Europese ‘Top Guns’ trainen vanaf Leeuwarden | Longread

Up in the Sky was te gast op de vliegbasis Leeuwarden en sprak met enkele instructeurs van de cursus ‘Weapons Instructor Course’ (WIC). Deze cursus duurt vijf maanden en leidt vliegers van de luchtmacht van Nederland, België en Noorwegen op tot wapeninstructeurs. In dit tweede artikel over de WIC aandacht voor de buitenlandse deelname. In het het eerste deel gingen we al in op de inhoud van de cursus.

Luitenant-kolonel ‘Shrek’ en Majoor ‘Grinder’ zijn F-35-vliegers bij de Noorse luchtmacht. Ze nemen alle twee deel aan de WIC als F-35 instructeur. Hoewel de Noorse F-35’s nu voor het eerst op vliegbasis Leeuwarden te gast zijn, kennen beide vliegers de basis al goed. Lt.kol Shrek: “Ik ben hier al eerder op Leeuwarden geweest, eerst als cursist en later als instructeur op de F-16 tijdens de FWIT. Dat we nu aan de WIC deelnemen met de F-35 is een ‘first’!”

Samenwerken

Tot en met 2019 verzorgde Leeuwarden elke twee jaar de Fighter Weapons Instructor Course (FWIT), een met de WIC vergelijkbare cursus voor F-16-vliegers. Met de komst van de F-35 veranderde niet alleen de naam. Majoor ‘Cribs’, de Nederlandse commandant van de WIC, licht toe: “Er wordt nu veel meer tijd besteed aan het leren integreren als team en beter functioneren als team. Samenwerken met partners binnen en buiten de luchtmacht is daarbij essentieel.”

Inspanning

In het verleden werkte Nederland voor de FWIT-cursus ook al veel samen met de Noorse luchtmacht. Shrek: “FWIT was een ‘platform centered course’, een cursus gefocust op de F-16. De WIC is veel breder van opzet, met meer nadruk op leiderschap en het opleiden van goede instructeurs. Voorheen was het echt een vliegercursus. Nu werken we veel meer samen met andere luchtmachtonderdelen. De onderlinge integratie met bijvoorbeeld de divisies Intel (inlichtingenofficieren) en ABM (Air Battle Management, luchtgevechtsleiders) is daar een goed voorbeeld van.”

Voor een deel van de cursus vlogen de Noorse F-35-vliegers hun oefenmissies vanaf hun thuisbasis Ørland. Grinder: “Voor de air to air fase, waarin we met name luchtgevechten hebben geoefend, doorliepen de cursisten dezelfde syllabus als de Nederlandse. Alleen vlogen onze drie F-35 cursisten vanuit Ørland en de Nederlandse vanaf Leeuwarden. Dit had met name praktische redenen.” Shrek legt uit: “We zitten met de Noorse luchtmacht nu in de opwerkfase naar ‘Full Operational Capability’ (FOC, volledige operationele inzetbaarheid) voor de F-35. Hierdoor waren onze F-35’s soms beperkt beschikbaar. Het vroeg wel een forse inspanning van ons om in 2021 al aan de WIC te kunnen deelnemen. Tegelijkertijd levert deelname aan de WIC ons ook veel op, het is echt de moeite waard. We kijken alweer uit naar de volgende WIC over twee jaar!”

Simulator

De Noorse en Nederlandse F-35-WIC-cursisten maken veel gebruik van de simulator. Cribs: “Dertig tot veertig procent van de F-35-syllabus vindt in de simulator plaats. Dit in tegenstelling tot de F-16, waarbij alle oefenmissies daadwerkelijk worden gevlogen. De F-16-simulator is veel simpeler, daarin kun je geen levensechte missies vliegen. Noorse F-35-cursisten hebben zowel in Noorwegen als hier in Nederland in de simulator gevlogen. Ook tijdens oefenmissies vliegen de cursisten in elkaars toestellen. Een paar jaar geleden was dat nog niet mogelijk, maar tijdens deze WIC vlogen Noorse cursisten in Nederlandse F-35’s en andersom.”

In de nabije toekomst voorziet de luchtmacht mogelijkheden voor meer buitenlandse deelname. Majoor ‘Kliko’ is F-16-vlieger en plaatsvervangend WIC-commandant: “We zouden graag zien dat bijvoorbeeld Belgische, Noorse of Portugese inlichtingenofficieren of C-130-Herculesvliegers deelnemen aan de WIC.” Dit jaar zijn vier Belgische F-16-vliegers en twee Nederlandse C-130-vliegers van de partij bij de WIC als cursist. “De F-16-vliegers hopen we de komende jaren nog terug te zien als deelnemer, ook als Nederland niet meer met de F-16 vliegt. De F-16 gaat als type voorlopig nog wel even door in het Europese luchtruim. Samenwerking tussen F-16 en F-35 is essentieel, we willen kunnen trainen in het integreren tussen de verschillende typen gevechtsvliegtuigen.”

Kennis

Eerder in september werd op een heel andere manier samengewerkt met F-16’s. Gedurende één week kwamen Amerikaanse F-16’s van hun Duitse thuisbasis Spangdahlem naar Leeuwarden. Kliko: “Recent hebben we het ‘SEAD’ blok gehad, ‘Suppression of Enemy Air Defences’. Dat houdt het aanvallen of onschadelijk maken van luchtafweerraketten in. Met de komst van de F-35 is deze taak erbij gekomen. Dus daar hebben we ook nog niet heel veel kennis en ervaring in. De Amerikanen zijn hier een week naartoe gekomen met een aantal F-16’s van de vliegbasis Spangdahlem in Duitsland. Die jongens zijn gespecialiseerd in SEAD. We hebben ze niet alleen hier gehad om samen in de lucht te oefenen, maar ook om bij hen de kennis weg te snoepen!”

Verplaatsen

De Amerikanen profiteerden ook van hun ‘deployment’ naar de Friese basis. Lt. Col. Shaun Loomis is commandant van het 480th Fighter Squadron: “Het is de eerste keer voor ons dat we vanaf een niet-Amerikaanse basis in Europa opereren. Dit doen we in het kader van Agile Combat Employment, waarbij we op korte termijn tijdelijk moeten verplaatsen naar een andere basis. Door dit te oefenen en te verplaatsen naar een niet-Amerikaanse basis weten we pas echt hoe het is. We kunnen ons zo optimaal voorbereiden op een operationele deployment.” Daarnaast is samenwerking en integratie met NAVO-partners een belangrijk doel voor de Amerikanen: “Door samen te oefenen met de Noorse en Nederlandse F-35’s en de Belgische en Nederlandse F-16’s, kunnen we beter op elkaar inspelen. Door onze kennis te delen over SEAD, kunnen we optimaal met de F-35’s van onze partners samenwerken om de SEAD-taak uit te voeren.”

Tegenhanger

Voor de grootschalige eindoefening ‘Weapons School Integration phase’ of WSINT, kwam de Duitse luchtmacht met zes Tornado- en acht Eurofighter Typhoon-toestellen naar Leeuwarden. Majoor Cribs ziet de Duitse deelname als een welkome toevoeging: “Sinds een paar jaar hebben we contact met onze Duitse tegenhanger, de Luftwaffe Waffenschule. Het kwam nog nooit echt tot samenwerking, omdat de planning van de cursussen niet gelijk liep. Het is nu voor het eerst dat de WSINT-fase van de Waffenschule samenvalt met die van ons, dus die hebben we nu geïntegreerd met elkaar.”

Shrek en Grinder zien nog meer mogelijkheden tot Noorse deelname aan de WIC. “Bij de Noorse luchtmacht wordt de P-3 Orion nu vervangen door de P-8 Poseidon als maritiem patrouillevliegtuig. Het zou een mooie aanvulling zijn als de P-8 in de toekomst ook kan aansluiten bij de WIC.  Voor de Intel course zijn er nu al Noorse officieren op Leeuwarden aanwezig. Weliswaar niet als cursist, maar ter ondersteuning van de cursus. In de toekomst zouden Noorse Inlichtingencursisten ook prima kunnen deelnemen.”

Luchtruim

Cribs ziet verdere samenwerking met de Noren ook wel zitten: “Leeuwarden is een ideale opleidingslocatie. We zitten dicht bij de Noordzee en andere oefengebieden, zoals de range op Vlieland. Duitse en Deense oefengebieden gebruiken we nauwelijks, want heen- en terugvliegen kost brandstof en tijd. In het verleden hebben we wel delen van de FWIT vanuit Noorwegen gedraaid. Mogelijk gaan we dit in de toekomst weer doen. We zouden dan voor een deel van de WIC gebruik kunnen maken van het Noorse luchtruim.”

De WSINT-eindoefening is inmiddels afgerond. De komende twee weken staan in het teken van de afronding van de WIC, met voor de cursisten een examen en eindpresentaties. De WIC eindigt met een ‘graduation ceremony’, waarbij de geslaagde cursisten hun felbegeerde patch (mouwembleem) zullen ontvangen.

Een uniek stukje luchtvaartgeschiedenis!

Dertig jaar lang vloog de PH-BFG in het KLM-blauw de wereld over. In 2019 ging ze met pensioen, maar nu is ze voor eventjes terug 💙✈️ Bestellen kan via de webshop van Up in the Sky