De markt voor elektrische vliegtuigen die verticaal kunnen opstijgen en landen wordt gedomineerd door tientallen startups. Hun innovatieve ontwerpen zien er futuristisch uit, maar aan het realiteitsgehalte kan men twijfelen. Het vergt enorme investeringen in tijd en geld om dergelijke toestellen gecertificeerd te krijgen. Wat dat betreft hebben gerenommeerde vliegtuig- en helikopter fabrikanten een streepje voor door hun jarenlange ervaring en know how. Dat geldt ook voor Bell Helicopter Textron. In dit artikel passeren kort twee ontwerpen voor schoner luchtvervoer de revue van de helikopterbouwer uit Fort Worth in Texas.
Raketvliegtuig
Fabrikant Bell kent een lange historie, die begint in 1935. Larry Bell richtte toen de Bell Aircraft Corporation op. Het bedrijf bouwde vliegtuigen, helikopters, raketten en zelfs een hovercraft. Daar zitten bekende namen bij als de Bell P-39 Airacobra en de P-63 Kingcobra, die een belangrijke rol hebben gespeeld in de Tweede Wereldoorlog. Maar Bell is het bekendst geworden door het ontwerp van het experimentele X-1 raketvliegtuig. Chuck Yeager doorbrak met dit toestel in 1947 voor het eerst de geluidsbarrière.
Helikopters
In 1941 begon Bell Aircraft Company met de ontwikkeling van helikopters. Succesontwerpen na de oorlog waren onder andere de Bell 47 Ranger en de Bell 204/205, beter bekend onder zijn militaire aanduiding UH-1 Huey. In 1960 is Bell Aircraft Corporation opgekocht door Textron. Het bedrijf leeft sinds die tijd voort als Bell Helicopter. De fabrikant heeft grote aantallen zeer geslaagde civiele en militaire wentelwieken en tiltrotors gebouwd. Denk aan de Bell 206 Jet Ranger, de AH-1 Cobra, de OH-58 Kiowa en de V-22 Osprey (samen met Boeing). Bell heeft een nauwe samenwerking gehad met het Italiaans-Britse AgustaWestland.
Kantelbaar
Nu de roep om schone en stille vliegtuigen en helikopters steeds luider klinkt, heeft Bell de ontwikkeling gestart van de Nexus. Het type 4EX krijgt vier kantelbare ducted propellers en komt er zowel in de elektrische als in de hybride elektrische variant. Het toestel is speciaal ontworpen voor de Urban Air Mobility. De Nexus krijgt vijf zitplaatsen. Eentje daarvan is voorlopig bestemd voor de piloot, totdat volledig autonoom vliegen mogelijk is. De kruissnelheid bedraagt 241 kilometer per uur. De elektrische variant krijgt een vliegbereik van 97 kilometer of 241 kilometer als men kiest voor de hybride-elektrische uitvoering. Het composieten toestel weegt bijna 3.200 kilogram. Over vijf tot tien jaar moet de Nexus op de markt komen.
Efficiency
Een mock-up model op ware grootte van de 4EX werd afgelopen januari gepresenteerd tijdens de Consumer Electronics Show in Las Vegas. Voor Bell zijn de begrippen veiligheid, toegankelijkheid en duurzaamheid leidend geweest bij de ontwikkeling van de Nexus. Volgens Bell zijn ducted fans het meest geschikt, omdat deze het geluid goed reduceren en de efficiency van de propellers verbeteren. De Nexus kan behalve passagiers ook vracht vervoeren. Ruim 70 medewerkers van Bell werken aan het Nexus-programma. Voorzien zijn drie of vier prototypen. De 4EX is niet het eerste Nexus model. Als eerder kwam Bell met de experimentele 6HX met zes ducted propellers en een hybride-elektrische aandrijving.
Concept
Veel conventioneler ogend dan de Nexus is de Bell FCX-001. Deze ‘concept-helikopter’ maakte in 2017 zijn debuut op de Heli-Expo in Dallas. Ook hier betrof het een mock-up. Deze was voorzien van acht zitplaatsen, maar in de toekomst moeten ook 12 zetels tot de mogelijkheden behoren. Tot de noviteiten behoren hybride aandrijving, virtuele cockpit, geavanceerde rotor en fly-by-wire technologie. Het anti-torque systeem is ingebed in de staartboom, waardoor de staartrotor is komen te vervallen. Dat is veiliger en stiller.
Visie
De Bell FCX-001 is iets groter dan de Bell 412. Eén piloot moet hem kunnen vliegen en dat is best opmerkelijk voor een heli van dit formaat. Toch denkt Bell dat het mogelijk is, omdat de vlieger gebruik kan maken van computers en kunstmatige intelligentie. Net als bij concept-auto’s gaat het bij de concept-heli meer om het etaleren van een visie, dan om een commercieel product. De kans is dan ook groot dat de FCX-001 in deze vorm nooit het luchtruim zal kiezen.
Verschillend
VWO