Close Menu
  • Home
  • Recent
  • NL Nieuws
  • Achtergrond
  • Editors’ Choice
  • Rubrieken
    • Analyse
    • Boeken
    • Column
    • Foto-artikel
    • Historische Luchtvaart
    • Interview
    • Longread
    • Militair
    • Opinie
    • Podcast
    • Travel
  • Webshop
  • Werken in de Luchtvaart
  • Account
Facebook X (Twitter) Instagram LinkedIn YouTube WhatsApp
  • Over Up in the Sky
  • Vacature plaatsen
  • Adverteren
  • Team
  • Tip de redactie
  • Contact
Facebook X (Twitter) Instagram LinkedIn YouTube WhatsApp
Login
0 Winkelmandje
Up in the SkyUp in the Sky
  • Home
  • Recent
  • NL Nieuws

    KLM over nieuwe route: ‘Zover is het nog lang niet’

    14/05/2025

    Keert KLM terug naar Israël?

    14/05/2025

    VN-organisatie: Rusland schendt luchtrecht bij MH17

    13/05/2025

    Air France-KLM profiteert mee van investering

    13/05/2025

    KLM-top krijgt minister van Financiën achter zich aan

    12/05/2025
  • Achtergrond

    Te dure Trump-Tarief-Boeings, en wat nu met Schiphol? | Podcast

    11/05/2025

    Vliegtuigexpo op zijn Mexicaans | Foto’s

    10/05/2025

    Van 747’s en Fokkers tot zijn grote lieveling: de KLM MD-11

    10/05/2025

    De luchtoorlog boven Nederland: verhalen

    05/05/2025

    Oorlog inspireerde bekende KLM-vlieger

    04/05/2025
  • Editors’ choice

    KLM over nieuwe route: ‘Zover is het nog lang niet’

    14/05/2025

    Stappen inbeslagname Russische An-124 gaan verder

    10/05/2025

    Brussels Airlines A330 slaat tussenstop compleet over

    10/05/2025

    Vliegtuigexpo op zijn Mexicaans | Foto’s

    10/05/2025

    Van 747’s en Fokkers tot zijn grote lieveling: de KLM MD-11

    10/05/2025
  • Rubrieken
    • Analyse
    • Boeken
    • Column
    • Foto-artikel
    • Historische Luchtvaart
    • Interview
    • Militair
    • Longread
    • Opinie
    • Podcast
    • Travel
  • Webshop
  • Werken in de Luchtvaart
Up in the SkyUp in the Sky
Home»Algemeen»Naast het nieuws»Achtergrond»Het eerste vliegtuig dat de ruimte in ging
Achtergrond

Het eerste vliegtuig dat de ruimte in ging

Kubilay KaplanogluDoor Kubilay Kaplanoglu10/08/2021Leestijd: 4 minuten
Facebook WhatsApp Twitter LinkedIn Email
U.S. Air Force, Public domain, via Wikimedia Commons
Delen
Facebook WhatsApp Twitter LinkedIn Email

Tegenwoordig kan je een ticket kopen voor een ritje in het ruimtevliegtuig van Virgin Galactic. Maar welk vliegtuig overbrugde de kloof tussen bemande vluchten binnen de dampkring en bemande vluchten in de ruimte?

Een van de grootste verhalen van een aantal weken terug was Virgin Galactic’s succesvolle vlucht van SpaceShipTwo. De reacties op internet zijn lovend en prijzen deze vluchtroute aan als een verbazingwekkend futuristisch model van ruimtevaart. Maar de vlucht is eigenlijk een oude vliegroute, gevlogen door de X-15. Hoewel de X-15 nooit in een baan om de aarde is gebracht, is het toestel wel het eerste vliegtuig dat ruimte in ging.

North American X-15

Het verhaal van de X-15 begon toen de Ruimtewedloop tussen de Sovjet-Unie en de VS uitbrak. Met het gelijktijdige ruimtevluchtprogramma Mercury was de VS snel op weg naar de ruimte, maar ontbrak het aan essentiële gegevens die nodig waren om dat doel te bereiken. De X-15 werd gebouwd door North American Aviation. Het doel van het X-15-programma was om kennis te verkrijgen over aerodynamische verhitting, omstandigheden bij terugkeer in de dampkring, versnellings- en vertragingskrachten en reacties van de mens op gewichtloosheid.

In 1963 werd het kleine vliegtuig gelanceerd onder de vleugel van een B-52 bommenwerper op bijna 14km hoogte. De piloot, Joe Walker, stak de hoofdmotor aan en klom in een hoge boog terwijl hij al zijn brandstof opbrandde. Hij maakte vervolgens een landing zonder motor op de droge meerbedding van Edwards Air Force Base in Californië. Door boogvormige vluchtroutes te volgen, vloog de X-15 voorbij de ‘karman line’, de grens tussen lucht en ruimte. Met een piekhoogte van 67 mijl en een topsnelheid van Mach 6,7 is een vluchtprofiel van de X-15 identiek aan dat van de SpaceshipTwo’s.

NASA, Public domain, via Wikimedia Commons

Nieuwere versie

In februari 1956 begon de Air Research and Development Command (ARDC) van de Amerikaanse luchtmacht te werken aan een vervolgprogramma voor de X-15. Het werd Project 7969 genoemd en was bedoeld om de lancering en het herstel van een ruimteschip snel te laten verlopen. De drang om een mens de ruimte in te krijgen werd steeds dringender nadat de Sovjet-Unie de Spoetnik lanceerde. Voorstellen van luchtvaartbedrijven begonnen binnen te stromen bij de luchtmacht. Het waren er zoveel dat eind januari 1958 een gezamenlijk comité van de luchtmacht bijeenkwam om de voorstellen te evalueren.

Een van de inzendingen bestond uit een orbitale versie van de X-15, voorgesteld door zijn bouwer, North American Aviation. Dit eerste voorstel betrof een “gestripte” versie van de X-15 met een leeggewicht van slechts 9.900 pond; de suborbitale versie die op Edwards vloog woog 14.600 pond.

Om de belangrijke atmosferische terugkeer te overleven, zou de nieuwere X-15 een ablatief (een materiaal dat bij verhitting wegbrandt) berylliumoxide aan de voorranden hebben. Daarnaast zou het toestel een hitteschild van een René 41-legering bevatten en een algemeen dik lichaam van Inconel X dat de hoge temperaturen zou kunnen weerstaan. Maar in tegenstelling tot de suborbitale versie, zou de nieuwere X-15 niet landen. De piloot zou uit het toestel springen en landen met een parachute. North American verwachtte binnen 30 maanden een mens in een baan om de aarde te brengen voor een bedrag van slechts 120 miljoen dollar.

Ondergang

North American ging met dit voorlopige plan een stap verder en creëerde de X-15B, een groter model van het vliegtuig met ruimte voor een tweede piloot. De X-15B was het voorstel dat Noord-Amerika samenstelde en meenam naar Washington. Er waren echter nog 421 andere voorstellen die op hetzelfde moment naar de hoofdstad kwamen. Vele hiervan gebruikten, in tegenstelling tot North American, de veel eenvoudigere capsules. De X-15B verdween stilletjes naar de achtergrond. North American herformuleerde het voorstel eind 1959 en opperde de X-15B te lanceren met een Saturnus I raket. Het zou een tweemanscrew honderden kilometers van de aarde in een duurzame baan kunnen brengen. Ook dit voorstel leidde tot niets; de NASA was te druk bezig met haar Mercury Programma en de luchtmacht had genoeg eigen vliegprojecten om bezig te blijven. De X-15B verdween en valt vandaag de dag te bezichtigen in verschillende musea in de VS.

User:350z33, CC BY-SA 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, via Wikimedia Commons

Droom jij van vliegen bij de luchtmacht?
Dit is je kans!




Werken in de Luchtvaart

Officier Vlieger (VWO) – Werken bij Defensie

Verschillend
VWO

Officier Vlieger – Werken bij Defensie

Verschillend
NASA North American X-15 Verenigde Staten
Delen: Facebook WhatsApp Twitter LinkedIn Email Copy Link
Kubilay Kaplanoglu
  • Instagram

Fotograaf. Kubilay is student Aeronautical Engineering op de Hogeschool Inholland. Daarnaast is hij bezig met zijn zweefvliegopleiding, runt hij het Instagram-account @Aviation_NL en heeft hij een grote passie voor de lucht- en ruimtevaart.

Gerelateerde Artikelen

Trump stellig over tijdelijke Air Force One

14/05/2025Redactie

KLM over nieuwe route: ‘Zover is het nog lang niet’

14/05/2025Redactie

Passagiers riskeren boete bij Turkse airlines

14/05/2025Redactie
Recent

Trump stellig over tijdelijke Air Force One

14/05/2025

KLM over nieuwe route: ‘Zover is het nog lang niet’

14/05/2025

777 wijkt boven Europa plotseling ver af van route

14/05/2025
Populair

Stappen inbeslagname Russische An-124 gaan verder

10/05/2025

777 wijkt boven Europa plotseling ver af van route

14/05/2025

Russen in actie tegen eigen Superjet 100

09/05/2025

Bedankt

Je ontvangt vanaf nu de nieuwsbrief!

.

Werken in de Luchtvaart

Officier Vlieger (VWO) – Werken bij Defensie

Verschillend
VWO

Officier Vlieger – Werken bij Defensie

Verschillend
Up in the Sky
Facebook X (Twitter) Instagram YouTube LinkedIn WhatsApp RSS
  • Over Up in the Sky
  • Adverteren
  • Algemene voorwaarden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Manage Consent
  • Flying Insight
  • Contact
© 2025 UpFactory B.V. Alle rechten voorbehouden.

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

Inloggen of account aanmaken

Welkom terug!

Log hieronder in op je account. Een account aanmaken kan bij het plaatsen van een bestelling.

Wachtwoord vergeten?