We mogen weer vliegen. Testuitslag in de aanslag, mondkapje op en gáán! Toch zijn er mensen die bleven reizen. Die midden in de Covid-tijd het vliegtuig pakten. Omdat het kan. De Nederlandse regering had dan wel heel de wereld aangeduid als oranje – alleen noodzakelijke reizen – maar een reisverbod was het niet.
Wat komt er kijken bij het ‘niet-noodzakelijk’ reizen in Covid-tijd? En wilt u dat nog wel weten, nu u weer ‘gewoon’ op reis mag? Jazeker, want de Covid-19 pandemie is nog niet voorbij en het is ook niet de laatste.
‘Gewoon’ op reis
In november 2020 opende Zuid-Afrika zijn grenzen weer. Die liefde kwam van een kant, want Europa raadde reizen ernaartoe sterk af. En nadat een Zuid-Afrikaanse Covid-19 variant was ontdekt ging Europa hermetisch op slot. Zuid-Afrika; niet naartoe gaan en als je er bent niet meer terugkomen, dat was ongeveer het Europese devies.
Verstandig, maar de calculerende Nederlander maakt een andere afweging. Europa zat in een tweede golf van besmettingen en in Zuid-Afrika was de eerste golf voorbij. Bovendien werd er gewoon op Zuid-Afrika gevlogen, dus wat let je?
Enkele aandachtspunten waren er destijds wel: reizen in Covid-tijd lag moeilijk bij de verzekering, het aantal vluchten was beperkt en er was een eindeloze lijst met regeltjes en vereiste testen. Die bovendien verschilden per land en niet zelden per week.
Maar overal past een mouw aan. De reisverzekering werd ingeruild voor een betere: alles gedekt minus Covid-gerelateerde zaken. Het verminderde aantal vliegmogelijkheden – inmiddels vrijwel van de baan – maakte creatief: Schiphol overslaan en per hogesnelheidstrein (ICE) naar Frankfurt en dan naar Kaapstad. En met de Zuid-Afrikaanse eisen voor inreis viel goed te leven. Een negatieve Covid PCR-test van niet ouder dan 72 uur bij aankomst, en een zelf in te vullen (…) gezondheidsverklaring.
Wie via Duitsland reist moet ook voldoen aan de Duitse Covid-regels. Gelukkig kon de verplichte, maar vergeten, Einreiseanmeldung nog in de trein worden ingevuld. En de conducteur vergaf ons dat we met het Lufthansa treinkaartje ‘vanaf ieder station in Duitsland’ in Arnhem waren ingestapt.
Frankfurt Flughafen was vrijwel uitgestorven. Bij de gate heerste een stemming als in de wachtkamer van de tandarts. Toch was controle van de Covid-PCR-test de enige aanvulling op de gang van zaken. Groot voordeel van die controle was de trage instroom in het toestel, waardoor je je kon installeren zonder medereizigers hijgend in je nek.
De vlucht verliep normaal, maar in Covid-setting – mondkapje op, beperkte service en zoveel mogelijk blijven zitten. Kortom, geen gelummel in het gangpad. Eigenlijk prima.
Aankomst in Kaapstad
Spannend. Dat was het gevoel toen we het volle toestel de volgende ochtend verlieten, met een Non SARS-CoV-2 ‘negative’ verklaring, een gezondheidsverklaring reizigers en het paspoort in de aanslag. De warmtebeeldcamera die sinds eerdere epidemieën hier standaard op arriverende reizigers gericht staat, werd gedeeltelijk aan het oog onttrokken door functionarissen bij een ogenschijnlijk geïmproviseerde opstelling met tafels en stoelen.
Dat gaat wel even duren, hoorde je de verwende westerse reiziger denken. Fout: alle passagiers werden in vlot tempo gescreend. Temperatuurmeting, naam, telefoonnummer en verblijfadres opgeven, Covid-19 test en gezondheidsverklaring inleveren en door naar de paspoortcontrole. Die de gebruikelijke tijd vergde. Uiteindelijk bleek de bescheiden vertraging wegens de Covid-controle de wachttijd bij de bagageband zodanig te verkorten, dat we vrijwel direct onze koffers konden pakken.
Afrika doet het anders
U herinnert zich ongetwijfeld dat Zuid-Afrika eind maart 2020 volledig in lockdown ging. Met uitgebreide beperkende maatregelen (Zie ook: UP 13 december 2020). Bij onze aankomst waren daarvan de mondkapjesplicht, de anderhalve meter en een ingekorte avondklok over. Het leven was op weg naar vrijwel normaal: als je mondkapje maar goed zit.
Ik zal u niet plagen met de mogelijkheden tot bezoek aan horecagelegenheden en winkelpromenades. En u ook niet vermoeien met de wederopstanding van binnenlandse vliegverkeer in Zuid-Afrika – dat meer lijdt onder financiële malaise dan onder Covid-stress. Maar slechts aangeven dat goed te leven viel binnen de redelijk ruime marges.
Met enige verwondering bekeken we de krampachtigheid waarmee de autoriteiten in diverse Europese landen de pandemie te lijf gingen. Maar ach, als we over een paar maanden terugkomen, dan was dat vast voorbij. Dachten we.
Hoe terug?
Bij een retourticket hoort een datum voor terugreis. Vanwege de gevolgen van Covid voor het vliegen mag je die retourvlucht kostenloos wijzigen. Mooi meegenomen, maar geen overbodige luxe, zo bleek.
© Bert Zegger
Op zich is het routine om je terugvlucht tijdig te checken. In dit geval bleek het nogal essentieel. We waren al enigszins attent, vanwege de berichtgeving in Europa over de ‘zeer besmettelijke en levensgevaarlijke Zuid-Afrikaanse Covid-variant’ (BRT-journaal op BVN). Met als gevolg dat specifieke regels gingen gelden voor reizigers uit ‘virus-variant areas’. Regels binnen de kaders van de EU, maar toch per land verschillend.
Onze reiscombinatie van vliegtuig en trein bleek nu een hindernis. De Duitsers hadden Zuid-Afrika aangemerkt als Virusvariantgebiet en Nederland als Hochrisikogebiet. Grensverkeer met beide landen was beperkt tot het hoogstnoodzakelijke. Een digitale verkenningsreis leerde dat wij niet voor inreis en niet voor doorreis in aanmerking kwamen. Frankfurt was grundlich dichtgetimmerd; alleen Duitse ingezetenen mochten inreizen en transitpassagiers naar niet-Schengen bestemmingen mochten doorreizen. Wie een Schengen-bestemming had werd geweigerd. En als buitenlander de grenscontrole passeren om in de trein te stappen was helemaal onmogelijk. Kortom, de terugreis werd uitgesteld. En nog eens uitgesteld. Lufthansa deed er niet moeilijk over. ‘You have to sit it out ‘, aldus de Lufthansa dame in Kaapstad. Maar hoe lang?
Covid maakt creatief; als Schengenlanden alleen eigen ingezetenen toelaten – lees: niet kunnen weigeren – dan moeten we dus naar Nederland vliegen. En als dat niet lukt via Frankfurt, dan maar rechtstreeks. En zo werd het de KLM die uitkomst bracht.
Maar eerst de trits aan beperkingen, uitzonderingen en voorschriften nalopen op Rijksoverheid.nl, om zeker te zijn dat we vanuit Zuid-Afrika ook echt werden toegelaten. Het eerste woord dat je dan tegenkomt is ‘vliegverbod’ (inmiddels vervangen door een test- en quarantaineplicht). Een paar klikken verder komen de eerste uitzonderingen op het vliegverbod: bij geboorten en sterfgevallen. Kennelijk alleen welkom bij zaken van leven en dood.
Dan komt er een stukje over visa en verblijfsvoorschriften; voor Nederlanders niet van toepassing. En dan volgen specifieke beroepen waarvoor een uitzondering geld; personen werkzaam in de medische, en energiesector en in de zee- en luchtvaart. De lezer die dan de moed nog niet heeft opgegeven vindt ergens achteraan de zin ‘Reizigers met de Nederlandse nationaliteit’. Die mogen ook Nederland in. Waarom staat die zeer algemene uitzondering niet vooraan? Dat scheelt een hoop gezoek. Een streek van politiek Den Haag?
Vliegen
Over beschikbare plaatsen op de KL598, CPT – AMS, hoefden we ons geen zorgen te maken. Volgens de KLM-afhandelingsmanager waren er zo’n 160 stoelen bezet. Op het dieptepunt van de Covid-crisis stapten niet meer dan 60 betalende passagiers aan boord, vertelde ze. Toch was KLM op Kaapstad blijven vliegen; ‘KLM is what kept this airport going’. Waar of niet, het geeft een goed gevoel.
De COVID-testeisen om naar Nederland te mogen vliegen waren makkelijker hanteerbaar dan die van Duitsland. Een negatieve COVID-PCR test van maximaal 72uur oud bij aankomst (Duitsland 48 uur) en een sneltest van minder dan 24 uur oud bij boarding (Duitsland aanvankelijk 4 uur). Ook stelde Lufthansa hoge eisen aan het verplichte mondkapje – alleen die met een N95 of FFP2 kwalificatie waren toegelaten. Bij KLM heb ik geen specifieke eisen kunnen vinden.
© Bert Zegger
Op Kaapstad International was het rustig. De incheck begon ruim op tijd, wat als voordeel had dat wie geen sneltest had deze nog snel kon laten doen. Die Covid-testuitslagen werden reeds voor toegang tot de incheckbalie nauwgezet gecontroleerd. Niet alleen logisch, maar het vereenvoudigde ook de controle bij aankomst op Schiphol aanzienlijk.
Over de vliegreis zelf valt weinig anders te melden dan dat het reizen met mondkapje aardig begint te wennen. Mij viel op dat de stewardessen (in mijn gangpad maar elders waarschijnlijk ook) buitengewoon vriendelijk waren. Geen spoor van de Covid-stress die ik ervoer op eerdere reizen.
Na aankomst op Schiphol werd iedere passagier aan het eind van de ‘slurf’ door de Marechaussee gecontroleerd. De grondige controle voor de incheck op Kaapstad betaalde zich hier uit; nauwelijks een opstopping. Nederlanders werd slechts naar hun paspoort gevraagd; transitpassagiers moesten hun route toelichten.
Na deze ‘voorcontrole’ volgde de gebruikelijke grenscontrole, het wachten bij de bagageband en het passeren van de Douane. En stonden we weer op Nederlandse bodem.
Vliegen in tijden van Covid? Goed te doen.
Bert Zegger
Verschillend
VWO