Is het leuk? Mmmm. Ik heb hééél klein beetje ervaring met formatievliegen. Die ervaring heeft me geleerd dat het erg vermoeiend is. Je moet proberen om één klinknagel van de cowling van je buurman precies onder dat ene muggenpoepje op je eigen canopy te houden.
Rechtuit vliegend gaat dat nog wel, maar in klimmende en dalende bochten gaan de verschillende radiussen van de toestellen je parten spelen. Dat moet je met precies voldoende helling en gas zien op te lossen. En van het prachtige eindresultaat zie je als piloot geen bliksem. Je ziet alleen die ene klinknagel.
Is het moeilijk? In een licht tot zwaar overpowered vliegtuig is het een stuk makkelijker dan in een gewoon vliegtuig. Ik ben een keertje mee geweest met de Vliegclub Rotterdam, en daar vliegen ze met vier Robins formatie op de laatste acht millimeter van hun gashendel. Petje af. Als je bij een Yak-52 het gas dicht trekt remt-ie abrupt af, als gooide er iemand een remparachute naar buiten. En als je het gas weer openschuift, springt hij naar voren als een stal-koe die de zomerwei weer in mag. Veel authority, heet dat. Makkelijker dus!
Is het leuk om naar te kijken, formatievliegen? Absoluut. Vanuit de backseat gezien leveren formation aerobatics de mooiste plaatjes op die een vliegtuiggek zich wensen kan. Hierboven ziet u er eentje. Vanaf de grond is het ook een feest. Vandaar dat het veel gebeurt op airshows.
Heeft het nut? Jawel. In de burgerluchtvaart zou het nut kunnen hebben. Maar daar doen ze het niet. Airliners vliegen niet in formatie over de oceaan. Terwijl de ganzen ons leren dat het verdraaid economisch is, om op elkaars vortexen te steunen, in plaats van ze weg te dempen met winglets. Maar helaas: ganzen vliegen niet tegen mekaar aan, en mensen wel. Daarom vliegen al die Triple Sevens moederziel alleen naar de overkant.
Heeft het verder dus geen nut? Nee. De militairen hebben het formatievliegen uitgevonden in WO1. Maar een kleuter kan begrijpen dat het totale waanzin is om dicht bij mekaar te gaan vliegen, als iemand op de grond je voor je donder wil schieten. Als ik Sturmbannführer van een Flakbatterij was, of Komandir van een vrachtwagen vol SCUD’s, of een Mujahedien met een Stinger op mijn nek, zou ik denken: ‘dicht bij mekaar vliegen, jongens, vooral dicht bij mekaar vliegen.’
De Amerikanen dachten dat ze in WO2 dat ze elkaar konden beschermen, door te gaan formatievliegen. Vandaar de uitvinding van het ‘Flying Fortress’. Dat werd een fiasco. Er moesten uiteindelijk jachtvliegtuigen mee om de vliegende forten te beschermen. En hoe uitgerust kom je na vier uur formatievliegen boven je doel aan? Dus was er ook een aparte vent aan boord om het laatste stukkie te vliegen. Wat een gedoe.
Ik denk dat als alle B-17’s en B-24’s lukraak over Duitsland gestuurd waren met als opdracht: ‘zoek iets leuks en maak dat kapot’ (brug, elektriciteitscentrale, rangeerterrein), de oorlog een jaar eerder afgelopen was geweest. Gewoon maar wat willekeurige koersen cruisen op 20.000 voet, VFR on top. En als je een gat in de bewolking ziet allemaal goed kijken en bàm! Succes verzekerd. De eerste bom werp je af om uit te vinden waar je de andere vijftien moet loslaten. Na een tijdje kun je daar verdraaid handig in worden, denk ik. Geen ingewikkelde bomvizieren voor nodig, alleen The Human Eyeball Mark I. En je hebt er alle tijd voor, want tegen de tijd dat die Messerschmitt op 20.000 voet is ben je alweer op de terugweg. Ik denk dat ze al na een paar keer alle boordschutters thuis hadden gelaten wegens gebrek aan werk.
Waarom dan toch formatievliegen, als het duidelijk bullshit is? Simpel: piloten willen graag indruk maken op de meisjes. Airshowen. Ze denken dat vrouwen ervoor gaan! Maar als de piloten doodmoe van het formatievliegen de bar komen binnenstrompelen, zijn die vrouwen al lang naar huis met mannen die heel mooi op een Spaanse gitaar kunnen spelen.
Goof Bakker
Nu te bestellen: Diecast Exclusive Martinair MD-11 PH-MCP Schaalmodel (1:200)
De PH-MCP was zowel de eerste als de laatste MD-11 die in de vloot van Martinair opereerde. Via onze partner Diecast Trading kunt u dit exclusieve, kleurrijke stukje luchtvaarthistorie in huis halen!
