairobi zal blijven bestaan. In Noord-Afrika blijven Caïro, Casablanca en de zonbestemmingen, maar verder… Wellicht ziet Ethiopian nog brood in een Schiphol-route.

Huidige alternatieven

Om toch in Afrika te komen zijn wel alternatieven. Via Parijs met Air France is er één. SEO denkt dat deze maatschappij op Schiphol blijft vliegen, ook zonder KLM. Of met Turkish Airlines. Turkish biedt een uitgebreid netwerk met veel frequenties. Het is niet ondenkbaar dat de Turkse maatschappij als KLM wegvalt vaker naar Schiphol zal vliegen dan het normaliter doet, waardoor de connectie-tijden korter worden.

Azië

Bestemmingen in Zuidoos-Azië worden niet alleen door KLM gevlogen, maar vaak ook door concurrenten. Die blijven bereikbaar. China zal een stuk minder directe routes kennen, net als Japan en India. Voor Japan is het denkbaar dat ANA of JAL de kans schoon zal zien en vanuit Tokyo een route openen. In de toekomst komt vanuit India misschien Vistara als zij long-haul gaan vliegen. Zeker is dit allemaal zeker niet.

Huidige alternatieven

Een alternatief is met Finnair of met de Golfmaatschappijen. Die maatschappijen hebben een uitgebreid netwerk in Azië en zijn op overstappers ingericht. Ook hier is het niet ondenkbaar dat een maatschappij als Emirates met veel extra capaciteit naar Schiphol komt als KLM wegvalt, waardoor de overstap efficiënter zal worden.

Midden- en Zuid-Amerika

De bestemmingen in het Caribisch gebied zullen blijven. Maatschappijen als TUI zullen meer erop vliegen. Of alle bestemmingen het hele jaar door aangevlogen worden, is de vraag. Vluchten naar het gebied zijn vanwege het vele toerisme vaak seizoensgebonden.

Zuid-Amerika wordt lastiger. Overstappers en vracht zijn belangrijk om de vluchten lucratief te maken. Grote steden als Rio, Buenos Aires en Lima zullen volgens SEO niet meer direct met Schiphol verbonden zijn. Wellicht dat Latam één of twee routes naar Amsterdam zal opstarten. Andere Zuid-Amerikaanse maatschappijen zien we dat niet doen.

Huidige alternatieven

Eigenlijk is er maar één alternatief met relatief weinig tijdsverlies: met Iberia via Madrid. Zeker als het samengegaan is met Air Europa.

Noord-Amerika

Ook zo’n gebied waar de klappen kunnen vallen. Van de lange vluchten is dit verreweg het belangrijkste deel van de wereld voor KLM. Samen met partner Delta worden veel verschillende bestemmingen gevlogen. Als de overstapmogelijkheden wegvallen, zullen (lang) niet alle bestemmingen intact gehouden worden. Delta zal wat routes in stand houden, maar dat zullen er zonder KLM lang niet zoveel zijn. Mogelijk zullen American Airlines en United wat nieuwe routes openen.

De Noord-Atlantische routes kunnen weleens een heel ander speelveld worden als de semi-monopolie van KLM en Delta wegvalt. Als Norwegian nog bestaat zal het de kans grijpen. Een long-haulbasis past ook helemaal in het straatje van Level. Het is ook denkbaar dat als JetBlue de gewenste trans-Atlantische routes opstart deze naar Schiphol zullen gaan.

Huidige alternatieven

Hoewel de partners KLM en Delta duidelijk de overhand hebben, is er wel wat concurrentie. United en American Airlines hebben enkele routes naar Schiphol. Met een overstap op IJsland zijn ook relatief veel bestemmingen te bereiken.

Toetreders

Schiphol is één van de belangrijkste vliegvelden van Europa. Als KLM verdwijnt, zullen andere maatschappijen het gat gedeeltelijk opvullen. Je zag dat volgens SEO bijvoorbeeld ook in Barcelona en Boedapest toen de hubmaatschappij daar stopte. Daar werden in de Europese routes volledig opgevuld door low-cost maatschappijen. De long-haul bestemmingen kwamen maar mondjesmaat van de grond. Anders was dat in Brussel, waar Brussels Airlines weer een flink netwerk heeft. Dat duurde wel geruime tijd. Ook andere toetreders zullen niet binnen korte tijd het hele netwerk van Schiphol overnemen.

Overstap

Er zijn dus alternatieven mocht de politiek KLM laten vallen. Vaak zijn dat alternatieven met een overstap. Richting Noord- en Zuid-Amerika en Afrika zullen bestemmingen wegvallen. Voor de rest denken we dat het grootste deel van het netwerk vanaf Schiphol -uiteindelijk- intact zal blijven. Ook zullen de frequenties niet zijn wat ze waren. Wat het betekent voor het vestigingsklimaat van Nederland is moeilijk in te schatten. De rapporten daarover laten grote verschillen zien. Dat er flink wat werkgelegenheid verloren zal gaan is duidelijk. Het is niet voor niets dat de regering KLM niet wil laten vallen.