Nu de Luchtmachtdagen van 2021 zijn afgelast, is er genoeg aanleiding voor een fotografisch overzicht van de voorbije jaren. Geen Open Dagen in 2020 en 2021, maar ‘gelukkig hebben we de foto’s van vroeger nog’.
Een van de eerste vliegshows van de Koninklijke Luchtmacht werd in 1963 gehouden op de vliegbasis Leeuwarden. Aanleiding was het vijftigjarig bestaan van de luchtmacht. Ook bij het zestig- en vijfenzestigjarig bestaan organiseerde de luchtmacht een Open Dag. Sinds begin jaren ’80 werden de open dagen een jaarlijks evenement. Veel vliegbases die inmiddels gesloten zijn, openden ooit hun deuren: De Peel, Soesterberg, Twenthe. En hoewel Deelen en Eindhoven nog steeds in gebruik zijn bij de luchtmacht, worden daar om praktische redenen ook geen shows meer georganiseerd.
Koude Oorlog
Tijdens de Koude Oorlog waren alleen Nederlandse toestellen te zien en vliegtuigen van NAVO-partners. Amerikaanse luchtmachttoestellen, gestationeerd op bases in Europa, waren regelmatige deelnemers aan de Open Dagen. Na de val van de Berlijnse muur in 1989 verbeterden de betrekkingen met Oost-Europese landen. In 1992 waren voor het eerst vliegtuigen uit het Oostblok te zien: twee MiG-29’s van de toenmalige Tsjecho-Slowaakse luchtmacht maakten hun opwachting. In de jaren erna waren ook MiG-21’s, MiG-23’s en Sukhoi Su-25’s uit Hongarije en Tsjechië te zien. Meer recent waren het Poolse Sukhoi Su-22’s en Slowaakse MiG-29’s die deelnamen aan Open Dagen.
Stealth
In 1993 had Eindhoven een primeur: de F-117A Nighthawk, beter bekend als ‘het stealth vliegtuig’. Ook andere legendarische toestellen wisten hun weg te vinden naar Nederland. De enige keer dat een F-14 Tomcat te zien was op een Open Dag, was in 1997 op Gilze-Rijen 1997. Nadat Nederland in 1984 afscheid nam van de Starfighter, kwamen Italiaanse F104’s nog wel regelmatig naar Nederland. Nederlandse NF-5’s waren zelfs na hun pensionering nog vliegend te zien op de Luchtmachtdagen. De ‘Turkish Stars’, het demonstratieteam van de Turkse luchtmacht, vliegt met ex-Nederlandse NF-5A/B toestellen. Hun meest recente optreden in Nederland was in 2016 op Leeuwarden.
Indrukwekkend
Bijna elke Open Dag had wel een of meer demonstratieteams op het programma. Slechts zelden waren het teams van buiten Europa. De Amerikaanse USAF Thunderbirds waren in 1984 met zes F-16’s te gast op Soesterberg. In 2006 kwamen de Blue Angels van de US Navy met zes F/A-18 Hornets naar Leeuwarden. Minstens zo indrukwekkend was de start van ‘Fat Albert’, het C-130 Hercules transporttoestel van het team. Onderdeel van de show was een raketstart (JATO of ‘Jet Assisted Take Off’) van het grote vliegtuig.
Demoteams
Nederlandse demoteams waren ook jarenlang vaste deelnemers aan de Open Dagen. In de jaren ’60 was dat Whiskey Four met vier T-33’s. Tussen 1973 en 1995 was er een ander bekend Nederlandse demoteam van de luchtmacht: de Grasshoppers, met vier Alouette III helikopters. Nadien waren er vrijwel alleen nog ‘enkelvoudige’ demonstraties, met één enkel toestel. Beroemd in de jaren ’80 waren de demo’s van de F-104 Starfighter en NF-5. In latere jaren hielden de Fokker F27 Troopship, de F-16 en de Apache de eer hoog. Vanwege bezuinigingen en operationele verplichtingen, heeft de luchtmacht flink gesnoeid in de demonstratieteams. Sinds 2017 heeft de Koninklijke luchtmacht geen demoteam meer.
Meerdaags
Sinds 2000 werd de show een meerdaags evenement. Voordien was de ‘voor-open dag’ op vrijdag alleen toegankelijk voor familie en genodigden. Toenemende bezoekersaantallen op beide showdagen maakten de Luchtmachtdagen tot een grootschalig publieksevenement. Financiële overwegingen waren de belangrijkste reden om niet meer elk jaar een show te organiseren. Na 2012 zou bij toerbeurt één van de defensie-onderdelen geen open dag organiseren. Dit betekende dat eens in de drie jaar er geen Luchtmachtdagen zouden plaatsvinden
Italiaanse F-104S Starfighter (1995 Volkel) © Leonard van den Broek EA-6B Prowler van de US Navy (Gilze-Rijen 1997) © Lucien Blok F/A-18 Hornets van de Blue Angels (Leeuwarden, 2006) © Leonard van den Broek Formatie van historisch en modern: B-25 Mitchell, Hawker Hunter en F-16 (Leeuwarden, 2008) © Leonard van den Broek Iconisch toestel: de Britse Vulcan bommenwerper (Volkel 2009) © Leonard van den Broek De laatste keer een Duitse F-4 Phantom (2013, Volkel) © Leonard van den Broek KLM 737 in formatie met F-16’s tijdens viering 100 jaar luchtmacht (Volkel 2013) © Leonard van den Broek De Britse Red Arrows (Volkel 2013) © Leonard van den Broek Nederlandse C-130H Hercules en CH-47D Chinook tijdens de ‘Air Power demonstratie’ (Volkel 2019) © Leonard van den Broek Chinook, Cougar en Apache helikopters tijdens Air Power demo (Gilze Rijen 2014) © Leonard van den Broek SAAB AJS37 Viggen van de SWAFHF (Volkel 2013) © Leonard van den Broek Su-22M Fitters van de Poolse luchtmacht (Volkel 2013) © Leonard van den Broek Poolse Sukhoi Su-22M Fitter (Volkel 2013) © Leonard van den Broek Debuut van de F-35A (Leeuwarden, 2016) ©Leonard van den Broek KDC-10 boven een taxiënde Hawker Hunter (Volkel 2019) © Leonard van den Broek Formatie van Britse Lancaster met twee Spitfires (Gilze-Rijen 2014) © Leonard van den Broek
Afgelast
De laatste jaren vond slechts één keer in de drie jaar een show plaats. In 2016 was er een show op Leeuwarden, de daaropvolgende Luchtmachtdagen vonden in 2019 plaats op Volkel. Met de afgelasting van de Open Dagen in 2021, zal de eerstvolgende show waarschijnlijk in 2022 op Gilze-Rijen zijn.
Verschillend
VWO