Het eerste wat ik doe wanneer ik op zoek ga naar beschikbare vluchten is het filteren op directe vluchten. Het uitzicht op het moeten overstappen op een grote airport hub is niet iets dat bij mij de vakantievreugde versterkt. Een keer extra uitstappen en instappen, dwalend door grote vieze hallen met te veel mensen. Op zoek naar iets te eten bij een fast food keten waar je thuis je neus voor ophaalt, maar nu ineens blij van wordt door enige vorm van herkenning. Soms nog een extra treinritje moeten maken tussen de verschillende terminals en met een beetje pech ook nog je koffers opnieuw moeten inchecken.
Een oncomfortabel economisch wonder
Echter, hiermee doe ik de hub tekort. De airport hub heeft de basis gelegd voor de haast onmeetbare groei die de commerciële luchtvaart de afgelopen eeuw heeft doorgemaakt. De beste manier om het succes en de complexiteit van de commerciële luchtvaart te zien is dan ook een rondje lopen over een grote airport hub. Er zijn weinig plekken ter wereld waar zoveel logistieke activiteit bij elkaar komt. Grote stromen vliegtuigen, auto’s, vrachtwagens, tow trucks, bagage en passagiers bewegen rakelings lang elkaar heen om samen de commerciële luchtvaart mogelijk te maken.
En met succes. Het hub-and-spoke model heeft de luchtvaart veel gebracht. Doordat er op alle (bewoonde) continenten grote hubs zijn ontstaan is het mogelijk geworden om als passagier voor relatief weinig geld heel de wereld over te vliegen. Dit model maakt het namelijk mogelijk dat jij als passagier voor het duurste stuk van jouw reis (de oversteek over de Atlantische oceaan of de Russische steppen in ons geval) de kosten kan delen met mensen die hun reis niet beginnen waar jij begint en niet eindigen waar jij eindigt.
Een van Amsterdam naar Memphis reizende passagier kan door het maken van een overstap in New York de kosten van het oversteken van de oceaan delen met een passagier die via Amsterdam van Helsinki naar New York vliegt. Het zijn twee passagiers die totaal gescheiden van elkaar leven en geen afspraken met elkaar hebben gemaakt om samen te reizen. De airport hubs maken het mogelijk om hun werelden tijdelijk samen te brengen om zo de kosten voor hun reis laag te houden. De kracht van de hub is dat het mensen uit de verste uithoeken van een continent samenbrengt om zo intercontinentaal verkeer kosten efficiënt uit te voeren.
Aan de andere kant is het de zwakte van de hub dat het mensen uit de verste uithoeken van een continent samenbrengt. Iemand die van Amsterdam naar Memphis wil vliegen moet zowel in Amsterdam als in New York alle faciliteiten delen met mensen die in Amsterdam noch in Memphis moeten zijn. Het is er erg druk en vaak onoverzichtelijk. Stel je eens voor dat je als passagier aankomt op de B-pier op Schiphol en je hebt na aankomst van je eerste vlucht 50 minuten om te vertrekken met een vlucht vanaf de G-pier. Je moet in die tijd instappen en uitstappen, naar de wc en een lang stuk lopen. 99% van de mensen die in de weg lopen hebben niets te maken met jouw reis. 99% van de gates die je ziet worden niet bezet door het vliegtuig waar jij in moet stappen. Niet echt een ontspannend moment van je vakantie. Het is als op Amazon.com op zoek gaan naar dat ene boek zonder de zoekbalk te kunnen gebruiken.
Point-to-point: klein maar fijn
Gelukkig zijn de technologische ontwikkelingen in het voordeel van het point-to-point verkeer. Ik schreef op deze pagina al eerder over het toenemende succes van de narrow body ten opzichte van de wide body. Doordat relatief kleine vliegtuigen steeds grotere afstanden kunnen afleggen worden de kosten van langere medium- en long haul vluchten steeds lager. Er zijn dus minder mensen nodig een long haul vlucht te bekostigen. Kleinere bestemmingen kunnen zo over grotere afstanden direct met elkaar worden verbonden, point-to-point. Het is niet meer nodig om samen te reizen met mensen die niet hetzelfde reisdoel hebben en daarmee een complicerende factor voor jouw reis zijn.
Daarbij komt dat de Coronacrisis een vroegtijdig einde maakt aan hub-and-spoke kanonnen als de 747 en de A380. De komende jaren gaan luchtvaartmaatschappijen deze grote jongens niet meer gevuld krijgen. Het is ook de vraag in welke mate het grote airports hubs gaat lukken om reizigers te enthousiasmeren om via hen te blijven reizen. Zullen kleinere vliegvelden aan populariteit winnen omdat zo de mensenmassa’s te kunnen ontlopen?
Gezien het feit dat luchtvaartmaatschappijen zich steeds meer willen inzetten om de passagierservaring tijdens de reis te vergroten, lijkt mij dat dit een ontwikkeling die niet over het hoofd gezien kan worden. Grote hubs hebben de luchtvaartindustrie veel gebracht, maar er is geen reiziger ter wereld die liever een tussenstop maakt dan een directe vlucht. Passagiers willen niet in een lange rij staan bij de security in Atlanta. Passagiers willen niet een klef broodje halen tijdens het wachten in Abu Dhabi. Zij willen zonder enige vertraging of tussenstop in de rij staan voor een klef broodje op de vakantiebestemming waar zij al maanden van hebben gedroomd.
Verschillend
