Ongeveer 50 verkeersvliegtuigen worden dagelijks getroffen door een blikseminslag en bijna ieder verkeersvliegtuig ter wereld wordt minimaal één keer per jaar geraakt. Maar hoe zijn vliegtuigen hier precies tegen beschermd?
Onweersbuien en vliegtuigen gaan niet goed samen. Bij het zien van een donkere zwarte wolk worden de meeste mensen lichtelijk nerveus bij het boarden van een vlucht. Los van alle turbulentie die onweersbuien met zich mee brengen is de kans op een blikseminslag ook altijd aanwezig. Gelukkig zijn vliegtuigen hier goed tegen beschermd en zijn ongelukken zeldzaam.
Hoe ontstaat onweer?
Binnenin onweerswolken stromen warme en koude lucht in tegengestelde richting van elkaar met snelheden tot wel 100 kilometer per uur. In de stijgende warme lucht en de koude dalende lucht in de wolk worden elektrisch geladen deeltjes meegevoerd. Hierdoor wordt de wolk opgeladen en kan er dus ook weer ontlading plaatsvinden tussen andere wolken of de grond. Als deze ontlading plaatsvindt ontstaat er bliksem. Het geluid van de bliksem heet donder.
Het dondert en het bliksemt
Ieder verkeersvliegtuig wordt volgens IATA (International Air Transport Association) één tot twee keer per jaar getroffen door een blikseminslag. Een blikseminslag gaat vaak gepaard met veel energie. Zo heeft een gemiddelde bliksemschicht een voltage van 300 miljoen volt met een stroomsterkte van 30 duizend ampère. Blikseminslagen komen wereldwijd ook niet even vaak voor.
Op deze kaart gepubliceerd door NASA is te zien dat het aantal blikseminslagen wereldwijd niet evenredig is verdeeld. We hebben het zelfs relatief rustig in Europa. Hoe vaak een vliegtuig wordt geraakt door de bliksem is dus ook sterk afhankelijk van waar er wordt gevlogen.
Wat merken passagiers en crew van een blikseminslag?
Als passagier merk je bijna niks van een inslag. Meestal blijft het gelukkig bij een harde klap. Na een inslag wordt door de piloten ook altijd een melding gemaakt aan de toren om andere vliegtuigen op de hoogte te brengen. Als alle systemen door de piloten zijn gecheckt kan het vliegtuig zelfs gewoon doorvliegen. Bij aankomst wordt er dan wel een inspectie uitgevoerd door technisch personeel. Maar het komt ook vaak voor dat vliegtuigen moeten terugkeren na een inslag voor een grondige inspectie. Zo is dit jaar nog een gloednieuwe Embraer E195-E2 van de KLM geraakt door de bliksem en stond vervolgens twee dagen aan de grond. Blikseminslagen leveren indrukwekkende beelden op zoals bij deze KLM 777:
Hoe zijn vliegtuigen beveiligd tegen bliksem?
Oude vliegtuigen zijn vooral beschermd tegen bliksem doordat ze gemaakt zijn van elektrisch geleidende materialen zoals aluminium. Hierdoor is een vliegtuig een soort van vliegende kooi van Faraday. Deze ‘kooi’ van elektrisch geleidend materiaal zorgt ervoor dat statische elektrische velden niet tot binnen de kooi kunnen doordringen. De constructie van een vliegtuig is zo gemaakt dat als er een inslag plaatsvindt de elektriciteit naar de bliksemafleider, bijvoorbeeld aan het eind van de vleugel, wordt geleid. Nieuwere vliegtuigen zoals de A350’s, 787’s en E195’s bestaan voornamelijk uit composiet en composieten geleiden niet. Daarom worden composietonderdelen vaak voorzien van een dun koper gaas zodat de elektriciteit van een inslag toch naar de bliksemafleider kan worden geleid. Vliegtuigen zijn dus voorzien van genoeg afleiding tegen dit gevaarlijke natuurfenomeen.
Pre-order nu: schaalmodel van de gloednieuwe KLM A321neo
Nu te bestellen in de webshop! Let op: limited edition.
Verschillend
