Tegenwoordig kan je een ticket kopen voor een ritje in het ruimtevliegtuig van Virgin Galactic. Maar welk vliegtuig overbrugde de kloof tussen bemande vluchten binnen de dampkring en bemande vluchten in de ruimte?
Een van de grootste verhalen van een aantal weken terug was Virgin Galactic’s succesvolle vlucht van SpaceShipTwo. De reacties op internet zijn lovend en prijzen deze vluchtroute aan als een verbazingwekkend futuristisch model van ruimtevaart. Maar de vlucht is eigenlijk een oude vliegroute, gevlogen door de X-15. Hoewel de X-15 nooit in een baan om de aarde is gebracht, is het toestel wel het eerste vliegtuig dat ruimte in ging.
North American X-15
Het verhaal van de X-15 begon toen de Ruimtewedloop tussen de Sovjet-Unie en de VS uitbrak. Met het gelijktijdige ruimtevluchtprogramma Mercury was de VS snel op weg naar de ruimte, maar ontbrak het aan essentiële gegevens die nodig waren om dat doel te bereiken. De X-15 werd gebouwd door North American Aviation. Het doel van het X-15-programma was om kennis te verkrijgen over aerodynamische verhitting, omstandigheden bij terugkeer in de dampkring, versnellings- en vertragingskrachten en reacties van de mens op gewichtloosheid.
In 1963 werd het kleine vliegtuig gelanceerd onder de vleugel van een B-52 bommenwerper op bijna 14km hoogte. De piloot, Joe Walker, stak de hoofdmotor aan en klom in een hoge boog terwijl hij al zijn brandstof opbrandde. Hij maakte vervolgens een landing zonder motor op de droge meerbedding van Edwards Air Force Base in Californië. Door boogvormige vluchtroutes te volgen, vloog de X-15 voorbij de ‘karman line’, de grens tussen lucht en ruimte. Met een piekhoogte van 67 mijl en een topsnelheid van Mach 6,7 is een vluchtprofiel van de X-15 identiek aan dat van de SpaceshipTwo’s.
Nieuwere versie
In februari 1956 begon de Air Research and Development Command (ARDC) van de Amerikaanse luchtmacht te werken aan een vervolgprogramma voor de X-15. Het werd Project 7969 genoemd en was bedoeld om de lancering en het herstel van een ruimteschip snel te laten verlopen. De drang om een mens de ruimte in te krijgen werd steeds dringender nadat de Sovjet-Unie de Spoetnik lanceerde. Voorstellen van luchtvaartbedrijven begonnen binnen te stromen bij de luchtmacht. Het waren er zoveel dat eind januari 1958 een gezamenlijk comité van de luchtmacht bijeenkwam om de voorstellen te evalueren.
Een van de inzendingen bestond uit een orbitale versie van de X-15, voorgesteld door zijn bouwer, North American Aviation. Dit eerste voorstel betrof een “gestripte” versie van de X-15 met een leeggewicht van slechts 9.900 pond; de suborbitale versie die op Edwards vloog woog 14.600 pond.
Om de belangrijke atmosferische terugkeer te overleven, zou de nieuwere X-15 een ablatief (een materiaal dat bij verhitting wegbrandt) berylliumoxide aan de voorranden hebben. Daarnaast zou het toestel een hitteschild van een René 41-legering bevatten en een algemeen dik lichaam van Inconel X dat de hoge temperaturen zou kunnen weerstaan. Maar in tegenstelling tot de suborbitale versie, zou de nieuwere X-15 niet landen. De piloot zou uit het toestel springen en landen met een parachute. North American verwachtte binnen 30 maanden een mens in een baan om de aarde te brengen voor een bedrag van slechts 120 miljoen dollar.
Ondergang
North American ging met dit voorlopige plan een stap verder en creëerde de X-15B, een groter model van het vliegtuig met ruimte voor een tweede piloot. De X-15B was het voorstel dat Noord-Amerika samenstelde en meenam naar Washington. Er waren echter nog 421 andere voorstellen die op hetzelfde moment naar de hoofdstad kwamen. Vele hiervan gebruikten, in tegenstelling tot North American, de veel eenvoudigere capsules. De X-15B verdween stilletjes naar de achtergrond. North American herformuleerde het voorstel eind 1959 en opperde de X-15B te lanceren met een Saturnus I raket. Het zou een tweemanscrew honderden kilometers van de aarde in een duurzame baan kunnen brengen. Ook dit voorstel leidde tot niets; de NASA was te druk bezig met haar Mercury Programma en de luchtmacht had genoeg eigen vliegprojecten om bezig te blijven. De X-15B verdween en valt vandaag de dag te bezichtigen in verschillende musea in de VS.
Verschillend
VWO