Het creëren van een nieuw kleurenschema voor vliegtuigen begon als hobby voor Mees Jansen. In januari 2020 ontwierp de designer op eigen initiatief een eigentijdse look voor Kalitta Air. Het resultaat plaatste hij met watermerk en vermelding van copyright op sociale media. Inmiddels is de eerste Boeing 747 van de Amerikaanse luchtvrachtvervoerder van een jasje voorzien dat opmerkelijk veel overeenkomsten vertoont met het ontwerp dat Jansen bedacht. Kalitta Air denkt daar anders over.
Het idee van een nieuwe livery
Mees Jansen van TDA Design doet het vaker met de door hem ontworpen conceptliveries: het uiteindelijke resultaat delen op zijn social mediakanalen in de hoop dat mensen het mooi vinden en veel delen. Bekendheid verwierf hij met zijn ontwerp van een feestelijke outfit voor de eerste Boeing 787-10 waarvan het de bedoeling was dat die op de dag dat KLM haar 100ste verjaardag vierde, de blauwe vloot zou komen versterken. KLM ging er niet voor maar er kwam wel een schaalmodel uit van het ontwerp.
‘Kalitta Air staat in de luchtvaartwereld bekend om haar retro-look waarmee ze sinds de jaren 70 tot afgelopen juni rondvlogen’, vertelt Jansen. ‘Mijn insteek was dan ook om een typische 2020-livery te maken, voor de fun.’
‘Voor een typische 2020-livery heb je een trend nodig,’ vervolgt hij. ‘De huidige trend in het spuiten van liveries is de zogeheten Eurowhite-trend, een stijl waarbij minimalisme voorop staat. Dit gaat vaak gepaard met een volledig witte romp waarbij het logo groot op de voorkant staat en de staart in diverse kleuren verf zit.’ Als voorbeeld verwijst Jansen naar de liveries van onder meer Aegean, Aer Lingus, Lufthansa en SAS. Op de vraag waarom veel maatschappijen zo’n Eurowhite-livery gebruiken, heeft Jansen een duidelijk antwoord: ‘De naam geeft de reden al aan: veel wit. En wit is over het algemeen goedkoper spuiten. Eurowhite is dus niet per se een stijlvolle zet, maar eerder een manier om de kosten te drukken.’
© Peter Bakema
Het Kalitta Air-ontwerp
De klassieke livery waarmee Kalitta Air al jarenlang rondvliegt, staat bij menig luchtvaartliefhebber bekend als “Flying Chinese Restaurant” en “Hockey stick”. Dat laatste vanwege de vorm van de lijnen over de romp en de staart. De oprichter van Kalitta Air, Connie Kalitta, maakte destijds het ontwerp. Toen Mees Jansen aan de gang ging met de nieuwe conceptlivery dacht hij goed na over elk element dat hij erin opnam. Aan de hand van een tekening verantwoordt hij zijn keuzes. Eenmaal helemaal tevreden met het resultaat toonde hij het op 18 januari 2020 op zijn social media-kanalen, waaronder zijn Instagram-pagina:
Zo’n anderhalf jaar later kwamen er eveneens via sociale media beelden naar buiten van de nieuwe livery die Kalitta Air aanbracht op een van haar Boeing 747-400’s, de N403KZ. Toen de livery definitief op het toestel was aangebracht, leek die echter wel verdacht veel op het concept dat Jansen anderhalf jaar daarvoor had ontworpen. Een vergelijking:
Goed crediteren
Hij besloot contact te zoeken met Kalitta Air. Al een dag later, 24 juni 2021, ontving hij van Emily Rose Chene, een aan het bedrijf verbonden communicatie- en contentspecialist, een e-mail waarin erkend werd dat de livery inderdaad veel lijkt op het door hem ontworpen concept. Ze schreef ook dat het erop lijkt dat iemand in het design-team van Kalitta Air inspiratie heeft opgedaan uit Jansens concept. ‘Laat me weten hoe we je in de toekomst goed kunnen crediteren’, berichtte ze.
Mees Jansen zette een aanbod van enkele honderdduizenden euro’s uit om de gehele rebranding aan te pakken. Emily Rose Chene gaf daarop aan niet helemaal zeker te weten hoe ze hem zouden kunnen compenseren en nodigde Jansen uit met een passend fair voorstel te komen. Toen hij dat inbracht resulteerde het op 16 juli 2021 in een schrijven van de door Kalitta Air ingeschakelde Kelsey Law Group. Hierin wees mr. George W. Kelsey op de verschillen tussen Jansens concept en de uiteindelijke livery. Hij stelde dat het woord ‘Cargo’ ontbreekt, dat er sprake is van een ander font [lettertype. red] en dat het Eurowhite-kleurenschema niet alleen wereldwijd populair is maar ook al veel eerder is toegepast door Kalitta op machines die zijn ingezet in de operatie voor DHL Aviation. Al met al is de vrachtmaatschappij, aldus de advocaat, zelf tot de uiteindelijke livery gekomen en speelde Jansens concept hierin geen rol.
Desgevraagd geeft Jansen aan hier anders over te denken. ‘Dat er geen Cargo staat is duidelijk. Maar de letters zijn zeker niet ongelijk,’ alus Jansen. ‘Sterker nog, tot op de vleugeltjes na is het logo correct nagemaakt. En wat betreft het Eurowhite-kleurenschema: dit is een trend, geen vast schema. Het ontwerp kan dus alle kanten uit. Wat Kalitta Air bij monde van haar advocaat beweert is dat Aegean, Aer Lingus, Lufthansa, Qantas en Air Transat allemaal hetzelfde ontwerp hebben, wat niet zo is, aangezien er andere logo’s en lijnen op hun toestellen zitten. De advocaat baseert zijn standpunt op een aantal DHL-toestellen waarmee Kalitta vliegt. Ze beweren dus dat dit de inspiratie is geweest van hun ontwerp. Ten onrechte. Kijk maar eens naar machines die bijvoorbeeld ASL Ireland en Polar Air Cargo hebben ingezet voor DHL Aviation.’
Intellectueel eigendom
Om een reactie gevraagd bericht het door Kalitta Air ingeschakelde advocatenkantoor bij monde van mr. Susan M. Kornfield dat het niet rechtmatig is zonder toestemming van haar cliënt tekeningen aan te passen en te publiceren met de naam, het logo en de geregistreerde handelsmerken van haar cliënt, zoals door Jansen is gedaan. ‘Hij is niet de eigenaar van de handelsmerken en ontwerpen van mijn cliënt en heeft niet het recht deze te kopiëren, aan te passen en te publiceren. Hij is niet de eigenaar van de kleur wit voor vliegtuigrompen. Hij kan, onder het mom van “fan art”, geen geld van mijn cliënt eisen wanneer hij rechtmatig diens eigen ontwerpen en diens eigen geregistreerde handelsmerken gebruikt.’ Alhoewel ze zich enthousiast toont over de diverse ontwerpen die Jansen op sociale media heeft gepubliceerd, ‘duidelijk verbeeldingskracht en stijl als het zijn eigen originelen zijn’, houdt ze eraan vast dat hij het intellectuele eigendom van anderen niet moet kopiëren. ‘Ik heb de heer Jansen schriftelijk uitgelegd waarom zijn optreden niet rechtmatig was waarop hij antwoordde dat de zaak was opgelost’, aldus Kornfield.
‘Zowel Kalitta als ik hebben op papier en in de praktijk valide punten op een scheef verhaal’, reageert Mees Jansen. Overeind blijft voor hem dat hij zich niet erkend voelt voor de basis die hij voor de nieuwe livery heeft gelegd.
Pre-order nu: schaalmodel van de gloednieuwe KLM A321neo
Nu te bestellen in de webshop! Let op: limited edition.
Verschillend
VWO
.jpg){kind=link}