Als het coronavirus de hele wereld niet in zijn greep had gekregen, zou KLM deze meimaand voor het laatst passagiers hebben vervoerd met de Boeing 747-400. Grote kans dat menig luchtvaartfan een ticket had geboekt om tijdens die allerlaatste reguliere vlucht aan boord te kunnen zijn, net zoals eerder toen de MD-11 en de Fokker 70 aan de beurt waren om de blauwe vloot te verlaten. Ook zouden tickets voor eventuele Farewell-vluchten binnen een mum van tijd zijn uitverkocht.
Planning doorkruist
Algauw nadat bekend was geworden dat KLM afscheid ging nemen van het vliegtuig dat haar groot maakte, circuleerden er op het internet schema’s van de volgorde waarin de 22 Jumbo Jets zouden worden uitgefaseerd. Tot verbazing van een aantal liefhebbers vloog de PH-BFM, die destijds als twaalfde 747-400 de blauwe vloot kwam versterken, op 30 oktober 2015 er als eerste uit. Bij de uitfasering van een toestel geldt echter niet de leeftijd als uitgangspunt maar het moment waarop het toe is aan een D-check. De jongste Jumbo, de PH-BFY, werd nog wel voor die kostbare check ingepland. Samen met de negen jaar oudere PH-BFN zou deze machine het langste in dienst blijven, ware het niet dat het coronavirus de planning doorkruiste.
Geen gehoor
In juni 2019, toen al twaalf 747-400’s door KLM waren uitgefaseerd, riep Natuur en Milieufederatie Noord-Holland de blauwe maatschappij op per direct te stoppen met de inzet van dit vliegtuigtype. Twintig jaar eerder had KLM deze toen nog nieuwe telg uit de 747-familie verwelkomd als aanzienlijk stiller en zuiniger dan haar voorganger, de 300. Bovendien had deze opvolger een veel groter vliegbereik. Maar inmiddels door de ontwikkelingen ingehaald gaat de viermotorige jet door voor een van de meest vervuilende vliegtuigen. KLM gaf geen gehoor aan de oproep. Met de planning van de allerlaatste vlucht in 2021 met de 400, zou deze luchtvaartmaatschappij precies vijftig jaar met 747’s hebben gevlogen.
© Lieneke Koornstra
Per direct aan de kant
KLM zette haar laatste 747 echter per direct aan de kant toen oud-president Donald Trump als gevolg van de uitbraak van de coronapandemie begin 2020 een inreisverbod naar de VS instelde. Geheel onverwacht volgde kort daarna de beslissing de nog aanwezige drie Combi’s weer in te zetten voor het vervoer van medische hulpmiddelen naar China. De PH-BFT, BFV en BFW maakten overuren terwijl het overgrote deel van de blauwe vloot werkloos aan de grond stond. Binnen de KLM-gelederen werd het idee geopperd de PH-BFY, destijds afgeleverd als Combi maar in 2012 omgebouwd naar Full-Passenger-configuratie weer terug te bouwen naar haar oorspronkelijke uitvoering. De klus zou een week tijd kosten. De toestemming bleef uit.
Naar Teruel
Met de meeste uitgefaseerde KLM-Jumbo’s ging het richting TEV, Teruel, een Spaans vliegveld waar grote verkeersvliegtuigen nooit komen om toeristen af te leveren of terug naar huis te vliegen, maar neerstrijken om er langdurig te worden geparkeerd of ontmanteld. De PH-BFO zette er op 11 februari 2016 haar wielen op de grond, de PH-BFP op 21 november 2016, de PH-BFA op 7 november 2016, de PH-BFC op 12 maart 2018, de PH-BFI op 27 december 2019, de PH-BFU op 7 mei 2019, de PH-BFH op 9 maart 2020 en de PH-BFV op 15 maart 2021. Op de twee laatstgenoemde 747’s na bleven ze nog een jaar na hun uitfasering in KLM-eigendom om te dienen als donormachines voor hun nog vliegende zusjes. Ook diverse opleidingsinstituten werden verblijd met onderdelen van deze toestellen, zoals het Landstede MBO en het Deltion College, afdeling Luchtvaarttechniek, beide in Zwolle gevestigd. Alleen de PH-BFV kan haar vliegende bestaan voortzetten bij haar nieuwe eigenaar Longtail Aviation na eerst te zijn omgebouwd naar een volledige vrachtconfiguratie. Al haar zusjes zijn ten prooi gevallen aan de draadzaag of staat dit lot te wachten. Van enkele exemplaren rest op TEV nog slechts een deel van de bult. Het vliegtuigontmantelingsbedrijf Tarmac Aerosave gebruikt de dakdelen als opslagloods.
© Lieneke Koornstra
Speciale actie
Voor de PH-BFC met de naam ‘Calgary’ werd vlak voordat de beurt aan haar was om de vloot te verlaten, nog een speciale actie op touw gezet. Niet om haar van de slopershamer te redden maar wel om haar toch één keer te kunnen onthalen in de plaats waar ze naar was vernoemd maar nog nooit was geweest. Het verzoek werd vormgegeven in een aan KLM gerichte videoclip. KLM noemde de actie sympathiek maar kon er geen gevolg aan geven vanwege de te grote impact van zo’n eenmalige vlucht op de rest van de vlootoperatie.
De BFC was sowieso een vliegtuig met geschiedenis. Op 15 december 1989, drie maanden nadat ze bij KLM als eerste Combi van het type 747-400 in dienst kwam, belandde ze in een aswolk. Uiterst fijne vulkaanas drong de motoren en via het airconditioningsysteem het vliegtuig in. De vier motoren vielen uit, de ramen werden gezandstraald, vlieginstrumenten werden onbruikbaar. Na diverse pogingen slaagde de bemanning erin de motoren weer aan de praat te krijgen en de nog gloednieuwe maar zwaargehavende machine aan de grond te zetten. De reparatie was een enorme klus, maar na een proefvlucht op 22 februari kon het vliegtuig geheel gerepareerd en voorzien van een nieuwe verflaag, weer operationeel worden ingezet.
Achtergelaten op Mojave
Op Mojave (MHV), een vliegveld in de Californische woestijn dat zowel gebruikt wordt voor testvluchten en commerciële ruimtevaartactiviteiten als voor de ontmanteling van afgedankte vliegtuigen, werden zes machines uit de blauwe 747-400-vloot achtergelaten. Stuk voor stuk maakten ze een tussenlanding op ORD, Chicago, om te worden ingeklaard.
De PH-BFK kwam op 28 september 2016 aan op haar eindstation, met de PH-BFD ging het op 6 februari 2017 diezelfde kant op. In 2020 werden op dit vliegtuigkerkhof niet alleen meerdere 747’s van Lufthansa en Qantas verwelkomd, ook een viertal van KLM: de PH-BFS op 26 mei, de PH-BFY op 30 juni, de PH-BFN op 25 augustus en de PH-BFL op 6 oktober. Geen van deze machines zal ooit nog het luchtruim kiezen, zelfs de relatief jonge PH-BFY niet, haar D-check op 10 december 2017 en C-check op 27 oktober 2019 ten spijt. Vliegtuigen die MHV als eindbestemming hebben staan hier na, te zijn ontdaan van hun motoren, vaak jarenlang stof te happen, alvorens ze een strijd moeten voeren met de knipper die altijd in het voordeel van die laatste eindigt. Voordat het zo ver is wordt er af en toe een onderdeel afgehaald, duiven koeren in de rompen. MHV dient geregeld als filmlocatie zodat er tijdens een muziekvideoclip soms zomaar ineens wat blauws opduikt.
Overige eindbestemmingen
De PH-BFE eindigde haar vliegende bestaan op 12 juni 2017 op MLB, Melbourne, Florida. Op deze Amerikaanse luchthaven geen spoor van een graveyard, maar er staat wel een hangar waar de International Aerospace Group de Jumbo stalde om uit elkaar te worden gehaald. Bizarre omstandigheid was dat de slopershamer haar wachtte op een plek met de naam van de plaats die KLM haar had meegegeven bij haar entree. Alleen verwees het bedrijf daarmee niet naar het Amerikaanse maar naar het Australische Melbourne waar in 1934 met de PH-AJU Uiver de handicapsectie in de London-Melbourne Race werd gewonnen. De BFE is inmiddels gesloopt.
Zowel de PH-BFR als de PH-BFF maakten hun allerlaatste landing op ENS, Twente, waar sinds 2017 de ontmantelingstak van Aircraft End of Life Solutions AELS is ondergebracht. De BFR arriveerde er nog datzelfde jaar op 6 december, de BFF op 25 januari 2018. De confrontatie met de knipper liet voor beide Jumbo’s niet lang op zich wachten.
© Lieneke Koornstra
De PH-BFG kreeg op 8 december 2019 GBA, Cotswold als eindbestemming. Op deze Engelse luchthaven, ook wel bekend als Kemble, is sinds 2009 het ontmantelingsbedrijf Air Salvage International gevestigd. Van de BFG is op GBA geen spoor meer te vinden.
De PH-BFT vertrok op 7 december 2020 via ORD, Chicago om te worden ingeklaard en vervolgens door te vliegen naar KCI, Kansas City, om van eigenaar te wisselen en te worden omgebouwd naar vrachtuitvoering. Met hetzelfde vooruitzicht verliet op 18 januari 2021 de PH-BFW Schiphol voor het laatst in een blauwe jas richting TLV, Tel Aviv. Sinds 1 februari 2021 staat de machine geregistreerd als VP-BWL in eigendom van Longtail Aviation.
Alleen van de PH-BFB kan worden gezegd dat zij echt met pensioen is gestuurd. Ook zij moest haar KLM-livery inleveren, maar voorzien van Corendon-kleuren staat zij sinds 5 december 2019 te kijk in Badhoevedorp in de tuin van het Corendonhotel.
Bizar toeval
Bepaald feestelijk was het afscheid van de Boeing 747-400 dus niet, alhoewel sommige vliegers, nadat eenmaal bekend was gemaakt dat dit vliegtuigtype per direct aan de kant zou worden gezet, zelf wel voor een feestelijk tintje zorgden met een wing wave bij aankomst of vertrek. Een feestelijk accent werd in de lucht getekend met de PH-BFV tijdens de nadering van Teruel in de vorm van een hart.
Het is een bizar toeval dat KLM eerder ook met spoed van haar laatste Boeing 747-300’s af wilde. In 2020 was het de uitbraak van de coronapandemie die ertoe leidde dat duizenden vliegtuigen aan de grond kwamen te staan en luchtvaartmaatschappijen in versneld tempo van hun viermotorige machines af wilden. Toen in 2003 de SARS-epidemie uitbrak verdiepte de economische crisis zich die op 9/11 was ontstaan, waardoor het aantal lijndiensten aanzienlijk afnam. In vier maanden tijd moesten zeven 747 Classics de blauwe vloot verlaten. Ook dit gebeurde met stille trom.
Blijvende ode
De MD-11 en de Fokker 70 waren de eerste vliegtuigen die een groot gevierd afscheid kregen waarbij behalve KLM-personeel ook luchtvaartfans waren betrokken. Met het afscheid van de MD-11 werd de 80-jarige relatie van KLM met Douglas een afgesloten hoofdstuk. Het afscheid van de Fokker 70 betekende het einde van de 97-jarige geschiedenis van KLM met Fokker. Met de 747 verwelkomde de blauwe luchtvaartmaatschappij de eerste Boeing in haar vloot. Bijna vijftig jaar was de Jumbo ook voor KLM het vlaggenschip voor passagiersvluchten, alleen al dat is gedenkwaardig. Bovendien was het niet alleen het vliegtuig dat KLM groot maakte, het was ook het vliegtuig dat het luchttransport bereikbaar maakte voor een breed publiek.
Op dit moment vliegen er nog wel felblauwe Jumbo’s, alle drie van het type 400ERF en geregistreerd als PH-CKA, CKB en CKC. Wanneer deze door Martinair van KLM geleasede machines eenmaal toe zijn aan uitfasering komt er wellicht alsnog een feestelijk afscheid. Het vliegtuig verdient het. Wel is er met goedkeuring van KLM een blijvende ode in boekvorm uitgegeven door de Stichting Farewell MD-11. Remco de Wit recenseerde de beide delen voor Up:
KLM 747 in de aanbieding!
Vanaf vandaag is in de webshop van Up in the Sky een uniek limited edition KLM 747-schaalmodel (1:150) te koop! Nu we onlangs afscheid hebben moeten nemen van de laatste blauwe passagiers-747 is dit dé aanwinst van 2021 voor u als KLM- en 747-liefhebber. Als u het schaalmodel nu bestelt profiteert u bovendien van de aanbiedingsprijs.
Eerder bracht Up, speciaal in het teken van het vertrek van de laatste Jumbo van Schiphol, de KLM 747- Afscheidskalender uit. Die kunt u uiteraard nog steeds bestellen. Alle producten worden gratis verzonden. Met uw aankoop steekt u Up in the Sky een hart onder de riem in deze moeilijke tijden!
-
KLM 747 Schaalmodel 1:150 (Uitverkocht)€129,95 -
KLM 747 Afscheidskalender€19,95
Pre-order nu: schaalmodel van de gloednieuwe KLM A321neo
Nu te bestellen in de webshop! Let op: limited edition.
Verschillend
VWO
.jpg){kind=link}