Als u op de Hunsrück in Duitsland op zoek bent naar leuke velden voor de kleine luchtvaart en u komt de naam Frankfurt tegen, dan bent u niet verdwaald.
Daar, tussen Moezel en Rijn, ligt Frankfurt-Hahn, een luchthaven voor de ‘grote luchtvaart’. Met een kleurrijk verleden en een onzekere toekomst. Die onzekere toekomst werd hier onlangs al aangestipt: vaste klant Ryanair stopt er per 1 november zijn activiteiten. Het kleurrijke verleden kwam nog niet aan bod.
Ontstaan
De bouw van het vliegveld startte in april 1951, vroeg in de Koude Oorlog. Het veld moest deel gaan uitmaken van een reeks van luchtmachtbases, van noord naar zuid op regelmatige afstand van elkaar (ongeveer 100km), langs een min of meer denkbeeldig front.
De locatie lag in de Franse bezettingszone en de Franse “Mission des Grandes Traveaux Aeronautiques” startte met de aanleg. Er werd onder meer een verharde baan aangelegd van 2450×45 meter, een taxibaan en enkele hangars. Amerikaanse inspecteurs concludeerden in mei 1952 dat de startbaan de best aangelegde was in de Franse zone, “ondanks structurele fouten in de helft van de betonnen verbindingen”. In september 1952 nam de Amerikaanse luchtmacht de werkzaamheden over en medio 1953 was de basis gereed voor gebruik.
De naam
De naam Hahn is ontleend aan het dorpje aan de noordzijde van het veld. Gewoonlijk dragen vliegvelden de naam van de plaats waar ze liggen, in dit geval de gemeente Lautzenhausen. Eerdere ontwerpvarianten lagen ook deels in buurgemeente Hahn en die naam raakte zwang bij verder overleg. Uiteindelijk kwam het veld geheel in de gemeente Lautzenhauzen te liggen, maar de naam Hahn was al ingeburgerd. De definitieve keuze voor Hahn werd, naar men zegt, gemaakt omdat hij makkelijker was in het internationale spraakverkeer. Hahn Air Base was geboren.
Militaire Rol
Hahn Air Base kreeg gedurende de Koude Oorlog de rol van ‘front line NATO facilitiy’. Het eerste toestel dat er zijn thuisbasis had was waarschijnlijk de Stinson L-5B Sentinel, die een verbindingsrol had gedurende nde de bouwwerkzaamheden. In de operationele rol volgden vele toestellen, van de F-86 Sabre tot de F-16.

In augustus 1953 werd Hahn operationeel, met de komst van de 50th Fighter Bomber Wing. Hun overkomst vanuit New Mexico was de eerste massale verplaatsing van een complete wing naar Europa. De 50th FBW had een tactisch nucleaire taak; landen van het Warschau Pact met nucleaire bommen aanvallen in geval van een aanval op West Europa door de Sovjet-Unie. Na enkele jaren werd de 50th FBW van Hahn teruggetrokken naar de Franse basis Toul. Amerikaanse planners vreesden namelijk dat de Sovjets bij een verrassingsaanval de nucleaire wapens gestationeerd in Duitsland zouden buitmaken.
Inmiddels was op Hahn ook het 496th Fighter Interceptor Squadron neergestreken, om luchtverdedigingstaken op zich te nemen. En er was de 7425th Air Base Group gestationeerd, die zorg droeg voor distributie van en onderhoud aan gronddoelraketten. Saillant detail; deze eerste generatie Amerikaanse gronddoelraketten leken in ontwerp op de Duitse V1. Ze bleven operationeel tot 1962.

In 1959 leidde onenigheid tussen de VS en Frankrijk over de zeggenschap over de opgeslagen nucleaire wapens ertoe dat de VS al zijn nucleaire capaciteit uit dat land terugtrok. De 50th Wing keerde daarom naar Hahn terug en hervatte haar taken als Tactical Fighter Wing, inmiddels uitgerust met F-100 super Sabres.

Saai was dat niet. Tijdens de Berlijnse crisis van 1961 (bouw van De Muur), stonden de squadrons vanaf 12 augustus volledig bewapend stand-by om op te stijgen en een Amerikaans konvooi te beschermen dat door Oost-Duitsland op weg was naar Berlijn. En tijdens de Cuba-crisis in oktober 1962 kreeg de 50th TFW tijdelijk versterking van squadrons van de Myrtle Beach en George Air Force Bases, om de Sovjet-Unie vanaf NAVO grondgebied extra spierballen te tonen.
Vanaf 1966 arriveerden op Hahn Air Base de eerste F-4 Phantom IIs. Zij waren in de vijftien jaar die volgden in Hahn beeldbepalend. Terwijl de Koude Oorlog in Europa een fase van ontspanning inging, bleef Han Air Base paraat op het niveau dat paste bij een ‘front line NATO facility’.
Deze bijdrage is in september 2020 voor Up in the Sky geschreven door Bert Zegger. Volgend weekend zal een vervolg op dit artikel over de ontwikkeling van Frankfurt-Hahn verschijnen.