Hoeveel steun heeft KLM nou echt gekregen? | Analyse

Wilde artikelkoppen in het nieuws deze week: KLM zou ruim een miljard euro méér steun hebben gekregen dan eerder gedacht. Maar is dat wel zo?

Tijdens de coronacrisis kampten veel luchtvaartmaatschappijen met financiële problemen. Wereldwijd nam het aantal vliegbewegingen massaal af waardoor veel machines aan de grond bleven staan. Schiphol stond vol geparkeerd, vooral met toestellen van KLM, maar ook van Transavia, easyJet en andere maatschappijen. Met stilstaande vliegtuigen en weinig inkomsten van reizigers doken de maatschappijen diep in de rode cijfers. De overheid besloot KLM, als een van de belangrijkste motoren van de Nederlandse economie, staatssteun te geven.

NOW-regeling

KLM ontving maar liefst 1,7 miljard euro aan NOW-loonsteun, het meeste van alle bedrijven. Deze regeling staat voor een tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid. Werkgevers kunnen op die manier werknemers (zowel vast, als flexibel) doorbetalen. Daardoor blijft een flink aantal werknemers in dienst. In totaal werken 27.000 mensen bij de grootste luchtvaartmaatschappij van Nederland. KLM nam tijdens coronacrisis afscheid van 5.700 medewerkers. Voorlopig lijkt het erop dat KLM van de NOW-steun niets terug hoeft te betalen wegens de forse daling van de omzet. In 2020 leidde KLM een recordverlies van 1,2 miljard euro. Zonder de NOW-regeling zou de schuld per dag oplopen tot zes miljoen euro.

Tot 1 oktober gold deze NOW-regeling. Toen restte de vraag: hoe vangt KLM deze wegvallende steun op? CEO Pieter Elbers kwam met verschillende scenario’s. Inmiddels is vliegverkeer tussen Nederland en de Verenigde Staten weer mogelijk, een belangrijke markt van KLM. Tevens wil Elbers een goede balans tussen enerzijds het versterken van het eigen vermogen, en anderzijds het offer dat er tegenover staat.

Staatssteun aan KLM

Halverwege 2020 kondigden ministers Hoekstra en Van Nieuwenhuizen aan dat KLM 3,4 miljard staatssteun zou ontvangen. Daarbij gaat het echter wel om leningen, niet om giften. 1 miljard hiervan is een overheidslening, de resterende 2,4 miljard zijn bankleningen met overheidsgaranties. Over het gehele bedrag moet rente betaald worden. Mocht KLM de afbetalingen van de bankleningen niet kunnen bolwerken, dan zou de overheid voor de schuld van de luchtvaartmaatschappij instaan. In september 2021 bleek dat KLM één miljard euro van de leningen zou hebben gebruikt. Het ging volgens het ministerie van Financiën om 277 miljoen van de eerste lening en 665 miljoen euro van de 2,4 miljard euro.

Daarentegen krijgt KLM de leningen van de Nederlandse overheid niet ‘cadeau’. Zo moest de maatschappij een herstructureringsplan opstellen waarbij haar personeel tot 2025 veel salaris inlevert. Mogelijk verandert op termijn de overheidslening van 1 miljard euro nog in eigen vermogen van KLM. Daarover zou momenteel nog tussen de twee partijen onderhandeld worden. Op dat moment zouden op last van de Europese Commissie wel aanvullende voorwaarden gelden. Zo liet demissionair minister van Financiën Wopke Hoekstra begin dit jaar al weten dat KLM mogelijk slots zou moeten inleveren wanneer de maatschappij meer staatssteun ontvangt. Om hoeveel slots het zou gaan, is niet bekend, maar bij Air France zou het om 24 slots zijn gegaan.

Belastinguitstel

Tot slot krijgt KLM, net als honderdduizenden andere Nederlandse bedrijven die getroffen werden in hun omzet door de coronacrisis, uitstel van haar belastingafdracht. In totaal is de belastingschuld van KLM opgelopen tot een bedrag van 1,371 miljard euro, zo bleek deze week uit onderzoek van NRC. De luchtvaartmaatschappij heeft tot 1 oktober 2027 de tijd om de belastingschuld af te lossen. In de tussentijd is ook hierover rente verschuldigd. ‘’Het geeft ons financiële ruimte in een crisisperiode met ver achterblijvende inkomsten. Op het moment dat het herstel weer inzet en de inkomsten weer op peil komen, zal de achterstand worden ingelopen,” licht een woordvoerder van KLM toe tegenover NRC.

Conclusie

KLM heeft tijdens de coronacrisis flink gebruik gemaakt van de financiële ondersteuningsregelingen die vanuit de overheid werden aangeboden. De NOW-loonsteun bedroeg maar liefst 1,7 miljard euro, het meeste van alle Nederlandse bedrijven. Dit is vooralsnog het enige bedrag dat niet terugbetaald hoeft te worden. Daarnaast ontving het bedrijf 3,4 miljard aan staatssteun, waarvan 1 miljard een overheidslening is en de resterende 2,4 miljard uit bankleningen met overheidsgaranties bestaan. KLM krijgt ook uitstel van belasting, omdat de maatschappij simpelweg niet in staat is dit terug te betalen wegens de geleden grote verliezen gedurende de coronacrisis. In totaal gaat het dus om een bedrag van bijna 6,5 miljard euro, waarvan een kleine 4,8 miljard uiteindelijk wel moet worden terugbetaald.