Het vliegverbod voor vliegtuigen van Wit-Russische luchtvaartmaatschappijen gaat vanaf middernacht, van vrijdag op zaterdag, in.
Het vliegverbod voor Wit-Russische maatschappijen werd vorige week al aangekondigd naar aanleiding van een Europese top. Vanaf zaterdag worden de maatregelen daadwerkelijk van kracht. Vanaf dan mogen alle Wit-Russische vliegtuigen het luchtruim van de Europese Unie niet meer in. Ook mogen zij er niet meer landen of opstijgen. De nationale maatschappij van Wit-Rusland, Belavia, wordt het hardste door het vliegverbod geraakt.
De maatregelen worden getroffen naar aanleiding van een incident van bijna twee weken geleden. Toen werd een Ryanair-vlucht van Athene naar Vilnius boven Wit-Rusland gedwongen een noodlanding te maken. De piloten werd verteld dat het om een bommelding ging. Toen het toestel eenmaal in Minsk was geland werd een kritische journalist, Roman Protasevitsj, die zich aan boord bevond gearresteerd. Over de kaping ontstond zeer veel internationale ophef. In Europees verband worden nu sancties getroffen tegen Wit-Rusland, met de vrijlating van Protasevitsj als voornaamste doel.
Het incident, en maatregelen zoals een vliegverbod, werden een dag later gelijk in Europees verband gesproken. “Het is ons duidelijk dat het optreden van de Wit-Russische autoriteiten zeer onbetrouwbaar is bij het beheer van hun luchtruim. Hoewel wij onze luchtvaartmaatschappijen wettelijk niet kunnen verbieden naar en over Wit-Rusland te vliegen, moeten we er bij hen op aandringen om vooralsnog het Wit-Russische luchtruim te vermijden,” zei Rutte tijdens een korte persconferentie voorafgaand aan de EU-top.
“Zeggen dat er een bom aan boord is om een toestel te laten landen is letterlijk levensgevaarlijk. Er moet daarom een grondig internationaal onderzoek komen naar deze schending van de luchtvaartveiligheid,” aldus Rutte. “Het is van het grootste belang dat de Europese Unie nu laat zien: dit is ongekend, ongehoord, dit gaat alle perken tebuiten. En dit moet als resultaat hebben dat er consequenties zijn. Wit-Rusland moet Roman Protasevic onmiddellijk vrijlaten, dat is de belangrijkste eis.”
De Wit-Russische president Loekasjenko hekelt de landen die de sancties, waaronder het vliegverbod, hebben ingesteld. Volgens de president is het luchtruim van andere landen gevaarlijker dan dat van Wit-Rusland. Met een verwijzing naar de MH17-vliegramp van 2014 haalt hij hard uit: “Vliegen jullie liever niet over het veilige Belarus? Vlieg dan maar over een plek waar 300 mensen zijn omgekomen.” Belavia zal vanwege het vliegverbod voorlopig behoorlijk moeten omvliegen.