In dit artikel geven we een overzicht van het afgelopen half jaar. De tijd waarin de gevolgen van corona een grote impact hebben op de luchtvaart. Een terugblik op de impact van corona op de Nederlandse luchtvaart.
China
Begin 2020 werden de eerste gevolgen van corona zichtbaar voor de luchtvaart. Nadat eind januari wereldwijd het aantal vluchten naar het Chinese vaste land daalde maakte grote Europese luchtvaartmaatschappijen eind januari bekend de gehele lijndienst naar China te schrappen. In Nederland startte KLM slechts met het annuleren van enkele bestemmingen. Een aantal Chinese bestemmingen werden niet meer aangevlogen en de frequentie nam af voor vluchten naar Shanghai. Wel introduceerde KLM haar flexibele boekingsvoorwaarde met kosteloze annulering voor reizigers naar China.
Annuleringen
Een dag later maakt KLM bekend tóch alle vluchten naar China te annuleren. Wel geeft de luchtvaartmaatschappij de mogelijkheid aan reizigers om nog te reizen aangezien de vluchten per negen februari worden geannuleerd.
De uitbraak bleek heviger dan verwacht en airlines van over de hele wereld verlengen hun annuleringen. Ook KLM maakte bekend dat alle vluchten in ieder geval tot medio maart geannuleerd worden. In de weken erna schoof KLM meerdere malen die datum weer op. 
Maart ’20: de echte klap
De eerste effecten voor KLM worden begin maart zichtbaar. De passagiers aantallen zijn met een kleine drie procent afgenomen, maar dankzij het openen van nieuwe bestemmingen in Noord-Amerika zag KLM toch een stijging in haar capaciteit.
Niet alleen in China, maar ook in Europa stijgt het aantal besmettingen, voornamelijk in Italië, waardoor zowel KLM als Transavia zich genoodzaakt voelen haar schema’s aan te passen. Tot dusver ziet Transavia echter wel haar passagiersaantallen met negen procent oplopen.
Inreisverbod Amerika
Op donderdag twaalf maart krijgt de (Nederlandse) luchtvaart de volgende klap. De Amerikaanse president Donald Trump legt een inreisverbod op voor al het personenverkeer naar Amerika vanuit het Schengengebied. Voor KLM komt dit als een grote klap doordat de capaciteit van China zo veel mogelijk naar Amerika werd overgeheveld.
Wereldwijd, en ook in Nederland, loopt het aantal COVID-19 besmettingen weer verder op. Ook reisorganisaties Corendon en TUI besluiten alle reizen tot het einde van maart te annuleren. Ook hier wordt al snel duidelijk dat de reisbeperking langer duurt en daarom besluiten beide organisaties de annuleringen te verlengen.
‘Intelligente lockdown’
Inmiddels is het medio maart en zit Nederland in de ‘intelligente lockdown’. Deze zogenoemde lockdown brengt ook reisbeperkingen met zich mee. De rijksoverheid geeft aan alleen voor noodzakelijke reizen naar het buitenland te reizen (code oranje). Dit brengt voor de Nederlandse luchtvaart vele uitdagingen met zich mee. Niet alleen het inkrimpen van het netwerk, maar ook het repatriëren van Nederlanders in het buitenland.
Niet alleen op Schiphol, maar ook op de andere Nederlandse luchthavens is het vrij stil. Het aantal vliegbewegingen is drastisch afgenomen wat te merken is in het kerosineverbruik. Een daling van ongeveer drieëntwintig procent ten opzichte van januari 2020.
Boeing 747
KLM moet belangrijke beslissingen nemen met een grote impact voor haar werknemers, klanten, maar ook voor liefhebbers. De 747 wordt vervroegd uitgefaseerd en eind maart is de laatste passagiers vlucht op Schiphol geland.
April ’20: een bijna leeg luchtruim
De voornaamste activiteit van de Nederlandse maatschappijen bestaat uit repatriëringsvluchten om Nederlanders uit het buitenland te halen. Zo vloog KLM begin april voor het eerste sinds twintig jaar naar Sydney .
Een lichtpuntje voor de 747 liefhebbers ontstaat wanneer KLM bekend maakt de 747 ‘combi’ toestellen (voor zowel passagiers als vracht) terug te halen om samen met Philips een luchtbrug op te stellen. De luchtbrug start op 13 april en moet zorgen voor een continue stroom aan vrachtcapaciteit waarbij een extra capaciteit van 250 ton ontstaat. Volgens Pieter Elbers (CEO van KLM) laat KLM hierbij haar flexibiliteit zien in deze moeilijke omstandigheden. 
Niet alleen wordt er met vracht in het ruim gevlogen, ook start KLM met ‘Cargo-in-Cabin’ waarbij de luchtvaartmaatschappij met drie 777’s vracht op de stoelen gaat vervoeren. Enkele weken later werd dit concept ook op de 747 combi vluchten geïntroduceerd.
Dieptepunt
In April bereikt de Nederlandse luchtvaart haar dieptepunt met slechts 147 vluchten op twaalf april (waarvan 129 vanaf Amsterdam) ten opzichte van ruim 1600 vluchten (waarvan ongeveer 1400 vanaf Amsterdam) in 2019. Voor KLM betekent dit ruim 90 procent minder capaciteit en slechts zevenentwintig vluchten op dertien april (gebaseerd op de gegevens van Eurocontrol).
Door de grote afname van vliegbewegingen heeft Schiphol haar projecten op en rondom de luchthaven waar mogelijk versneld. Ook is de proef met het duurzaam taxiën van start gegaan. De zogenoemde ‘Taxibot’ wordt ingezet op vliegtuigen van onder andere KLM, Corendon en Transavia.
Mei ’20: beperkte verbetering
Met vele vliegtuigen aan de grond ziet Schiphol er in mei heel wat anders uit dan een jaar geleden. Geen meivakantie drukte, maar wel een uniek uitzicht door de vele vliegtuigen die geparkeerd staan.
Corona-voucher
De druk op luchtvaartmaatschappijen neemt toe omtrent de corona-voucher. Veel mensen wachten nog op hun voucher of gaan niet akkoord. Ook de Europese Commissie (EC) gaat zich er mee bemoeien. Zij gaan monitoren of Nederland zich aanpast aan de wet nadat eerder minister-president Mark Rutte nog opriep solidair te zijn met de reisbranche en de corona-voucher te accepteren. Mede door de uitspraak van de EC past KLM haar restitutiebeleid aan.
Daarnaast voert Transavia wederom een repatriëringsvlucht uit. Deze keer werden 86 gestrande passagiers vanuit de Canarische Eilanden teruggevlogen. Eerder had Transavia al vijftig vluchten naar diverse landen uitgevoerd om meer dan acht duizend passagiers te repatriëren.
Juni ’20: eerste versoepelingen
De zomervakantie staat voor de deur en het aantal vluchten begint langzaam te stijgen. Op 4 juni start Transavia met haar eerste vlucht sinds eind maart naar het Portugese Faro. Daarnaast wordt de mondkapjesplicht verder uitgebreid. Ook op de luchthaven is het tijdens het inchecken, de veiligheidscontrole en het boarden bijvoorbeeld verplicht om een mondkapje te dragen.
Versoepeling
Ook andere delen van Europa krijgen een versoepeld reisadvies. Voor de KLM betekent dit slechts een klein lichtpuntje aangezien de reizen buiten Europa nog nihil zijn. Eind juni is de capaciteit ten opzicht van 2019 nog ruim zeventig procent lager. Ondanks dit grote verschil zit er een stijgende lijn in het Europese verkeer.
Steunpakket
Ondertussen wordt er steeds meer duidelijk van het steunpakket voor KLM. Het pakket van 3,4 miljard euro bevat strenge voorwaarden. Niet alleen voor KLM heeft dit gevolgen, maar ook voor Transavia. Het totale aantal nachtvluchten moet namelijk gereduceerd worden. Ook moet in oktober een reorganisatieplan klaarliggen.
Juli ’20: een stijgende lijn
Ook in juli zet de groei door met als hoogtepunt 865 vluchten vanaf Nederlandse bodem. Vanaf Amsterdam zijn dit ruim 600 vluchten.
Vrijwillige vertrekregeling
Het verwachtte herstel van de luchtvaart ligt voorbij 2023. Tot die tijd voelen luchtvaartmaatschappijen zich genoodzaakt banen te schrappen. KLM start met de vrijwillige vertrekregeling waarvoor ruim 2400 medewerkers zich hebben aangemeld. Ook Transavia liet eerder weten een regeling open te stellen waar medewerkers de mogelijkheid hebben om tot eind juli een keuze te maken.
Historisch slechte kwartaalcijfers
Eind juli maakt Air France – KLM haar cijfers bekend. Hierbij wordt een historisch kwartaal verlies van 2,6 miljard euro geleden. De omzet van KLM daalde in het tweede kwartaal met meer dan vijfenzeventig procent. Met maar vijf procent van de passagiers (ten opzichte van 2019) staat KLM nog wel boven Transavia die slechts een kleine twee procent van het aantal passagiers van vorig jaar heeft vervoerd.
China
Zoals in het begin van dit artikel naar voren kwam waren alle passagiersvluchten naar China begin februari opgeschort. Dinsdag 21 juli startte KLM de operatie naar China weer op met een vlucht per week naar Shanghai.
Augustus ’20: een wisselend beeld
Gedurende de laatste zomervakantie maand neemt het aantal besmettingen in Europa weer toe. Reisadviezen worden aangescherpt voor onder andere vakantieland Spanje. Ondanks de aanscherping neemt het aantal vluchten begin augustus wederom toe. Pas later in de maand begint de stijging af te vlakken met op 14 augustus ruim 1100 vluchten.
Overlast
Met meer vluchten, en meer passagiers neemt de overlast aan boord toe. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) gaf aan zich zorgen te maken over deze ontwikkeling. In maart was er één melding in relatie tot corona, in april twee, in mei drie, in juni negentien en in juli zelfs 58.
Er worden steeds meer maatregelen genomen om het reizen zo veilig mogelijk te maken. Naast de mondkapjes plicht aan boord en op delen van de luchthaven, heeft Schiphol ook een UV-zuil geplaatst om spullen te desinfecteren.
En nu?
Eind augustus leek het aantal vluchten te stabiliseren. Hoewel er steeds meer onzekerheden komen, en meer reisrestricties, ligt het aantal vluchten rond de 1000 per dag wat er ongeveer 900 minder zijn dan vorig jaar. Op maandag 7 september was Schiphol de drukste luchthaven van Europa met ruim 800 vluchten. De stijgende lijn is eruit, en diverse maatschappijen stellen hun verwachtingen voor het najaar bij.
Eurocontrol maakte in de tweede week van september bekend dat binnen Europa de vluchten met 47 procent zijn afgenomen en de longhaul zelfs met 69 procent. Daarnaast zijn er in de afgelopen maanden in heel Europa ruim een miljard minder passagiers. De luchtvaart lijkt vooralsnog pas in 2024 geheel hersteld te zijn, maar als er een ding duidelijk is, dan is het de onzekerheid.
Suggesties of opmerkingen? Mail dan naar [email protected]
Verschillend
VWO