Waarom gebruikt de luchtvaart zeemijlen?

De luchtvaart barst van gewoontes en bijbehorende jargon. Maar hoe is het gebruikelijk geworden om zeemijlen te gebruiken in de luchtvaart in plaats van kilometers?

De luchtvaart heeft veel van zijn gewoontes afgekeken bij de zeevaart. Zo heet het ‘lichaam’ van een vliegtuig een romp, net als bij een schip. Ook cabine, captain en eerste officier zijn enkele termen die klakkeloos zijn overgenomen van de zeevaart. Daarnaast zijn de navigatielampen op een vliegtuig, net als bij een schip, groen aan de rechterkant en rood aan de linkerkant. Naast deze termen wordt in de lucht, net als op zee, gebruik gemaakt van de zeemijl.

In officiële termen wordt de zeemijl nautische mijl genoemd, afgekort: NM. Zoals de term “nautisch” impliceert, komt ook deze term uit de zeevaartnavigatie. De NM is gebaseerd op de omtrek van de aarde. Voor een korte Europese binnenlandse reis is het feit dat we op een bol leven niet van groot belang. Maar wanneer je lange afstanden aflegt, wil je een eenheid gebruiken die rechtstreeks verband houdt met de lengte- en breedtegraad. Een zeemijl is 1/60e deel van een breedtegraad. Hiermee kom je uit een afstand van 1852 meter. Deze eenheid neemt dus de bolling van de aarde in acht, iets wat van belang is als je extreem lange afstanden aflegt over een bol. Door het gebruik van de nautische mijl is het voor de hand liggend om ook gebruik te maken van knopen als eenheid van snelheid. Een knoop is namelijk een nautische mijl per uur.

Eenheid in eenheden

Maar waarom worden deze eenheden in de luchtvaart gebruikt? In 1947 nam de International Civil Aviation Organisation (ICAO) een resolutie aan om het eenhedenstelsel in de luchtvaart te standaardiseren. Hierbij werd het Internationaal Stelsel van Eenheden ingevoerd, bekend als SI van “Système International d’Unités”.

Ondertussen erkende de ICAO dat een te snelle verschuiving van eenheden chaos in het luchtruim zou betekenen. Daarom werd bepaald dat sommige niet SI-eenheden (zoals de zeemijl en de knoop) moesten worden gehandhaafd totdat de organisatie een datum voor de afschaffing ervan kon vaststellen. Maar een datum voor deze afschaffing is tot de dag van vandaag niet vastgesteld. De verwachting is dan ook dat deze nooit zal komen. Inmiddels zijn de eenheden dusdanig vastgenageld in de luchtvaart, dat een verandering hierin voor chaos zorgt.