Het nieuwste boek ‘Luchtvaartkunst’ van schilder, schrijver en illustrator Thijs Postma is een indrukwekkend oeuvre-overzicht. Met 400 pagina’s en 580 illustraties wordt het omschreven als ‘een tentoonstelling in boekvorm’. Up in the Sky bezocht Thijs Postma voor een interview.
Al een paar jaar lag er het idee voor een boek. “Van diverse kanten vroegen mensen er om. ‘Wanneer komt er eens een boek met al je schilderijen?’ Maar dat ligt er niet zomaar.” Dankzij enkele giften was er voldoende startkapitaal om met het project te beginnen.
De uitgever van Postma’s vorige boek, ‘Luchtvaart in vogelvlucht’, was bereid ook dit boek uit te geven. “Een aantal illustraties moesten gedigitaliseerd worden, verder wilde ik de hele opmaak in eigen hand houden. De meeste van mijn schilderijen vertellen een verhaal, in het boek probeer ik dat over te brengen met de bijschriften.”
Levensloop
In het eerste hoofdstuk van het boek wordt de levensloop van Postma beschreven. Opgegroeid tijdens de Tweede Wereldoorlog, had Thijs als jongen al een enthousiasme voor de luchtvaart. “Toch hangt mijn loopbaan aan elkaar van toevalligheden. Ik was in mijn jonge jaren ook al veel met tekenen en schilderen bezig. Na mijn militaire dienst ben ik aan het werk gegaan in de reclame, als illustrator. Op mijn 24e besloot ik voor mijzelf te beginnen. In de eerste week ben ik langs alle reclamebureaus, uitgeverijen en drukkerijen in Amsterdam gegaan om opdrachten te vergaren. Die maakte ik dan ‘s avonds en ‘s nachts, om het de volgende dag weer af te leveren. Na die eerste week, heb ik nooit meer hoeven acquireren. De klanten kwamen naar mij toe, in plaats van andersom!”
Transavia
De klanten van Thijs Postma waren zeker niet de minste. Voor Martinair en Transavia ontwierp Postma niet alleen de beschildering van de toestellen, maar ook de complete huisstijl, tot aan briefpapier en visitekaartjes. “Toen John Block in 1972 Transavia oprichtte, kwam hij op een vrijdag bij me langs. Hij wilde dat ik met spoed de beschildering voor de net aangekochte Transavia toestellen zou ontwerpen. De drie betreffende DC-6’en stonden al op Schiphol. Terwijl ik met hem aan het praten was, maakte ik een paar schetsen. Hij riep meteen: “Ja, dat is het!”. Datzelfde weekend had hij tekeningen nodig voor de spuiter, een paar dagen later hadden de vliegtuigen al hun nieuwe groene Transavia beschildering.”
Modellen
Andere opdrachtgevers waren fabrikanten van modelbouwdozen, zoals Revell, Matchbox en Monogram. Postma heeft voor talloze modelkits de ‘box art’ verzorgd, waarvan ook een aantal in het boek zijn opgenomen. In de jaren tachtig gebruikte het maandblad ‘KIJK’ veel van de illustraties van Thijs Postma, zoals bijvoorbeeld van de Vought F4U Corsair. Ook voor Panorama maakte Postma nog lange tijd illustraties, bijvoorbeeld voor een serie getiteld ‘Krankzinnige auto’s’, naar ideeën van cartoonist Toon van Driel. In het boek zijn in het hoofdstuk ‘Ander werk’ hiervan een aantal opgenomen.
Pensioen
Tegenwoordig werkt Postma nog wel in opdracht, maar alleen nog voor particulieren. “Ik ontwerp geen hele huisstijlen meer, ik zit niet meer zo in dat wereldje. De schilderijen die ik nu in opdracht maak, zijn bijvoorbeeld voor mensen met een carrière in de luchtvaart. Bij hun pensionering kopen of krijgen ze een schilderij, met alle toestellen waar ze ooit op gevlogen hebben. In het boek staat het schilderij dat ik maakte voor Cockie van Giessel, de Transavia stewardess die opklom tot eerste vrouwelijke captain.”
Spitfire
Postma schildert niet alleen vliegtuigen, hoewel het wel zijn favoriete onderwerp is. “Ik heb een voorliefde voor de luchtvaart in de periode 1930 tot 1960, de tijd van de Spitfire en de Constellation. Omdat ik als jongen ben opgegroeid in de Tweede Wereldoorlog, vervelen de vliegtuigen uit die tijd me nooit. Zo heb ik een zwak voor de Boomerang, een jachtvliegtuig van Australische origine, dat gebaseerd is op de Harvard maar met de motor van een Bristol Beaufort.”
Portret
Naast genoemde auto-illustraties voor Panorama, schildert Postma ook landschappen, portretten en stillevens. “Een aantal jaren geleden waren we op vakantie in Egypte. In een klein dorpje zagen we daar een man die beeldjes verkocht, met zo’n heel karakteristiek getekend gezicht. Ik heb gevraagd of ik van hem een foto mocht maken. Een paar jaar later heb ik een portret van hem geschilderd.” Het is een welkome afwisseling tussen alle vliegtuigen. “Ik verveel me gauw. Als ik het schilderen even zat ben ga ik een dag werken aan mijn archief. En als ik een paar vliegtuigen achter elkaar heb gedaan, vind ik het leuk om eens iets heel anders te doen. Ik ga net zo lief met een schetsboek en een tekenpen buiten landschappen tekenen.”
Detail
Ondanks zijn leeftijd, is Postma nog altijd zeer productief. “‘s Ochtends ga ik altijd eerst een stuk fietsen, daarna ga ik aan de slag. Als ik een schilderij maak is dat meestal een gouache, met dekkende waterverf. Op aquarelpapier maak ik met potlood een eerste opzet. Vervolgens dek ik dat af met folie, een ‘masker’. Daarna schilder ik de achtergrond, dat moet vrij snel omdat de waterverf snel droogt. Tenslotte breng ik op het onderwerp de detaillering aan.”
Hoewel meestal een vliegtuig het hoofdonderwerp is, besteedt Postma ook veel aandacht aan wat er op de achtergrond te zien is. “Als je bijvoorbeeld kijkt naar het schilderij van de Farman boven Scheveningen, moet je eens letten op de toeschouwers op de grond.” Postma heeft veel tijd besteed aan de details, zoals de kleding van de mensen. “Het waren er ontzettend veel, ik werd er op den duur wel tureluurs van!”
Ingewikkeld
Aan een niet al te ingewikkelde gouache van een vliegtuig dat hij al vaker geschilderd heeft, is Postma zo’n veertig uur bezig. “Als het een ingewikkelder schilderij is, waar ik veel voorwerk voor moet doen, kan dat oplopen tot zestig á tachtig uur. Als er bijvoorbeeld weinig goed fotomateriaal beschikbaar is, wordt het veel lastiger om een goed gelijkend schilderij te maken.”
Het boek ‘Luchtvaartkunst – Werk en leven van Thijs Postma’ is verkrijgbaar bij de betere boekhandel of rechtstreeks te bestellen bij H&G uitgeverij. Het boek telt 386 pagina’s, 580 illustraties en kost €59,95. ISBN: 9789083024523.
